Bylica (Artemisia L.) nie należy do klasycznych trofeów ogrodowych oszałamiających nas bujnością kolorowego kwiecia. Poniekąd skromna i pospolita, przez dawnych Słowian uważana była za roślinę pełną magii i uzdrowicielskiego potencjału, a współczesna nauka częściowo potwierdza ostatnią z tych tez. Decyzja o uprawie bylicy w przydomowym ogródku jest częściej podyktowana racjonalnością niż efektem estetycznym, choć ta aromatyczna roślina ma swój niewątpliwy urok.
- Wymagania glebowe bylicy
- Sadzenie i uprawa bylicy
- Podlewanie i nawożenie bylicy
- Rozmnażanie bylicy
- Ochrona bylicy
- Zastosowanie bylicy
- Ozdobne odmiany bylic
Bylica to rodzaj botaniczny obejmujący nawet 200-400 gatunków rozprzestrzenionych na wszystkich kontynentach świata poza Antarktydą. Typowe dla klimatu umiarkowanego, zwłaszcza dla suchszych obszarów, w Polsce reprezentowane są przede wszystkim przez bylicę pospolitą (A. vulgaris) oraz bylicę piołun (A. absinthium). Oba preferują nasłonecznione nieużytki, rumowiska i przydroża, doskonale wpisując się w naturalny, sielski krajobraz. Warto nadmienić, że bylica piołun cieszy się na świecie poniekąd mroczną famą, gdyż wyrabia się z niej absynt, silny alkohol o działaniu psychodelicznym, który zakazany jest w wielu krajach Europy, ale uwieczniony został na obrazach wielkich mistrzów pędzla, takich jak Degas czy van Gogh.
Łacińska nazwa rodzajowa odnosi się pośrednio do Artemidy, greckiej bogini łowów i dzikich zwierząt, ale bezpośrednio stanowi przede wszystkim hołd dla Artemizji II, królowej Karii, (położonej w Azji Mniejszej) w okresie IV w. p.n.e., która słynęła z zamiłowania do botaniki i medycyny. Należące do rodziny astrowatych rośliny bywają jednoroczne, ale najczęściej mają charakter wieloletni oraz pokrój krzewinek lub półkrzewów. Rosnące w Polsce gatunki osiągają od kilkudziesięciu centymetrów wysokości do ponad dwóch metrów i odznaczają się szaro-zielonymi, owłosionymi liśćmi oraz drobnym, najczęściej żółtawymi kwiatami o kulistych koszyczkach. Kwitną zazwyczaj od lipca do września, zaś ich najbardziej wyróżniającą cechą jest zapach – intensywny, ziołowy, wysoce pobudzający.
Do polskiej flory zalicza się ponadto m.in. bylicę draganek (A. dracunculus) znaną przede wszystkim jako popularne ziele przyprawowe estragon, bylicę skalną (A. umbelliformis) występującą jedynie w Tatrach oraz bylicę roczną (A. annua), czyli jednosezonową roślinę o słodko pachnących, pierzastych liściach. W ogrodach z kolei preferujemy srebrzystą bylicę luizjańską (A. ludoviciana), bylicę boże drzewko (A. abrotanum) sięgającą nawet 1,5 m wysokości i 1 m szerokości oraz kwitnącą na biało bylicę mlecznobiałą (A. lactiflora).
Wymagania glebowe bylicy
Bylica, jak na przydrożny chwast przystało, nie ma większych wymagań co do gleby. Kluczowe jest dla niej nasłonecznione stanowisko oraz stosunkowo wysoki poziom suchości. Podłoże musi być przede wszystkim dobrze przepuszczalne, raczej więc piaszczyste lub żwirowe niż gliniaste – w tych ostatnich bylica ma tendencję do zamierania z powodu gnicia korzeni. Ogólnie więc lepiej jest wybierać zagony, na których mamy problem z utrzymaniem wilgoci. Jeśli chodzi o wskaźnik pH, to najkorzystniejsze dla bylicy są gleby lekko zasadowe.
Sadzenie i uprawa bylicy
Bylice zakupić można w formie nasion lub gotowych sadzonek. Te pierwsze w klasyczny sposób wysiewamy do specjalnych tac wiosną, lekko przygniatając do gleby, lub siejemy bezpośrednio do gruntu w drugiej połowie maja. Wstępna uprawa w domu pozwala szybciej doczekać się kwiatów i ułatwia kontrolę nad gęstością roślinności. Bylice mają bowiem tendencję do dość agresywnego rozrastania się wszerz i należy zapewnić im dużo przestrzeni wokół. Standardowe odległości między pojedynczymi roślinami powinny wynosić 25-20 cm, a w przypadku bylicy boże drzewko nawet 1 m!
Ustabilizowane rośliny doskonale radzą sobie same bez większych zabiegów pielęgnacyjnych, ale aby okiełznać ich dziki często wygląd, można je spokojnie przycinać wedle potrzeb. Wiele źródeł poleca wręcz poważniejsze cięcie w połowie lata, nawet do połowy wszystkich pędów, a także regularne odcinanie opadających czy połamanych części roślin. Jesienią bylicę należy ściąć do wysokości kilku centymetrów nad ziemią, aby zapewnić przyszłorocznym roślinom gęstszy, atrakcyjniejszy pokrój.
Podlewanie i nawożenie bylicy
Wysiane do tac z podłożem lub bezpośrednio na zagon bylica w pierwszym okresie wzrostu potrzebuje sporo wilgoci. Podlewać ją należy więc, gdy tylko gleba zacznie wysychać. Podobnie sprawa ma się w przypadku świeżych sadzonek umieszczonych w gruncie. Z czasem jednak, gdy tylko roślina nabierze właściwego kształtu, podlewanie można ograniczyć do minimum – raz na 2-3 tygodnie powinien zdecydowanie wystarczyć, o ile oczywiście nie pada. Dojrzała bylica wymaga podlewania praktycznie tylko w przypadku długotrwałej suszy.
Nawożenie nie jest bezwzględnie wymagane, ale przydaje się zwłaszcza w sytuacji, kiedy ziemia nie jest idealnie przepuszczalna lub zawiera sporo piasku. Generalnie, wystarczy raz na rok, wiosną, podsypać trochę kompostu lub podlać ją rozcieńczonym do 20% klasycznej dawki uniwersalnym nawozem NPK.
Rozmnażanie bylicy
Bylica dość skutecznie rozmnaża się sama, przez co bywa faktycznie uważana za chwast. Nie tylko łatwo rozsiewa się przez nasiona rozpylane wiatrem, ale także rozrasta się pod ziemią za pomocą kłączy. W praktyce bardzo często trzeba walczyć z jej agresywnością, np. ścinając przekwitnięte kwiaty.
Chętni mogą oczywiście wykorzystać niełupki pojawiające się w miejscu kwiatów do pozyskania nasion. Nie dotyczy to jednak bylic będących odmianami hybrydowymi, które nie rozmnażają się wcale lub mają zupełnie inne potomstwo. Dlatego bezpieczniej jest do rozmnażania wykorzystywać sadzonki pędowe pobrane między czerwcem a wrześniem z dorosłych roślin. Powinny one mieć ok. 10 cm długości i w tej postaci należy umieścić je donicy wypełnionej torfem i piaskiem i przetrzymywać w stałej wilgoci oraz temperaturze powyżej 24 stopni C do momentu zakorzenienia. Przed wysadzeniem jesienią do gleby sadzonki należy przez klika dni hartować, wynosząc je na zewnątrz.
Bylicę boże drzewko można również rozmnażać przez podział kępy. Dokonany wiosną lub jesienią wpływa odmładzająco na rośliny i jednocześnie daje dorosłe, łatwe do przesadzenia sadzonki, którym należy jedynie skrócić pędy do długości ok. 15 cm przed przeniesieniem ich na nowe miejsce.
Ochrona bylicy
Dorosłe bylice są stosunkowo dobrze przystosowane do spędzania zimy w mroźnych warunkach. Bardziej wrażliwe są jedynie młode sadzonki, w pierwszym roku po posadzeniu, i je warto zdecydowanie okryć na zimę stroiszem lub słomą po uprzednim ścięciu wszystkich pędów.
Problemem w uprawie bylicy bywają niestety często choroby grzybowe chętnie rozprzestrzeniające się na gęstym listowiu – biała rdza, mączniak prawdziwy, mączniak rzekomy to tylko kilka przykładów. Najłatwiej jest chorobom tym zapobiegać, unikając zraszania roślin i zachowując rozsądne odstępy przy sadzeniu. Gdy się jednak pojawią, należy usunąć dotknięte pędy, a resztę bylic spryskać fungicydem. Szkodniki ze względu na silny aromat unikają na szczęście liści i łodyg bylic!
Zastosowanie bylicy
Bylice chętnie sadzone są w ogrodach naturalistycznych i rustykalnych, a także na skałkach. Okazy takie jak bylice boże drzewko w dość imponujący sposób wypełniają pustą przestrzeń, idealnie nadając się zwłaszcza na większe posesje. Szarawe odmiany z kolei są pięknym uatrakcyjnieniem zieleni, dobrze prezentując się w towarzystwie barwnych traw czy lawendy. Niestety, bylic nie można sadzić zbyt blisko innych gatunków ponieważ zawierają one substancje toksyczne, nie tylko dla człowieka, ale także dla roślin.
I tutaj przechodzimy do najważniejszego zastosowanie bylic jako surowca zielarskiego. Jak to nie raz bywa w przyrodzie, potencjał medyczny w zielonych tkankach potrafi być obusiecznym mieczem. I tak bylica polna jest uważana za trującą, podczas gdy bylica draganek, bylica piołun, bylica pospolita i bylica boże drzewko znajdują zastosowanie w ziołolecznictwie, przede wszystkim jako środki odkażające, poprawiające trawienie, żółcio- i moczopędne, a nawet przeciwmalaryczne. Stosowane są również jako przyprawy o charakterystycznej gorzkawej nucie. W nadmiarze mają jednak efekt toksyczny.
Uwaga! Bylica piołun zawiera toksyczny tujon, który w większych ilościach powoduje u człowieka drgawki i zaburzenia psychiczne oraz neurologiczne.
Ozdobne odmiany bylic
Większość bylic nie wywołuje spektakularnego wrażenia choć doskonale wpisuje się w szerszy kontekst krajobrazu zielonego. Ale i od tej reguły są wyjątki, do których należy przede wszystkim wspomniana już bylica luizjańska i jej piękne odmiany: kompaktowa „Latiloba”, dekoracyjny „Silver King” czy karłowata „Nana”. Prawdziwą ozdobą ogrodu mogą być również imponujące białe wiechcie kwiatów na bylicy mlecznobiałej, zaś spośród hybryd na szczególne uznanie zasługuje Artemisia „Powis Castle” o delikatnych, szarych liściach. Kluczem do sukcesu w przypadku bylic wydaje się przede wszystkim umiejętne wkomponowanie ich między gatunki kwitnące!
Bibliografia
- Encyclopaedia Britannica; “Artemisia”; data dostępu: 2020-06-26
- M. Grieve; “Wormwoods”; data dostępu: 2020-06-26
- Marie Iannotti; “How to Grow and Care for Artemisia”; ; 2020-06-26
- The Taunton Press; “Artemisia”; data dostępu: 2020-06-26
- Better Homes & Gardens; “Artemisia”; data dostępu: 2020-06-26
- Asta Judžentienė, Essential Oils in Food Preservation, Flavor and Safety; “Wormwood (Artemisia absinthium L.) Oils”; Elsevier, 2016; 2020-06-26
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS