Brzeskie akcenty w twórczości Stanisława Wyspiańskiego

120 lat temu Stanisław Wyspiański namalował portrety Juliana Nowaka – przyszłego premiera Polski pochodzącego z Okocimia i Ludwika Solskiego – legendarnego aktora teatralnego, który w dzieciństwie mieszkał w Brzesku.

W niezwykle bogatym i różnorodnym dorobku artystycznym Stanisława Wyspiańskiego szczególne miejsce zajmują portrety, na których nierzadko możemy rozpoznać najbliższych przyjaciół autora. Dzięki swojej przenikliwości, umiejętności obserwowania, a także szczerej relacji łączącej go często z bohaterem obrazu, stworzył wiele realistycznych dzieł, w których w sposób perfekcyjny udało mu się ukazać cząstkę charakteru portretowanej osoby.

Wśród osób, których portrety w 1904 roku, czyli dokładnie 120 lat temu, stworzył Wyspiański, był między innymi Julian Nowak – urodzony w Okocimiu lekarz, profesor UJ, a także premier Polski w 1922 roku oraz Ludwik Solski – jeden z najwybitniejszych aktorów polskiego teatru, który przez kilka lat swojego dzieciństwa mieszkał w Brzesku, gdzie spoczywa jego matka Stanisława Sosnowska.

Z Julianem Nowakiem Wyspiańskiego łączyła długoletnia i szczera znajomość. Przyszły premier troszczył się o zdrowie artysty, wspierał jego rozwój artystyczny i był nierzadko jedną z pierwszych osób, która mogła zapoznać się z jego najnowszymi dziełami. Kiedy dzięki staraniom Nowaka wzniesiono Dom Towarzystwa Lekarskiego przy ul. Radziwiłłowskiej 4 w Krakowie, Stanisław Wyspiański zaprojektował jego wnętrze, czego wspaniałym symbolem jest słynny witraż „Apollo”.

Ludwik Solski, którego z Wyspiańskim łączyła miłość do teatru, był wielbicielem jego talentu literackiego i malarskiego. Kiedy w 1905 roku został dyrektorem Teatru Miejskiego w Krakowie zarządził, aby wznowić granie dramatów Wyspiańskiego i wystawić te, które jeszcze nigdy nie znajdowały się w repertuarze. W swoim warszawskim mieszkaniu, które zostało zbombardowane przez Niemców w czasie II wojny światowej, posiadał kilkanaście obrazów namalowanych przez autora „Wesela”. Na jednym ze współcześnie najbardziej znanych portretów Wyspiański przedstawił Solskiego jako Starego Wiarusa ze swojego dramatu „Warszawianka”. Ta stosunkowo niewielka, lecz po mistrzowsku odegrana przez Solskiego rola, stała się jedną z ikon polskiego teatru.

Warto nadmienić, że po śmierci Ludwik Solski, podobnie jak Stanisław Wyspiański, spoczął w Krypcie Zasłużonych na Skałce.

—

Źródła zdjęć: Wikimedia Commons

PiMBP w Brzesku