Bolszewicy nie złamali obrońców

Jak opisywał zmarły w ubiegłym roku łomżyński pasjonat historii Czesław Rybicki przyczółek Łomży nie mógł być długo broniony, wobec tego że linia Narwi na zachód i wschód od miasta nie była obsadzona za wyjątkiem Nowogrodu, gdzie mostu bronił jeden szwadron Straży Granicznej, a następnie Baon Ochotniczy.

Nieprzyjaciel mógł przejść Narew w innym miejscu i obejść Łomżę, co też zrobił na wschód od Drozdowa, skierowując się na Śniadowo. Równocześnie udało mu się większą jednostką jazdy sforsować przejście pod Nowogrodem. W wyniku tych manewrów załoga Łomży została prawie otoczona. Dalsza obrona przejść pod Łomżą stała się bezprzedmiotową, a sytuacja jej obrońców wysoce niebezpieczną.

W tej sytuacji gen. Baranowski, postanowił zatrzymać się w Łomży jeszcze jeden dzień i dopiero później, myśleć o odwrocie. W tym celu, załoga Łomży opuściła w nocy 1 sierpnia o godz. 21-ej forty Nr. 1. 2. 3 i zatrzymując po jednej kompanii wraz z czołgami przy mostach na południowym brzegu Narwi, obsadziła tylko rejon samego miasta.

Opisuje to także ówczesny prezydent miasta Władysław Świderski.

O godzinie 12 w nocy (z 31 lipca na 1 sierpnia) prezydent miasta został wezwany do Dowództwa Grupy Operacyjnej do generała Baranowskiego. Tam pułkownik Śliwiński oświadczył mu, żeby natychmiast wyjechał, jeżeli nie chce dostać się w ręce bolszewickie, gdyż sytuacja Łomży przedstawia się bardzo groźnie: nieprzyjaciel przekroczył Narew na lewym brzegu, miasto zaś może być zajęte najdalej za 2 godziny i że Dowództwo, po otrzymaniu pomocy, odbierze Łomżę z powrotem. Dalej nakazał powiadomić ludność cywilną, aby kto może i chce wyjeżdżał w stronę Śniadowa, lub chronił się do piwnic, gdyż Łomża może przechodzić z rąk do rąk i będzie ostrzeliwana jak z jednej, tak i z drugiej strony.

– Od świtu dnia 2. sierpnia, aż do wieczora, mimo silnych ataków wroga, wszystkie pozycje wokół Łomży zostały całkowicie utrzymane – podkreśla Czesław Rybicki.

O zmierzchu nastąpiła cisza, nieprzyjaciel poniósł duże straty, wycofał się i zrezygnował z dalszych ataków.

Niemniej były to już ostatnie chwile broniącej się Łomży. Sowieci przeszli przez Narew na wschodzie i na zachodzie od miasta i broniącym Łomży groziło otoczenie. O godz. 21 dowodzący obroną gen. Antoni Longin Baranowski otrzymał rozkaz z Naczelnego Dowództwa, nakazujący niezwłoczny odwrót w kierunku na Różan. Dwie godziny później załoga Łomży, zabierając ze sobą wszystkich rannych, opuściła miasto i rozpoczęła odwrót szosą w kierunku na Śniadowo.

Tak zakończyła się trwająca pięć dni bohaterska obrona Łomży przed bolszewikami. Następnego dnia – 3 sierpnia 1920 r. o świeci – czerwonoarmiści wjechali do miasta. 

Zgłoś naruszenie/Błąd