Od 1 czerwca usługa zastrzeżenia numeru PESEL działać będzie
w pełnym zakresie. Dla klientów banków, którzy skorzystali już z tej opcji, oznacza
to nie tylko blokadę zaciągania kredytów. To jeszcze warto wiedzieć.
W listopadzie 2023 r. weszła w życie ustawa o zmianie
niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości. O
„blokadzie PESEL” stało się głośno, a wielu konsumentów zdecydowało się skorzystać
z tej opcji w aplikacji mObywatel lub składając wniosek w urzędzie gminy. Ustawa
nadal działa jednak tylko w części. Znacznie ważniejszy praktycznie termin
właśnie nadchodzi.
Od 1 czerwca 2024 r. instytucje zobowiązane ustawą mają
obowiązek respektować fakt zastrzeżenia numeru PESEL w rejestrze. W tej
grupie mieszczą się m.in.: banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe
(SKOK), instytucje płatnicze (np. mPay, SkyCash) oraz instytucje pożyczkowe. Przypominamy jak działa blokada w przypadku usług finansowych.
Zastrzeżenie PESEL – najważniejsze informacje
Za odnotowywanie zastrzeżonych numerów PESEL odpowiada rejestr
prowadzony przez ministra cyfryzacji. To z nim łączą się instytucje finansowe,
notariusze i operatorzy telekomunikacyjni w przewidzianych przez ustawę
scenariuszach.
Rejestr zawiera numery ewidencyjne wyłącznie osób
pełnoletnich, także cudzoziemców, którym nadano PESEL. Dane zawarte w rejestrze
to:
- numer PESEL,
- informacja o zastrzeżeniu,
- informacja o momencie zastrzeżenia (data, czas),
- informacja o cofnięciu zastrzeżenia (jeśli
nastąpiło), - informacja o momencie cofnięcia zastrzeżenia,
- wskazanie podmiotu, który zarejestrował
zdarzenie zastrzeżenia/cofnięcia zastrzeżenia.
Jeśli zdecydujemy się zastrzec PESEL, blokada będzie
działać do momentu cofnięcia zastrzeżenia. Cofnięcie zastrzeżenia może mieć
dwie formy:
- bezterminową („zwalniamy blokadę”)
- lub z oznaczonym terminem ponownego
zastrzeżenia (tymczasowe „odwieszenie”).
Po cofnięciu zastrzeżenia trzeba będzie odczekać 30 minut,
by możliwe było ponowne zablokowanie PESEL.
Zastrzec numer lub cofnąć zastrzeżenie można na kilka
sposobów. Po pierwsze, w urzędzie gminy, osobiście wypełniając wniosek lub
prosząc urzędnika o wydrukowanie wniosku z systemu. Po drugie, przez internet w
serwisie mObywatel.gov.pl. Po trzecie, w aplikacji mobilnej mObywatel. Lista
opcji zapewne poszerzy się lada moment o bankowość elektroniczną – zgodnie z
ustawą banki mogą udostępnić taką możliwość, podobnie jak Poczta Polska.
„Ban na kredyty” w praktyce
Jedną z funkcji zastrzeżenia PESEL jest ochrona przed
kradzieżą tożsamości i wyłudzeniem kredytu przez oszusta podszywającego się pod
okradzionego. Blokując PESEL uniemożliwiamy zaciągnięcie kredytu lub pożyczki
na nasze dane, niezależnie od tego, kto faktycznie składa wniosek. Oznacza
to, że pożyczki nie otrzymamy również my, gdy świadomie aplikujemy o taki
produkt.
Kredytodawca ma obowiązek przed zawarciem umowy zweryfikować,
czy numer PESEL jest zastrzeżony. Jeśli numer widnieje w rejestrze, instytucja
powinna odesłać wnioskodawcę z kwitkiem. Dotyczy to także procesów automatycznych,
np. wnioskowania o pożyczkę gotówkową w m-bankowości.
„Jeśli ktoś spróbuje zaciągnąć pożyczkę lub kredyt, wykorzystując
zastrzeżony numer PESEL, podczas weryfikacji danych natrafi na blokadę w
systemie i czynność zostanie zatrzymana. Nowe rozwiązania mają również wpływ na
funkcjonowanie aplikacji mobilnej banku, dlatego użytkownicy zachęcani są do
jej aktualizacji do najnowszej dostępnej wersji” – tak o zmianach informuje
Bank Millennium.
Zignorowanie zastrzeżenia PESEL będzie miało dla pożyczkodawcy
wymierne konsekwencje finansowe. Nie można będzie dochodzić należności z umowy
zawartej w takim scenariuszu, a dodatkowo nie będzie możliwe zbycie takiej
wierzytelności (np. firmie windykacyjnej).
Blokada PESEL „zamraża” nie tylko kredyty
Sprawdzenie numeru PESEL w rejestrze zastrzeżeń jest
obowiązkowe nie tylko w przypadku zawierania umów o pożyczkę, kredyt lub
leasing. Usługodawca ma obowiązek zweryfikować status numeru także, gdy wnioskujemy
o zmianę warunków umowy (kredytu, pożyczki, leasingu) polegającą na zwiększeniu
dostępnej kwoty / limitu.
Zastrzeżony numer PESEL uniemożliwi także:
- zawarcie umowy rachunku oszczędnościowego i ROR
(konta osobistego), - zawarcie umowy o świadczenie usługi płatniczej, jeśli
wiąże się z możliwością pożyczania środków, np. w postaci kredytu płatniczego
lub płatności odroczonych objętych przepisami ustawy o kredycie konsumenckim.
Dodatkowo zastrzeżony PESEL przyblokuje wypłatę gotówki w
niektórych scenariuszach. Rozwiązanie stworzone na potrzeby ochrony przed
wyłudzeniami „na policjanta” dotyczy sytuacji, gdy konsument wypłaca
pojedynczo lub w serii (w jednym dniu) kwotę przekraczającą trzykrotność
minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Wstrzymanie wypłat ma działać przez kolejne 12 godzin i nie
zostanie „wyłączone” przez cofnięcie zastrzeżenia PESEL w tym czasie. Idea,
która kryje się za tym rozwiązaniem, jest łatwa do zrozumienia – potencjalna ofiara
wyłudzenia będzie miała czas na skonsultowanie swojej decyzji i wzrośnie szansa
na powstrzymanie oszustwa.
Można się spodziewać, że przestępcy zaadaptują się do nowych
rozwiązań i będziemy świadkami rozwoju socjotechnicznych schematów typu „wnuczek
pomaga wyłączyć blokadę PESEL”. Jednocześnie wizja utrudnionego dostępu do
własnych pieniędzy zapewne zniechęci część zainteresowanych innymi funkcjami
blokady PESEL. W ustawie nie przewidziano niestety opcji częściowej ochrony –
blokada stanowi nierozdzielny pakiet, ze wszystkimi konsekwencjami
zastrzeżenia.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS