Do 8 marca rząd ma przedstawić trzech kandydatów na polskiego sędziego w Europejskim Trybunale Praw Człowieka (ETPC). Nominat ma zastąpić Krzysztofa Wojtyczka. Czy nowy polski sędzia przyczyni się do skierowania trybunału z powrotem na szerokie wody, czy wzmocni frakcję odpowiedzialną za powolny dryf w kierunku mielizny? Zdaniem obserwatorów od pewnego czasu w orzecznictwie ETPC daje się bowiem dostrzec rozwadnianie standardów.
Kontrowersyjne orzeczenia
– Przykład takiego zjawiska to choćby podejście do prawa dostępu do adwokata już na początkowym etapie postępowania karnego. Jeżeli porównać dość kategoryczny ton orzeczenia Wielkiej Izby w sprawie Salduz przeciwko Turcji z 2008 r., z którego wynikało, że niezapewnienie podejrzanemu możliwości kontaktu z prawnikiem w zasadzie zawsze stanowi naruszenie prawa do sądu, z późniejszym o dziesięć lat wyrokiem (także Wielkiej Izby) w sprawie Beuze v. Belgia, dojść można do wniosku, że ETPC w istocie znacząco osłabił mocną wymowę Salduz, zezwalając państwom na znacznie więcej wyjątków – mówi prof. Jacek Skrzydło z Uniwersystetu Łódzkiego.
Zwraca uwagę, że kilka państw Rady Europy pod wpływem doktryny Salduz zmieniło ustawodawstwo w kierunku wzmocnienia praw podejrzanych na początkowym etapie postępowania karnego. Po Beuze v. Belgia okazuje się, że niekoniecznie było to potrzebne.
– Obawiam się, że zwłaszcza państwa o nieukształtowanej lub rozchwianej w ostatnich latach praworządności, jak Ukraina, Azerbejdżan, Rosja, Polska, Gruzja, Węgry czy Mołdawia, chętnie będą korzystać z furtek otwartych w wyroku Beuze v. Belgia – mówi prof. Skrzydło.
Inny przykład to orzeczenie Wielkiej Izby w sprawie S.V.A. v. Dania. ETPC uznał, że prewencyjne zatrzymanie grupy chuliganów, którzy przyjechali na mecz do Kopenhagi, było zgodne z Europejską Konwencją Praw Człowieka (mimo że jeszcze nie zdążyli narozrabiać).
– Interpretacja art. 5 konwencji była w tej sprawie zdecydowanie przychylniejsza dla sił porządkowych niż dla prawa chronionego tym przepisem – dodaje ekspert.
Nie inaczej sytuacje postrzega prof. Ireneusz C. Kamiński z Polskiej Akademii Nauk, który przypomina, że jeszcze niedawno nie do pomyślenia było, aby ETPC uznał za dopuszczalne stosowanie wobec dziennikarza sankcji w postaci pozbawienia możliwości wykonania zawodu.
– Ten standard mocno określił jednogłośny wyrok Wielkiej Izby z 2004 r. w sprawie Cumpănă i Mazăre przeciwko Rumunii. Tymczasem teraz się od tego standardu odchodzi, co pokazał wyrok w sprawie Atamańczuk przeciwko Rosji – podkreśla prof. Kamiński.
Owszem, sprawa Atamańczuka była kontrowersyjna. Po pierwsze chodzi o dziennikarza, który jednocześnie jest politykiem. Po drugie, środek karny w postaci zakazu wykonywania zawodu przez dwa lata był reakcją na tekst, w którym znalazły się słowa skierowane wobec mniejszości etnicznych. Sprawa z jednej strony dotyczyła więc granic swobody wypowiedzi a z drugiej ochrony mniejszości przed dyskryminacją. Niemniej jednak, jak podkreśla prof. Kamiński, rozstrzygniecie w sprawie Atamańczuka oznacza obniżenie standardu, bo do tej pory dość powszechnie przyjmowano, że Europejska Konwencja Praw Człowieka dopuszcza tylko jego wzmacnianie. Poza tym rozstrzygnięcie niezgodne z dotychczasową linią orzeczniczą potwierdzoną przywołanym wcześniej wyrokiem Wielkiej Izby zapadło w zwykłym siódemkowym składzie izby.
Inny przykład, również z ostatnich dni, to wyrok w sprawie Marilena-Carmen Popa przeciwko Rumunii, w której skarżąca zarzucała naruszenie art. 7 konwencji przez skazanie jej bez podstawy prawnej. Rumuński sąd wymierzył jej karę nieistniejącą w tamtejszym prawodawstwie – sześciu miesięcy więzienia w zawieszeniu na trzy lata, choć maksymalny okres próby mógł wynosić 2,5 roku. Sprawa oczywista, ale ETPC uznał, że skarżąca nie wyczerpała drogi krajowej, bo przed rumuńskim Sądem Najwyższym złożyła skargę o stwierdzenie nieważności orzeczenia, a powinna była raczej domagać się sprostowania orzeczenia z uwagi na oczywisty błąd w zastosowaniu prawa materialnego.
– A jak zrobiłby to ETPC w lepszych czasach? Zauważyłby, że podejście Sądu Najwyższego było nadmiernie formalistycznie i wskazałby na przepis rumuńskiego prawa mówiący o uwzględnieniu tego typu zarzutu przez sądy na wniosek strony lub z urzędu. Tak też zresz … czytaj dalej
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS