Barbórka w cieniu pandemii i perspektywy wygaszania kopalni

Tegoroczna Barbórka – tradycyjny Dzień Górnika – z powodu obostrzeń sanitarnych będzie obchodzona bez akademii i biesiad piwnych. W kościołach odprawione zostaną msze w intencji górników poszczególnych kopalń. Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, które było inicjatorem udanych starań wpisania Barbórki na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturalnego, namawia do dzielenia się relacjami z rodzinnego świętowania w mediach społecznościowych.

Dla górnictwa węgla kamiennego, które w piątek świętuje Barbórkę, kończący się rok był czasem dalszego spadku zapotrzebowania na węgiel, zmniejszonego wydobycia i przychodów oraz narastających strat, spotęgowanych pandemią COVID-19. Horyzont działania kopalń określono do 2049 roku.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE

Jak wynika z danych katowickiego oddziału Agencji Rozwoju Przemysłu, po 10 miesiącach tego roku krajowe wydobycie węgla kamiennego było mniejsze niż w porównywalnym okresie przed rokiem o ok. 7 mln ton, a sprzedaż węgla spadła o ok. 6,2 mln ton. Od początku roku do końca października kopalnie wydobyły ok. 44,5 mln ton węgla (wobec 51,5 mln ton rok wcześniej), a sprzedały ok. 42,7 mln ton (wobec ok. 48,9 mln ton). Cały 2020 r. górnictwo może zamknąć produkcją rzędu 54 mln ton, wobec ponad 61,6 mln ton rok wcześniej.

Zgodnie z ustaleniami, obecnie pracujący górnicy mają mieć zagwarantowaną pracę do emerytury, a jeśli nie będzie to możliwe – zostaną objęci osłonami socjalnymi. Rząd zobowiązał się do powołania pełnomocnika ds. społeczno-gospodarczej transformacji terenów pogórniczych oraz przeanalizowania możliwości wykorzystania czystych technologii węglowych.

We wrześniowym porozumieniu zadeklarowano też podpisanie umowy społecznej ws. transformacji, która ma być notyfikowana w Komisji Europejskiej. Z końcem listopada pracę zakończyły zespoły robocze, które miały wypracować rekomendacje kształtu umowy. Kolejne spotkanie ze stroną społeczną w tej sprawie zaplanowano na połowę grudnia. Za realny termin podpisania umowy związkowcy uważają obecnie koniec stycznia przyszłego roku.

Częścią umowy ma być mechanizm dotowania górnictwa, który – aby można było go wdrożyć – musi zaakceptować Komisja Europejska. Z przygotowanych na potrzeby rozmów z Komisją Europejską szacunków wynika, że transformacja PGG w ciągu najbliższych 10 lat może wymagać około 4,7 mld euro pomocy publicznej (ponad 20 miliardów złotych). W przeliczeniu na tonę węgla byłby to koszt średnio 23 euro rocznie.

Barbórka obchodzona jest nie tylko na Górnym Śląsku, ale też w innych regionach, gdzie świętują górnicy węgla brunatnego, pracownicy kopalń rud miedzi, cynku i ołowiu, soli, a także załogi zakładów wydobywczych nafty i gazu, wód leczniczych i termalnych.

Wraz z firmami eksploatującymi kopaliny pospolite – kruszywa, piasek i żwir – w Polsce jest ponad 7,5 tys. zakładów górniczych: podziemnych, otworowych i odkrywkowych. Łącznie krajowy przemysł wydobywczy bezpośrednio zatrudnia ok. 180 tys. pracowników, w tym ponad 80 tys. w kopalniach węgla kamiennego.