Automatyczne przedłużenie umów najmu lokalu i zakaz wypowiadania umowy najmu lub wysokości czynszu

Takie rozwiązania wprowadzają art. 31s, 31t i 31u uchwalonej 31 marca 2020 r. „tarczy antykryzysowej”, czyli ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r., poz. 568). Z treści uzasadnienia projektu ustawy wynika, że celem regulacji jest wsparcie wszystkich najemców lokali.

Przedłużenie umów najmu do 30 czerwca 2020 r. na podstawie oświadczenia najemcy

Umowa najmu zawarta przed dniem 31 marca 2020 r., której termin upłynąłby po tym dniu, ale przed dniem 30 czerwca 2020 r., może ulec automatycznemu przedłużeniu do dnia 30 czerwca 2020 r. na warunkach dotychczasowych z mocy jednostronnego oświadczenia najemcy. Dotyczy to umów najmu lokali mieszkalnych, jak i lokali o innym przeznaczeniu. Oświadczenie woli musi zostać złożone najpóźniej w ostatnim dniu obowiązywania umowy najmu.

Powyższe uprawnienie nie przysługuje najemcy:

1. który był w zwłoce z zapłatą czynszu za co najmniej jeden okres rozliczeniowy, jeżeli łączna wartość tych zaległych należności przekroczyła kwotę̨ czynszu należnego za jeden miesiąc (jeżeli zwłoka ta miała miejsce w ciągu 6 miesięcy trwania umowy przed 31 marca 2020 r. albo trwała przez cały czas trwania umowy przed tym dniem, a także jeśli umowa trwała krócej niż 6 miesięcy przed 31 marca 2020 r.);
2. jeżeli w czasie trwania umowy najmu lokalu najemca używał tego lokalu w sposób sprzeczny z tą umową lub niezgodnie z przeznaczeniem tego lokalu lub zaniedbywał obowiązki, dopuszczając do powstania w tym lokalu szkód;
3. jeżeli w czasie obowiązywania umowy najmu lokalu najemca wynajął, podnajął albo oddał do bezpłatnego używania ten lokal lub jego część bez wymaganej pisemnej zgody wynajmującego;
4. lokalu mieszkalnego, któremu przysługuje tytuł prawny do innego lokalu mieszkalnego położonego w tej samej lub pobliskiej miejscowości, jeżeli lokal ten spełnia warunki przewidziane dla lokalu zamiennego, chyba że najemca nie może z przyczyn od niego niezależnych używać́ tego lokalu.

Przedłużenie okresu wypowiedzenia umów najmu oraz wypowiedzianych wysokości czynszu najmu

Na mocy „tarczy antykryzysowej”, samodzielne przedłużenie stosunku najmu do 30 czerwca 2020 r., przysługuje także tym najemcom, których umowa została wypowiedziana przed wejściem w życie „tarczy antykryzysowej”, czyli przed 31 marca 2020 r., o ile okres wypowiedzenia umowy jeszcze nie zdążył upłynąć do tego dnia. Podobną korzyść z tarczy odniosą ci najemcy, którym przed tą datą wypowiedziano wysokość czynszu najmu. Również, o ile termin wypowiedzenia nie upłynął do 31 marca 2020 r. Także w tym wypadku wydłużenie terminu, a co za tym idzie, przedłużenie w czasie trwania stosunku najmu lub czynszu sprzed jego wypowiedzenia, zależy od złożenia przez najemcę stosownego oświadczenia woli wynajmującemu.

Wsparcie dotyczy wyłącznie najemców lokali mieszkalnych, a oświadczenie woli o przedłużeniu terminu wypowiedzenia do dnia 30 czerwca 2020 r. najemca powinien złożyć najpóźniej w dniu, w którym upływa termin wypowiedzenia.

Przedłużenie okresu wypowiedzenia na podstawie oświadczenia najemcy nie ma zastosowania do umowy najmu lokalu mieszkalnego wypowiedzianej lokatorowi, który:

1. pomimo pisemnego upomnienia nadal używa lokalu w sposób sprzeczny z umową lub niezgodnie z jego przeznaczeniem lub zaniedbuje obowiązki, dopuszczając do powstania szkód, lub niszczy urządzenia przeznaczone do wspólnego korzystania przez mieszkańców albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali;
2. jest w zwłoce z zapłatą czynszu, innych opłat za używanie lokalu lub opłat niezależnych od właściciela pobieranych przez właściciela tylko w przypadkach, gdy lokator nie ma zawartej umowy bezpośrednio z dostawcą mediów lub dostawcą usług, co najmniej za trzy pełne okresy płatności pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności;
3. wynajął, podnajął albo oddał do bezpłatnego używania lokal lub jego część bez wymaganej pisemnej zgody właściciela;
4. używa lokalu, który wymaga opróżnienia w związku z koniecznością rozbiórki lub remontu budynku, chyba że rodzaj koniecznej naprawy tego wymaga;
5. posiada tytuł prawny do innego lokalu mieszkalnego położonego w tej samej lub pobliskiej miejscowości, jeżeli lokal ten spełnia warunki przewidziane dla lokalu zamiennego, chyba że najemca nie może z przyczyn od niego niezależnych używać́ tego lokalu.

Zakaz wypowiedzenia umowy najmu lub wysokości czynszu

Zakaz ma stanowić dodatkową pomoc dla najemców w czasie epidemii. Od dnia 31 marca 2020 r. do dnia 30 czerwca 2020 r. wynajmujący nie może wypowiedzieć zawartej przed tym dniem umowy najmu. Nie może też wypowiedzieć samej wysokości czynszu. Rozwiązanie to nie jest zależne od składania przez niego jakiegokolwiek oświadczenia. Należy więc rozumieć, że co do zasady wszystkie zawarte do dnia 31 marca 2020 r. umowy najmu muszą trwać co najmniej do 30 czerwca 2020 r. Dopiero od 1 lipca 2020 r. wynajmujący będzie mógł wypowiedzieć umowę lub wysokość czynszu. Wprowadzony przepis, o ile dopuszcza to konkretna umowa najmu, nie blokuje możliwości wypowiadania umowy we wskazanym okresie przez samego najemcę.

Zakaz nie znajduje zastosowania, jeżeli najemca:

1. pomimo pisemnego upomnienia nadal używa lokalu w sposób sprzeczny z umową lub niezgodnie z jego przeznaczeniem lub zaniedbuje obowiązki, dopuszczając do powstania szkód, lub niszczy urządzenia przeznaczone do wspólnego korzystania przez mieszkańców albo wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali;
2. wynajął, podnajął albo oddał do bezpłatnego używania lokal lub jego część bez wymaganej pisemnej zgody właściciela;
3. używa lokalu, który wymaga opróżnienia w związku z koniecznością rozbiórki lub remontu budynku, chyba że rodzaj koniecznej naprawy tego wymaga;
4. posiada tytuł prawny do innego lokalu mieszkalnego położonego w tej samej lub pobliskiej miejscowości, jeżeli lokal ten spełnia warunki przewidziane dla lokalu zamiennego, chyba że najemca nie może z przyczyn od niego niezależnych używać́ tego lokalu.

Zakaz obowiązuje umowy najmu lokali mieszkalnych, a także lokali o innym przeznaczeniu. Z tym jednak zastrzeżeniem, że nie dotyczy on umowy najmu lokalu niemieszkalnego, jeżeli najemca naruszył postanowienia umowy najmu lub przepisów prawa dotyczących sposobu używania tego lokalu. Zakaz nie wiąże wynajmującego, który chce wypowiedzieć umowę z powodu konieczności rozbiórki lub remontu budynku, w którym znajduje się ten lokal.

Forma oświadczenia

Ustawodawca nie sprecyzował w jakiej formie powinno zostać złożone oświadczenie najemcy. W takim wypadku, zastosowanie znajdą tutaj przepisy Kodeksu cywilnego. Oświadczenie to, może więc zostać złożone w formie dowolnej, z zastrzeżeniem, że forma ta musi umożliwiać zapoznanie się przez wynajmującego z treścią oświadczenia.

[RAPORT] KORONAWIRUS – podatki, prawo pracy, biznes

Promocja: INFORLEX Twój Biznes Jak w praktyce korzystać z tarczy antykryzysowej Zamów już od 98 zł

Podsumowanie

Uchwalona „tarcza antykryzysowa” przewiduje istotne rozwiązania służące utrzymaniu umów najmu i ich zasadniczego dla najemcy elementu, czyli czynszu na niezmienionym poziomie. Jednocześnie najemcy przyznane zostały uprawnienia, które pozwalają mu na przedłużenie okresów wypowiedzenia, jeżeli sama umowa lub wysokość czynszu miałyby odpowiednio, zakończyć się lub zmienić w okresie do 30 czerwca 2020 r. Dodatkowo, najemca ma możliwość przedłużenia czasu trwania umowy najmu, jeżeli miał on upłynąć przed powyższym dniem.

Martyna Owsiak, Aplikant Radcowski