Niewiele przypraw doczekało się własnych łacińskich pseudonimów. Anyż gwiazdkowy przed wiekami okrzyknięto wszak zacnie brzmiącą nazwą Solamen Intestinorum, która w dosłownym tłumaczeniu jest nieco mniej romantyczna i oznacza… pocieszyciela jelit!
- Anyż gwiazdkowy – krótka historia
- Anyż gwiazdkowy – lekarstwo na wirusy?
- Anyż gwiazdkowy – przeciw bakteriom i grzybom
- Anyż gwiazdkowy – inne właściwości
- Toksyczna wersja anyżu gwiazdkowego
- Anyż gwiazdkowy w kuchni
Zwany również badianem właściwym i anyżem gwiazdkowym, a w botanicznym leksykonie także Illicium verum, „pocieszyciel jelit” towarzyszy ludzkości już od ponad 2 tysięcy lat. Rosnące na wiecznie zielonym drzewie szyszki w kształcie gwiazd pochodzą bezpośrednio z Chin i Wietnamu, ale ich uprawa rozprzestrzeniła się również w innych częściach Azji, zwłaszcza w Indiach. Roślina lubi bowiem ciepło i wymaga klimatu subtropikalnego i żyznej, dobrze odwodnionej gleby. W każdym z ośmiu ramion anyżowej gwiazdki znajduje się jedno nasionko i tylko ta część nadaje się do spożycia.
Anyż gwiazdkowy – krótka historia
O anyżu gwiazdkowym wspomina już Biblia i to w dość materialnym kontekście – jeśli wierzyć przekładom Starego Testamentu gwiazdki anyżu wykorzystywane były w starożytności jako waluta. Rzymianie i Grecy byli nieco bardziej praktyczni i kupowali badian, aby korzystać z jego przyjemnego smaku i właściwości leczniczych. Już przed wiekami anyż gwiazdkowy uznawany był bowiem za panaceum na problemy żołądkowe – polecano go przede wszystkim nieszczęśnikom cierpiącym na gazy i kolki. W Rzymie anyż gwiazdkowy wchodził też w skład tradycyjnego ciasta weselnego, a w XIX-wiecznych Niemczech był popularnym dodatkiem smakowym do chleba, który miał dbać o zdrowie domowników. Źródła historyczne wskazują również na inne, pomysłowe zastosowania aromatycznych gwiazdek – w połączeniu z tłuszczem zwierzęcym olejek anyżowy tworzył maść na podrażnioną skórę i lekarstwo przeciw wszom. Wykorzystywano go również wraz z serem, jako przynętę do pułapek na myszy, której małej gryzonie nie mogą się ponoć oprzeć.
Anyż gwiazdkowy jest na swój sposób faktycznie gwiazdą w świecie przypraw. Jego skład chemiczny jest imponujący, choć oczywiście trzeba patrzyć na niego przez pryzmat ograniczonych ilości przyprawy, jakich używamy w codziennej diecie. Przede wszystkim na uwagę zasługuje bogactwo antyoksydantów, zwłaszcza kwercetyny, kwasu kumarynowego, tymolu, anetolu oraz kwasu kawowego. Poza tym badian zawiera również sporo witaminy C, magnezu, potasu, wapnia i żelaza.
Anyż gwiazdkowy – lekarstwo na wirusy?
Z punktu widzenia zdrowotnego najważniejszym związkiem chemicznym obecnym w anyżu gwiazdkowym jest jednak kwas szikimowy, stanowiący aż 7% wagi przyprawy. Pod tym względem badian jest zdecydowanym rekordzistą. Jeśli nazwa nic ci nie mówi, podpowiadamy, że kwas szikimowy jest głównym składnikiem aktywnym leku Tamiflu polecanego przy infekcjach wirusowych.
Naukowcy uważają, że olejek anyżowy może być zwłaszcza pomocny w leczeniu wirusa opryszczki, a potencjalnie także innych wirusów. Przy tej okazji warto dodać, że herbata anyżowa sporządzona poprzez namoczenie dwóch ziaren badianu w szklance wrzątku przynosi także ulgę w schorzeniach górnych dróg oddechowych przebiegających z kaszlem lub bólem gardła.
Anyż gwiazdkowy – przeciw bakteriom i grzybom
Gwiaździsta przyprawa posiada również szersze własności antymikrobiologiczne. Zawarty w olejku anyżowym anetol w warunkach laboratoryjnych wyniszcza nawet bakterię odpowiedzialną za rozwój cholery! Ponadto naukowcy sugerują, że może zwalczać nawet 70 znanych szczepów bakterii, łącznie z drobnoustrojami powodującymi zapalenie ucha oraz płuc, a także szczepami odpornym na antybiotyki. Obiecująco wygląda również siła badianu w konfrontacji z grzybami chorobotwórczymi. Olejek anyżowy wykazuje zaskakująco pozytywne efekty w leczeniu grzybiczych infekcji u kotów, a u ludzi pomaga radzić sobie z kandydozą, a więc przerostem populacji drożdżaków w organizmie. Herbatkę z anyżu poleca się więc także kobietom cierpiącym często na grzybicę pochwy i związane z nią zakażenie układu moczowego oraz wszystkim pacjentom ze zdiagnozowaną kandydozą systemową.
Anyż gwiazdkowy – inne właściwości
Jak wspomniano wyżej, już tradycyjna starożytna medycyna przypisywała anyżowi gwiazdkowemu działanie łagodzące w stosunku do układu pokarmowego, a zwłaszcza dolegliwości jelitowych takich jak wzdęcia, gazy, kolki i zaburzenia równowagi mikroflory.
Ponadto badian może pomóc w przypadku:
- bezsenności – jako naturalny środek uspokajający, do wykorzystania m.in. w aromaterapii;
- problemów skórnych – olej bazowy z dodatkiem anyżu gwiazdkowego łagodzi objawy trądziku i przeciwdziała pojawianiu się zmarszczek;
- bólów mięśni i stawów, zwłaszcza w przebiegu chorób reumatycznych;
- niskiego libido – mężczyznom poleca się picie mielonych nasion anyżu gwiazdkowego rozprowadzonych w wodzie;
- zaburzeń hormonalnych – kobietom herbata anyżowa może przynieść nie tylko zwiększony popęd, ale także uregulowanie cyklów miesiączkowych;
- wysokiego poziomu cukru we krwi – niektóre badania sugerują, że regularna suplementacja anyżem gwiazdkowym pomaga utrzymać w ryzach poziom glukozy.
Toksyczna wersja anyżu gwiazdkowego
Oryginalny anyż gwiazdkowy jest przyprawą bezpieczną, choć może wywoływać alergię. Ze względu na wspomniane wyżej działanie hormonalne dla niektórych osób borykających się z problemami endokrynologicznymi i ginekologicznymi może być niewskazany. Olejek anyżowy nie jest również polecany kobietom w ciąży, matkom karmiącym oraz dzieciom do lat 5.
Największym zagrożeniem dla zdrowia pozostaje jednak japoński kuzyn badianu, Illicium anisatum, który nie jest jadalny, ale jego wygląd jest dość mylący i do złudzenia przypomina prawdziwy anyż gwiazdkowy. Co do zasady japoński anyż wykorzystywany jest tylko do produkcji wonnych kadzidełek, ale znane są przypadki jego konsumpcji, która w przypadku małych dzieci skończyć się może fatalnie. Zawarte w nim toksyny powodują gwałtowne wymioty, ogólne roztrzęsienie oraz drgawki. Pojawienie się wyżej wymienionych objawów wskazuje na skażenie posiadanej przyprawy anyżem japońskim.
Anyż gwiazdkowy w kuchni
Anyż gwiazdkowy jest nieodłączną częścią korzennych zestawów przyprawowych, które kojarzą się nam głównie ze świętami. I choć faktycznie, aromatyczne gwiazdki świetnie współgrają z cynamonem, imbirem i kardamonem, zachęcamy również do wypróbowania anyżu w wersji solo…
Ciasteczka z czekoladą i anyżem gwiazdkowym
Składniki:
Przygotowanie:
W misce łączymy wszystkie suche składniki. W drugiej ubijamy mikserem masło z cukrem na pianę, dodając po jednym jajku. Na koniec dosypujemy mąkę i miksujemy. Dodajemy anyż i czekoladę pokrojoną w małe kawałeczki. Ugniatamy ciasto, które następnie przekładamy do keksówki wyłożonej papierem do pieczenia. Wkładamy do piekarnika nagrzanego do temperatury 180 stopni i pieczemy ok. 30 minut. Po ostudzeniu wyjmujemy upieczony bochenek i kroimy na centymetrowe plastry, które następnie układamy na płaskiej blasze i pieczmy jeszcze 15 minut w tej samej temperaturze, aż ciasteczka nabiorą złotej barwy.
Sałatka owocowa z syropem anyżowym
Składniki:
Przygotowanie:
Cytrusy myjemy, obieramy ze skórki i dzielimy na segmenty. Każdy segment dzielimy na 3 części. Jabłka i gruszki kroimy na cząstki podobnej wielkości. Wszystkie owoce łączymy w dużej misce. W małym garnuszku podgrzewamy sok i syrop z gwiazdkami anyżu. Mieszamy przez kilka minut na małym ogniu. Syrop studzimy, a następnie polewamy nim owoce i dokładnie mieszamy. Całość przybieramy listkami mięty.
Marynowany ser kozi
Składniki:
Przygotowanie:
Kozi ser dzielimy na kawałki wielkości kęsa i przekładamy do miski. Ziele angielskie i kolendrę kruszymy lekko nożem lub w moździerzu. Ziarna wkładamy do małego rondelka wraz z pozostałymi przyprawami i zmiażdżonym czosnkiem. Dolewamy oliwę i podgrzewamy całość na ogniu, mieszając. Po 15 minutach, gdy czosnek nabierze złotej barwy, zdejmujemy garnek z ognia i ciepłym olejem zalewamy ser. Pozostawiamy do marynowania na minimum 30 minut. Podajemy z tostami.
Pomimo swego słodkiego smaku anyż gwiazdkowy bardzo często wykorzystywany jest również w przepisach na słone dania, w tym również mięsa. Szczególnie poleca się go w kombinacji z wołowiną, wieprzowiną i kurczakiem. W kuchni azjatyckiej anyżu gwiazdkowy używa się do aromatyzowania zup i jednogarnkowych dań – przyprawa popularna jest zwłaszcza w Wietnamie oraz Chinach. Cywilizacja zachodnia mimo wszystko preferuje anyż gwiazdkowy w deserach i słodkich napojach, a także aromatycznych ciasteczkach na kształt pierniczków. W domowym zaciszu warto wypróbować go jako dodatek do kawy, gorącej czekolady oraz podgrzewanego cydru!
Bibliografia
- “https://articles.mercola.com/herbs-spices/star-anise.aspx”; data dostępu: 2018-08-03
- “http://www.ourherbgarden.com/herb-history/anise.html”; data dostępu: 2018-08-03
- “https://healthyfocus.org/star-anise-benefits/”; data dostępu: 2018-08-03
- “https://draxe.com/star-anise/”; data dostępu: 2018-08-03
- “https://www.organicfacts.net/star-anise.html”; data dostępu: 2018-08-03
- “https://www.superfoodly.com/star-anise-health-benefits-side-effects/”; data dostępu: 2018-08-03
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS