Śmierć Anody
Po wojnie organizował pogrzeby poległych “zośkowców”, których ciała wydobywano z tymczasowych mogił na ulicach miasta. Namawiał koleżanki i kolegów z „Zośki” do pisania wspomnień, co dało początek bezcennemu archiwum tego batalionu. Rozpoczął też studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej.
W wigilię Bożego Narodzenia 1948 r. został aresztowany przez bezpiekę. Dwa tygodnie później – 7 stycznia 1949 r. – zginął w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach w gmachu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, czyli obecnej siedzibie Ministerstwa Sprawiedliwości. W 50. rocznicę jego śmierci z inicjatywy i za pieniądze żołnierzy “Zośki” przed budynkiem powstała wolnostojąca tablica z ciemnego granitu poświęcona “Anodzie”. Co roku 7 stycznia odbywały się przy niej uroczystości z udziałem “zośkowców”, krewnych bohatera i przedstawicieli ministerstwa.
Była tablica dla Anody, nie ma tablicy
– Nagle na dwa dni przed ostatnią rocznicą, w tajemnicy przed nami i częścią rodziny, która nam zawsze towarzyszyła podczas obchodów, zdemontowano tablicę i ustawiono w jej miejscu pomnik o dziwnej formie. Po pierwsze – nikt z nami tego nie konsultował, po drugie – ten pomnik nie oddaje prawdy, ponieważ sugeruje, że Jan Rodowicz nie został zamordowany w śledztwie, tylko próbował uciekać z aresztu, albo wyskoczył przez okno i dlatego zginął. To jest ubecka wersja przyczyny jego śmierci. Żadna z dwóch najważniejszych monografii poświęconych “Anodzie” nie potwierdza ucieczki lub samobójstwa – mówi Anna Jakubowska.
Wykonana z betonu bryła pomnika wyobraża więzienną celę. Powyginane ściany i strop, wyrwane drzwi i rozszarpane kraty sugerują, że wewnątrz ciasnego pomieszczenia doszło do wybuchu. Nad wejściem do zniszczonej celi unosi się popiersie “Anody”. Z tyłu na kawałku kraty zaciska się oderwana od ciała ręka.
– Pomysłodawczynią i autorką tego pomnika jest moja kuzynka Joanna Rodowicz – informuje Jan Rodowicz, stryjeczny bratanek “Anody”, przewodniczący kapituły nagrody jego imienia przyznawanej przez Muzeum Powstania Warszawskiego. – Trudno mi się wypowiadać na temat formy tego obiektu. To jest wizja artystyczna. Ja i część rodziny nie mieliśmy na to wpływu.
– To jest moje dzieło w stu procentach, ale nie powstałoby, gdyby Ministerstwo Sprawiedliwości się na nie nie zgodziło, Instytut Pamięci Narodowej nie sfinansował, a firma Granity Skwara nie pomogła przy transporcie i montażu. Dzięki tym trzem partnerom pomnik mógł stanąć na rocznicę śmierci Jana Rodowicza – podkreśla rzeźbiarka i malarka Joanna Rodowicz, krewna “Anody”.
Potwierdza, że pomnik przedstawia rozsadzoną od środka celę więzienną. – Taki był zamysł, ponieważ „Anoda” siedział w celach Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Stamtąd został zabrany na przesłuchanie i zakatowany, czyli wyleciał im do nieba. Oprócz całej symboliki rozrywania więzów i krat światłością jego umysłu i pięknem jego charakteru, przekaz pomnika jest ponadczasowy. Zależy mi na tym, żeby przyszłe pokolenia, nie tylko ostatni żyjący AK-owcy, zastanowiły się, co to oznacza, i poznały życiorys „Anody”, który może być wzorcem dla młodych ludzi – mówi autorka pomnika.
Tablica dla Anody to za mało
Na pytanie o ufundowaną przez “zośkowców” tablicę, odpowiada, że została odnowiona i przeniesiona na ścianę gmachu Ministerstwa Sprawiedliwości. – Kładąc tutaj co roku kwiaty, patrzyłam na tablicę, która powstała w tym miejscu, bardzo piękną, ale na miarę czasów. Była mała, umieszczona nisko na trawie, zasłonięta jeszcze przez żywopłot. Pomyślałam, że jest to miejsce godne pomnika. Włączyłam się w te działania, bo „Anoda” zasłużył na coś więcej – mówi Joanna Rodowicz.
Dodaje, że we wcześniejszej wersji projektu pomnika (w sumie były trzy) tablica “zośkowców” była w niego wmontowana. – W ostatniej, którą zrealizowałam, nie było gdzie jej wmontować – wyjaśnia artystka. – Najbardziej prestiżowym miejscem dla niej była ściana budynku ministerstwa i ta tablica się tam znalazła. Firma Granity Skwara profesjonalnie przeprowadziła jej renowację. Zrobiłam to z pełnym szacunkiem dla osób, które tę tablicę ufundowały. Nie uczyniłam jej krzywdy, lecz wręcz odwrotnie – wyniosłam ją na ścianę budynku, gdzie cztery piętra wyżej zamordowano Jana Rodowicza.
Pomnik został pozytywnie zaopiniowany przez IPN, który także sfinansował jego budowę. Na ustawienie go w tym miejscu oraz przeniesienie tablicy na ścianę budynku ministerstwa zgodził się wojewódzki konserwator zabytków. “Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków w Warszawie uważa, że postawienie pomnika w proponowanym kształcie przed gmachem Ministerstwa i montaż pamiątkowej tablicy na elewacji, przy wejściu do budynku są dopuszczalne pod względem konserwatorskim i nie wpłyną negatywnie na budynek gmachu Ministerstwa Sprawiedliwości, ani na założenie urbanistyczne >>Oś Stanisławowska<<” – czytamy w informacji otrzymanej z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS