Absolwenci I Gimnazjum 1914 – rocznik wojenny

1Adam Dzianott (1894–1981)

– pochodził z Krościenka. W czasie I wojny światowej służył w 20. pułku piechoty z Nowego Sącza. Został ranny pod Gorlicami, potem trafił do rosyjskiej niewoli. Zwolniony w 1921 roku wrócił do Wojska Polskiego. W międzywojennej Polsce został podpułkownikiem, dowodził 9. pułkiem artylerii ciężkiej (od 1938 r.). W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niewoli niemieckiej i w niej spędził II wojnę światową. Wyjechał na zachód ale wrócił do Polski. Przed emeryturą pracował w Tarnowie, a potem w Miejskim Przedsiębiorstwie Remontowo-Budowlanym w Jaśle. Zmarł i został pochowany w Tarnowie.

2Bronisław Pieracki (1895–1934)

– syn naczelnika straży skarbowej. W latach 1906–1914 uczęszczał do I Gimnazjum w Nowym Sączu, był członkiem Związki Walki Czynnej, Związku Strzeleckiego, Związku Jastrzębiego. W czasie I wojny światowej dowódca 7. kompanii 4. Pułku Piechoty Legionów. Od maja 1918 r. komendant Polskiej Organizacji Wojskowej w Nowym Sączu. Następnie pracował w administracji, Minister Spraw Wewnętrznych i Oświecenia Publicznego. Został zamordowany w zamachu z rąk nacjonalisty ukraińskiego. Pochowany w Nowym Sączu.

3Walenty Łaskuda

– żołnierz I wojny światowej, poległ w kolejnej, z bolszewikami w 1920 r. Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1918–1920. Dosłużył się stopnia podporucznika.

4Benjamin Landau (1894–?)

– był synem Mojżesza Dawida Landau, handlarza drzewem w Nowym Sączu. Po maturze wyjechał do Wiednia na studia prawnicze. Obronił doktorat na Uniwersytecie Wiedeńskim i pracował w zawodzie prawniczym. Przeżył Holokaust i po wojnie często odwiedzał rodzinne miasto utrzymując kontakt z kolegami szkolnymi.

5Fryderyk Spiess

– pastor ewangelicki ze Stadeł, przed II wojną światową zasłużony dla tamtejszej parafii. Zabiegał o kościół, ożywiał życie religijne, jednak cały czas dbał o ducha niemieckości zboru. W czasie niemieckiej okupacji pełnił urząd burmistrza Starego Sącza, gdzie we wspomnieniach starszych mieszkańców nie zapisał się dobrze. Wyjechał z miasta i Sądecczyzny razem z innymi Niemcami, obawiając się konsekwencji swoich czynów w czasie wojny.

6Edmund Stuber

– potomek rodziny o niemieckich korzeniach. W czasie I wojny światowej walczył w Legionach. Zaginął w czasie walk.

7Stefan Szałasz (1890–1943)

– rodem z Wierchomli Wielkiej. Absolwent greckokatolickiego seminarium duchownego w Przemyślu (1922 r.). Filozofię i teologię studiował we Lwowie. W okresie międzywojennym słynął z ukraińsko-nacjonalistycznych poglądów. Między 1923 a 1924 rokiem administrator parafii w Polanach. W latach 1927–1943 był proboszczem parafii św. Paraskiewy Piątnicy w Myscowej oraz dziekanem dukielskim (lata 1931–1936 oraz 1943 r.). 3 maja 1939 r., w dniu Święta Narodowego, odmówił odprawienia Mszy św. w intencji Ojczyzny. W trakcie niemieckiej okupacji wielokrotnie upominany przez polskie podziemie. W 1943 r. został zamordowany przez Armię Krajową za propagowanie nacjonalizmu ukraińskiego. Pochowany na cmentarzu w Myscowej.

8Józef Świchalik (1893–?)

– w czasie I wojny światowej walczył w II brygadzie legionowej. Wielokrotnie ranny. Osoba o takim imieniu i nazwisku znajduje się wśród obrońców Lwowa poległych w latach 1918–1920.

Życiorysy i biografie przedstawionych osób pokazują jak dziwnie plączą się ludzkie losy. U progu roku szkolnego warto o tym pamiętać. Życzmy sobie, aby takie czasy jak powyżej już nie wróciły, a historia nie doświadczała tak okrutnie tych, którzy zasiadają w ławkach szkolnych!

Łukasz Połomski