Studium zostało uzupełnione danymi z Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego SAC im. ks. prof. Witolda Zdaniewicza na temat przyparafialnych organizacji kościoła katolickiego.
Organizacje non-profit to podmioty tworzące zbiorowość odrębną od sektora publicznego i komercyjnego. W publikacji poddano analizie organizacje, takie jak: typowe stowarzyszenia i podobne organizacje społeczne, stowarzyszenia sportowe, ochotnicze straże pożarne, koła łowieckie, fundacje, społeczne podmioty wyznaniowe, organizacje samorządu gospodarczego i zawodowego, w tym kółka rolnicze, a także po raz pierwszy jako odrębną formę prawną – koła gospodyń wiejskich. Ponadto omówiono organizacje o charakterze nierejestrowym – stowarzyszenia zwykłe oraz przyparafialne organizacje Kościoła katolickiego. Nie uwzględniono organizacji pracodawców, związków zawodowych i partii politycznych.
Publikacja GUS posługuje się terminem “społeczne podmioty wyznaniowe”. Są to – jak wyjaśniono – zarejestrowane w REGON jednostki organizacyjne Kościoła katolickiego oraz innych Kościołów i związków wyznaniowych, których działalność ma charakter społeczny. Funkcjonują one w oparciu o przepisy normujące stosunek państwa do danego Kościoła lub związku wyznaniowego lub ustawę z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania.
Badaniem nie zostały objęte jednostki tworzące strukturę i administrację Kościołów (np. parafie, zbory, zakony, kurie biskupie, seminaria duchowne), lecz wyłącznie jednostki prowadzące działalność o charakterze pożytku publicznego.
Dziedziny działalności
Poza rejestrowymi organizacjami non-profit posiadającymi osobowość prawną (95,1 tys.), działalność społeczną prowadziło także 73,5 tys. organizacji nierejestrowych. Według danych pozyskanych ze starostw powiatowych, w 2020 r. aktywnych było 8,0 tys. stowarzyszeń zwykłych, natomiast badanie Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego za 2018 r. potwierdziło funkcjonowanie 65,5 tys. przyparafialnych organizacji Kościoła katolickiego. Po uwzględnieniu jednostek nierejestrowych grupa organizacji non-profit liczyła zatem 168,6 tys. organizacji.
Ponad połowa rejestrowych organizacji non-profit w 2020 r. prowadziła działalność statutową wyłącznie w ramach jednej dziedziny (52,5%). Aktywność w ramach dwóch dziedzin zadeklarowało 22,1% zbiorowości. W ramach czterech i więcej dziedzin działało 13,1%.
Wśród przyparafialnych organizacji Kościoła katolickiego, religię jako główną dziedzinę działalności wskazało 74,6% organizacji. Mimo religijnej podstawy tych podmiotów, dla 6,8% jednostek główną dziedziną działalności była pomoc społeczna i humanitarna, ratownictwo, dla 4% kultura i sztuka, a dla 3,6% edukacja i wychowanie. Pozostałe dziedziny jako główne były wskazywane sporadycznie.
Wiek organizacji
GUS podaje, że w 2020 r. struktura wszystkich organizacji non-profit według wieku określonego na podstawie stażu prowadzenia działalności przez podmioty była umiarkowanie zróżnicowana. Jednak aż ponad jedną trzecią (35,9%) stanowiły podmioty prowadzące działalność od 2 do 10 lat. Najmniejszy udział (3,7%) cechował podmioty ze stażem działalności powyżej 30 lat.
Przyparafialne organizacje Kościoła katolickiego, które zostały utworzone przed 1989 rokiem, stanowiły 27,1% wszystkich działających organizacji tego typu w 2020 roku. Ponad 1/3 organizacji przyparafialnych liczyła sobie od 20 do 30 lat, zaś 10-letnie i młodsze stanowiły 27%.
Zasięg działania
Jeśli chodzi o zasięg działania, to organizacje przyparafialne Kościoła katolickiego koncentrowały swoje działania głównie w skali lokalnej. Na obszarze obejmującym całą parafię, będącą podstawową jednostką organizacyjną Kościoła katolickiego, działało w 2020 r. 68,3% jednostek, kolejne 12,0% – jedynie w części parafii. Prowadzenie działalności w skali większej niż jedna parafia zadeklarowało 15,9% przyparafialnych wspólnot.
Analiza zasięgu działalności przyparafialnych organizacji Kościoła w pięciu najistotniejszych dziedzinach działalności wskazuje, że działania prowadzone w skali mniejszej niż parafia częściej niż w innych dziedzinach występowały wśród organizacji, które jako główną dziedzinę działalności wskazywały religię (12,6%).
Działalność w skali całej parafii dominowała w obszarze sportu, turystyki, rekreacji, hobby (72,4%) oraz religii (72,2%). Najszersze działania, obejmujące więcej niż jedną parafię najczęściej prowadziły jednostki skupiające się wokół pomocy społecznej i humanitarnej, ratownictwa (26,9%) oraz kultury i sztuki (25,5%).
Rodzaje działalności
Podstawowym rodzajem działalności organizacji non-profit jest działalność statutowa nienastawiona na zysk. Może być ona prowadzona w dwojakiej formie – jako działalność nieodpłatna bądź jako odpłatna działalność statutowa. Nieodpłatna działalność statutowa to wszelkiego rodzaju działalność jednostki zgodna z jej statutem, za którą nie są pobierane opłaty od osób z niej korzystających.
W zakresie odpłatnej działalności statutowej dopuszcza się pobieranie opłat za świadczone usługi, jednak wysokość opłat nie może być wyższa niż koszty prowadzenia tej działalności. Dodatkowo organizacje sektora non-profit mogą prowadzić działalność gospodarczą ukierunkowaną na generowanie zysku finansowego, przy czym ewentualne nadwyżki powinny być przeznaczone wyłącznie na realizację ich celów statutowych.
W 2020 r. większość organizacji non-profit prowadziło wyłącznie nieodpłatną działalność statutową (72,6%). Pozostałe oferowały usługi odpłatnie, w tym 18,2% wyłącznie w ramach odpłatnej działalności statutowej, a 5,6% wyłącznie w ramach działalności gospodarczej. Równocześnie odpłatną działalność statutową oraz działalność gospodarczą prowadziło 3,7% organizacji non-profit.
Najwyższy odsetek podmiotów prowadzących wyłącznie nieodpłatną działalność statutową występował wśród ochotniczych straży pożarnych (94,4%), a następnie kół gospodyń wiejskich (92,8%).
Duży udział podmiotów prowadzących odpłatne formy działalności występował wśród organizacji samorządu gospodarczego i zawodowego. W 2020 r. 3 na 10 podmiotów realizowało cele statutowe prowadząc wyłącznie działalność nieodpłatną. Prowadzenie odpłatnej działalności statutowej, bez działalności gospodarczej, zadeklarowało 28,6% z nich, a działalności gospodarczej bez odpłatnej statutowej – 23,6%. Jednocześnie 13,8% organizacji samorządu gospodarczego i zawodowego prowadziło zarówno odpłatną działalność statutową, jak i działalność gospodarczą.
Pod względem rozpowszechnienia odpłatnych form działalności wyróżniały się również społeczne podmioty wyznaniowe. Spośród tych jednostek niecała połowa prowadziła wyłącznie działalność nieodpłatną, natomiast 40,4% świadczyło dodatkowo odpłatną działalność statutową.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS