Afrykańskie upały. Co musi zapewnić pracodawca?

Kodeks pracy określa obowiązki pracodawcy dotyczące zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy – również biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy w związku np. z upałem.

Zgodnie z przepisami prawa pracy pracodawca może w upalne dni wprowadzić dodatkowe przerwy albo pozwolić pracownikowi na wcześniejsze wyjście z pracy. Zależy to jednak wyłącznie od dobrej woli pracodawcy. Wcześniejsze wyjście z pracy nie może powodować obniżenia wynagrodzenia pracownika.

Są przypadki, gdy możemy się powstrzymać od wykonywania pracy, jeżeli upał powoduje nasze złe samopoczucie, uniemożliwia bezpieczne wykonanie pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób. Pracownik musi jednak najpierw poinformować o tym przełożonego. 

Dotyczy to np. kierowców autobusów, pojazdów przewożących materiały niebezpieczne i motorniczych tramwajów. Mogą te przepisy wykorzystać też osoby pracujące przy obsłudze żurawi wieżowych i samojezdnych, pilotów, nawigatorów i mechaników lotniczych. Za ten czas powstrzymania się od pracy szef nie musi wypłacić wynagrodzenia.

Istniejące regulacje nakładają na pracodawcę obowiązek zapewnienia w pomieszczeniach odpowiedniej temperatury, wymiany powietrza oraz zabezpieczenia przed wilgocią oraz niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem. Nie określają jednak maksymalnej temperatury powietrza, w jakiej praca może być wykonywana w pomieszczeniach.

Stosowanie wentylacji oraz klimatyzacji pomieszczeń zwalnia pracodawcę z obowiązku zapewnienia napojów pracownikom wykonującym pracę w pomieszczeniach zamkniętych – pod warunkiem, że temperatura w takich pomieszczeniach nie przekracza 28 stopni Celsjusza.

Kiedy temperatura w pomieszczeniu jest wyższa, pracodawca musi zapewnić pracownikom napoje. W takiej sytuacji nie ma znaczenia, czy stanowisko pracy jest wyposażone w klimatyzację czy też nie.

W przypadku osób pracujących na otwartej przestrzeni, pracodawca ma obowiązek zapewnienia napojów, gdy temperatura przekracza 25 stopni Celsjusza. Niezależnie od tego, czy praca jest wykonywana w pomieszczeniu czy na otwartej przestrzeni, napoje powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej.

Ministerstwo podkreśliło, że nierespektowanie przez pracodawcę tego obowiązku stanowi wykroczenie zagrożone karą grzywny od 1 do 30 tys. złotych.

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004 roku w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac, pracownicy z tej grupy nie mogą pracować w pomieszczeniach, w którym temperatura przekracza 30 stopni Celsjusza, a wilgotność względna powietrza – 65 proc.