Uchodźcy z Ukrainy. Najszybsza migracyjna rewolucja

Mój tata i jego grupa saperów potrzebują: auto, dwa wykrywacze min, dron i dobrą lornetkę” – to jeden z apeli na polskiej grupie na Facebooku „Pomoc dla Ukrainy”. Należy jednak do wyjątków. Gros stanowią bowiem wpisy uchodźców szukających mieszkania, ubrań czy pracy w Polsce. Od początku rosyjskiej agresji polską granicę przekroczyło ponad 3 mln osób. Większość z nich została.

Trwająca od 24 lutego wojna przyspieszyła procesy demograficzne trwające w Polsce od kilku lat. – W światowej historii migracji w XX i XXI w. Polska jest krajem, który najszybciej zmienił status państwa z emigracyjnego na imigracyjne. W całej UE wydajemy najwięcej pozwoleń na sezonową pracę dla obcokrajowców – mówi demograf prof. Maciej Duszczyk z Uniwersytetu Warszawskiego.

Na oficjalnej stronie Unii Europejskiej wciąż jeszcze można wyczytać: „W porównaniu z innymi krajami europejskimi Polska jest bardzo jednorodna pod względem narodowościowym. Szacuje się, że nie więcej niż 3 proc. ogółu mieszkańców stanowi ludność mniejszości narodowych”. Te szacunki są jednak mocno nieaktualne. Z badań zleconych przez Unię Metropolii Polskich opartych na tzw. geotrappingu (metoda identyfikowania użytkowników smartfonów przebywających w danym czasie w określonym miejscu) wynika, że obecnie w Polsce jest ponad 3 mln Ukraińców. Ci, którzy uciekli przed wojną, dołączyli do tych przybyłych wcześniej. Do tego trzeba doliczyć kilkaset tysięcy cudzoziemców z innych krajów. Z tego można wnioskować, że ok. 10 proc. społeczeństwa stanowią obcokrajowcy. Obraz Polski jako kraju w dużej mierze jednorodnego etnicznie zmienia się więc szybko i nie tylko z powodu wojny.

W tym procesie widać trzy cezury. Najważniejszą było wejście Polski do Unii Europejskiej. Z jednej strony nasiliło wcześniejszy trend emigracji zarobkowej. Najpierw do Wielkiej Brytanii i Irlandii, a potem – w miarę otwierania rynków pracy – do innych krajów unijnych wyjechało ponad 2 mln Polaków. Ale równocześnie przystąpienie do Wspólnoty oznaczało napływ funduszy i wzrost gospodarczy, przekładający się na szybsze tempo doganiania bogatszych krajów UE. Dzięki temu Polska zaczęła być atrakcyjna jako miejsce do pracy dla obywateli państw położonych na wschód od UE.