– Do niedawna zatrudniałem prawie 20 pracowników, w większości z Ukrainy. W końcu lutego ośmiu z nich pojechało walczyć, czterech się zastanawia, ale pewnie też wyjadą. Rozumiem ich, ale sezon budowlany na dobre rusza, a w okolicy nikogo już nie znajdę. Nie wiem, co mam robić – załamuje ręce Grzegorz, budowlaniec z Mińska Mazowieckiego.
Za to w branży gastronomicznej zacierają ręce. – Ledwie przetrwałam pandemię, potem wciąż brakowało mi pracowników. Niedawno wywiesiłam ogłoszenie po ukraińsku i już mam pracownice do kuchni i kelnerki, dogadujące się po polsku. Mogę odetchnąć – mówi Joanna, właścicielka restauracji na krakowskim Kazimierzu.
W ciągu kilku tygodni rynek pracy w wielu branżach zmienił się diametralnie.
Paraliż z braku mężczyzn
Szacuje się, że od początku wojny Polskę mogło opuścić nawet 100 tys. obywateli Ukrainy, w ogromnej większości mężczyzn. Dużo, jednak to mniej niż jedna dziesiąta pracujących u nas Ukraińców, których liczbę resort rodziny i polityki społecznej szacował pod koniec zeszłego roku na ok. 2,1 mln, w tym ponad 800 tys. kobiet. Odpływ pracowników w niektórych branżach doprowadził do potężnych perturbacji.
Na przykład w budownictwie, przed wojną w tej branży pracowało niemal 400 tys. mężczyzn z Ukrainy, najwięcej murarzy, betoniarzy, spawaczy i zbrojarzy. Stanowili niemal 30 proc. zatrudnionych, a w niektórych firmach, jak ta Grzegorza z Mińska Mazowieckiego, byli w większości. – Z placów budowy, z zakładów pracy odchodzą pracownicy, których nie da się szybko zastąpić – twierdzi Rafał Baniak, prezes Pracodawców RP.
W niektórych branżach to nie lada wyzwanie, np. w transporcie, logistyce czy magazynowaniu, gdzie mężczyźni z Ukrainy stanowili ponad jedną trzecią pracowników. Najbardziej odczuwalny jest jednak ich deficyt w transporcie, gdzie i tak przynajmniej od roku, brakowało kilkudziesięciu tysięcy kierowców ciężarówek. A tych z Ukrainy było z górą 100 tys., pracujących dla firm kurierskich i w transporcie międzynarodowym.
Maciej Wroński, prezes organizacji Transport i Logistyka Polska, zrzeszającej największych graczy na tym rynku, ocenia, że Polskę opuściło 20-30 proc. kierowców z tego kraju. Niektórzy eksperci mówią nawet o jednej trzeciej. – Straciłem podwójnie, bo nie tylko ponad połowę ukraińskich kierowców, ale i rynek, na którym się koncentrowałem, bo przecież handel z Ukrainą praktycznie zamarł. Ale od kolegów z firm spedycyjnych, którzy wozili towar do Włoch, Hiszpanii czy Wielkiej Brytanii, też słyszę, że ubytek kierowców z Ukrainy zmusza ich do rezygnacji z części zleceń – mówi Krzysztof Grad, właściciel firmy transportowej z Rzeszowa.
Spore problemy mogą też mieć firmy przetwórstwa rolnego, w których 15-20 proc. zatrudnionych stanowili Ukraińcy, a także branża ochrony i centra dystrybucyjne. Z ankiety przeprowadzonej przez Business Center Club wynika, że co piąty pracodawca odnotował już odpływ ukraińskich pracowników. I ten exodus się nasila.
Lawina ofert
Dlatego nasz rynek pracy tak bardzo liczy na ukraińskie kobiety, które przed wojną stanowiły z grubsza jedną trzecią przybywających do Polski z tego kraju, a teraz to niemal tylko one poszukują u nas pracy. A około miliona z prawie 1,8 mln przybyłych do tej pory uchodźczyń jest w wieku aktywności zawodowej, z czego zapewne przynajmniej połowa wejdzie na rynek pracy.
Ich domeną, poza usługami sprzątania i opieki nad dziećmi, pozostanie handel, gastronomia, rolnictwo. Jednak coraz więcej przedsiębiorstw odczuwających niedobory pracowników adaptuje do potrzeb kobiet stanowiska pracy zdominowane dotąd przez mężczyzn. Mowa o firmach z sektora motoryzacji czy przetwórstwa przemysłowego, jak i o centrach dystrybucji i magazynach, które oferują np. paniom, po krótkim szkoleniu, pracę na wózkach widłowych.
Furtkę na nasz rynek pracy otworzyli uchodźczyniom najpierw przedsiębiorcy, zanim jeszcze parlament przegłosował specustawę. Przyjęto w niej zasadę, że zarejestrowane przekroczenie granicy polskiej w okresie trwania wojny daje im prawo do legalnego pobytu przez 18 miesięcy, z możliwością przedłużenia tego czasu. Prawo umożliwia nadanie numeru PESEL i radykalnie upraszcza procedury zatrudnienia. Pracodawca będzie miał tylko obowiązek zgłoszenia w ciągu siedmiu dni podjęcia pracy przez cudzoziemca do powiatowego urzędu pracy.
Na początku marca na popularnym portalu pracuj.pl było ponad 7 tys. ofert pracy, z czego ok. 1,5 tys. w samej Warszawie. Jeszcze więcej ofert, od razu tłumaczonych na ukraiński, pracodawcy zgłaszali do urzędów pracy w dużych miastach. W stolicy już po tygodniu było ich kilka tysięcy. W innych urzędach podobnie – setki ofert głównie z gastronomii, hotelarstwa, a także z pracą dla kosmetyczek czy fryzjerek.
Po uchwaleniu specustawy ruszyła prawdziwa lawina ofert. W gdańskim urzędzie pracy twierdzą, że mają dla cudzoziemców propozycje pracy w 85 zawodach.
Prym wiedzie handel. Sieć Biedronka, w której pracuje już ponad 1,8 tys. obywateli Ukrainy, deklaruje chęć przyjęcia kolejnych setek. Gotowość zatrudniania Ukrainek ogłosiła także sieć Żabka, uruchamiając własną, internetową platformę z ofertami pracy. Specjalne oferty rekrutacyjne po ukraińsku przygotował też Lidl, który w tym roku zamierza utworzyć ok. 1,5 tys. miejsc pracy, zapewniając też pracownikom z Ukrainy bezpłatną naukę polskiego. Z podobną ofertą wychodzi Kaufland.
Wiele miejsc pracy będzie w rolnictwie, z ogrodnictwem i sadownictwem. – Ciągle brakuje nam rąk do pracy, już teraz moglibyśmy zatrudnić kilkanaście osób w szklarniach. Za kilka tygodni, gdy zaczną się prace przy truskawkach i pomidorach, będziemy potrzebować kilkudziesięciu – zapowiada właściciel dużego gospodarstwa i sadu pod Grójcem.
– W tym roku po raz pierwszy od lat gastronomia i hotelarstwo nie powinny narzekać w sezonie na brak rąk do pracy – twierdzi Krzysztof Inglot, ekspert ds. rynku pracy z Personnel Service. A także prezes firmy kosmetycznej Inglot, która też oferuje pracę Ukrainkom.
Czymś nowym są coraz liczniejsze oferty pracy w ochronie zdrowia. I nie chodzi tylko o pielęgniarki czy salowe. Poszukiwani są lekarze – neurolodzy, geriatrzy czy psychiatrzy. Szefowie placówek medycznych liczą, że w pierwszym okresie osoby z Ukrainy będą je wspierać w obsłudze obywateli tego kraju. Z czasem, po opanowaniu języka polskiego, którego naukę placówki chcą opłacać, zaczną leczyć wszystkich pacjentów.
Recepta na wakaty?
Ukrainek chętnych do pracy nie zabraknie. Duża część z nich już otrząsa się z traumy i szuka zatrudnienia. Karolina Szleszyńska z agencji Gremi Personal twierdzi, że jeszcze przed uchwaleniem specustawy było po 500 telefonów dziennie z zapytaniami o oferty. Teraz to już prawdziwy szturm na rynek pracy. Zdaniem Krzysztofa Inglota liczba starających się o pracę Ukrainek będzie przynajmniej 10 razy większa niż przed pandemią.
Pytanie, na ile uzdrowi to nasz rynek pracy? Moment wydaje się optymalny. Zapotrzebowanie na pracowników jest ogromne, bezrobocie w Polsce utrzymuje się na rekordowo niskim poziomie. W lutym, według GUS, wynosiło 5,5 proc., ale dane Eurostatu, uwzględniające aktywnie poszukujących pracy, mówią o ledwie 2,8 proc. To jeden z najniższych wskaźników w UE, ponad dwa razy niższy od średniej unijnej (6,2 proc.).
Niedobór pracowników ma u nas coraz bardziej strukturalny charakter. Starzejemy się jako społeczeństwo, niż demograficzny też robi swoje. Więcej osób odchodzi z rynku pracy niż nań wchodzi, ujemne saldo to ok. 150 tys. osób rocznie. W dodatku spada aktywność zawodowa Polaków, w grupie między 50. a 64. rokiem życia pracuje tylko co trzeci, co jest jednym z najniższych wskaźników w UE.
W końcu 2021 r. było ok. 150 tys. wakatów, wynika z danych GUS. – Oficjalna liczba nie oddaje prawdziwych potrzeb. Myślę, że realna liczba dostępnych od ręki miejsc pracy jest dwukrotnie wyższa – twierdzi Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP. A niektórzy eksperci twierdzą, że faktyczna liczba wakatów to 500-600 tysięcy.
Teoretycznie liczba imigrantek pokrywa te potrzeby z nadwyżką. Jednak tylko pozornie. Największe zapotrzebowanie na pracowników zgłasza budownictwo – na wagę złota są betoniarze, cieśle, dekarze, zbrojarze, monterzy czy brukarze – oraz przemysł (operatorzy obrabiarek, elektromechanicy, ślusarze) i wreszcie transport. Tu miejsc pracy dla kobiet jest jak na lekarstwo. Przybywające z Ukrainy uchodźczynie nie zasilą też wielu innych branż odczuwających brak pracowników – sektora IT, energetyki, w tym odnawialnej, finansów, bankowości, ubezpieczeń czy księgowości.
Wprawdzie wiele imigrantek ma specjalistyczne wykształcenie, ale pokonanie bariery językowej, nostryfikowanie dyplomów, poznanie technologii i procedur zajmie im sporo czasu. W perspektywie miesięcy ich domeną pozostaną raczej prostsze prace.
W dodatku nie wiadomo, ile z nich pozostanie u nas na stałe, bo wiele uchodźczyń traktuje nasz kraj jako przystanek w drodze do bogatszych krajów. A państwa UE wprowadziły właśnie specjalne procedury dla imigrantów z Ukrainy, z legalnym pobytem, prawem do pracy, edukacji i służby zdrowia. Na razie na rok, jednak z możliwością przedłużenia na trzy lata.
Warto zrobić wszystko, aby jak najwięcej tych kobiet zachęcić do pozostania w Polsce, a w przyszłości przyciągnąć także ich mężów czy braci. Potrzebne jest przyspieszenie i uproszczenie nostryfikacji dyplomów, bezpłatna nauka języka, dostęp do szkoleń czy zagwarantowaniu żłobków i przedszkoli dla dzieci. A także ułatwienia w przenoszeniu się do mniejszych miast. Bo przecież praca czeka na imigrantów nie tylko w wielkich aglomeracjach.
Czytaj więcej: Jak Ukraińcy zmienią Polskę?
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS