Sejm zajął się pięcioma projektami w sprawie zmian dotyczących między innymi Izby Dyscyplinarnej

Sejm rozpoczął w czwartek po południu prace nad pięcioma projektami ustaw zakładającymi m.in. likwidację albo przekształcenie Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. Propozycje legislacyjne w tej sprawie złożyli prezydent, PiS, Solidarna Polska, KO wspólnie z Lewicą i Lewica osobno.

W czasie sejmowych prac złożono wnioski o odrzucenie wszystkich pięciu projektów w tej sprawie.

Ostatecznie posłowie zdecydowali, że do dalszych prac w sejmowej komisji skierowane zostały projekty prezydenta, PiS i Solidarnej Polski. Pozostałe dwa projekty – wspólny KO i Lewicy i osobny Lewicy – zostały odrzucone w pierwszym czytaniu.

W głosowaniu za odrzuceniem projektu prezydenta zagłosowało 179 posłów, 263 było przeciw, a 7 wstrzymało się od głosu. Za odrzuceniem propozycji PiS głosowało 220 posłów, 234 było przeciw, a jedna osoba wstrzymała się. W głosowaniu nad odrzuceniem projektu Solidarnej Polski 222 posłów było za, 233 zagłosowało przeciw, a jeden poseł wstrzymał się od głosu.

Za odrzuceniem wspólnego projektu KO i Lewicy zagłosowało 246 posłów, 211 było przeciw, a 2 wstrzymało się od głosu, a za odrzuceniem projektu złożonego przez Lewicę było 243 posłów, 210 zagłosowało przeciw, a 2 osoby wstrzymały się.

Poseł Marek Ast, przemawiając w imieniu klubu PiS w sprawie wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektów Lewicy i KO, argumentował, że propozycje tych ugrupowań zawierają rozwiązania sprzeczne z polską konstytucją, m.in. dotyczące unieważnienia wyroków zapadłych z udziałem sędziów powołanych przez prezydenta na wniosek KRS.

Poseł Ast poinformował też, że w przekonaniu klubu PiS projekt autorstwa prezydenta powinien być projektem wiodącym. – Będziemy oczekiwali jednego, aby ten punkt, który został przetransponowany z uzasadnienia orzeczenia TSUE, mówiący o tym, że sędziowie nie ponoszą odpowiedzialności za treść wydawanych przez siebie orzeczeń, znalazł się w ostatecznym kształcie ustawy – mówił poseł PiS. Podkreślił też, że projekt Solidarnej Polski jest “elementem szerszej całości”, projektem najszerszym, zakładającym zupełną zmianę funkcjonowania Sądu Najwyższego i dlatego – mówił – powinien być rozpatrywany “w szerszej perspektywie czasowej”.

O odrzucenie projektów prezydenta, PiS i Solidarnej Polski wnioskowały Lewica i Koalicja Obywatelska. – Biorąc pod uwagę, że żaden z projektów tzw. Zjednoczonej Prawicy nie spełnia wymogów naprawy sytuacji, składamy wnioski o odrzucenie (…). Niestety, jak czyta się te projekty, to nadal odnosi się wrażenie, że rządzącym ciągle bardziej zależy na polityce niż na rzeczywistej pracy nad zmianą zapisów dotyczących praworządności – powiedziała Barbara Dolniak (KO).

W ocenie Dolniak zapisy prezydenckiego projektu to “zwykłe mydlenie oczu Komisji Europejskiej, która ma zdecydować o dalszych losach miliardów euro dla Polski zablokowanych z powodu braku praworządności”. – Także inne rozwiązania zawarte w tym projekcie stawiają go w opozycji do polskiej konstytucji, traktatów unijnych i orzeczeń trybunałów unijnych oraz polskich sądów – powiedziała posłanka KO.

Z kolei zdaniem Lewicy trzy projekty prawicy tworzą źródła kolejnych problemów. – Trzy prawicowe projekty, choć pozornie zakładają likwidację Izby Dyscyplinarnej, to pozostawiają nielegalnie wybranych sędziów w Sądzie Najwyższym i w najlepszym razie utrzymują, a w tym gorszym, jak w przypadku projektu “nieSolidarnej Polski”, pogłębiają sprzeczne z konstytucją i prawem unijnym deformy wymiaru sprawiedliwości. Dlatego jedyne właściwe miejsce dla tego projektu to kosz – powiedziała posłanka Lewicy Katarzyna Ueberhan. Zaapelowała przy tym o poparcie projektów opozycji i zlikwidowanie nielegalnej – jak powiedziała – Izby Dyscyplinarnej SN.

Klub KP-PSL wyraził gotowość do dalszych prac nad projektami prezydenta oraz KO i Lewicy. Poseł ludowców Krzysztof Paszyk mówił, że jest dzisiaj szansa, by zrobić pierwszy krok na długiej drodze naprawy wymiaru sprawiedliwości w Polsce, w oparciu o projekty: prezydenta oraz strony społecznej, zgłoszony jako projekt KO i Lewicy. Przypominał, że KP-PSL z życzliwością przyjęła inicjatywę prezydenta. – Ale ten projekt nie może kończyć procesu naprawy wymiaru sprawiedliwości, bo tych napraw wymaga nie tylko Sąd Najwyższy, ale jeszcze co najmniej kilka instytucji – mówił, zapowiadając złożenie poprawek do tego projektu.

Podzielone stanowiska wobec przedstawionych projektów miały koła parlamentarne. Koło Polska 2050 zapowiedziało głosowanie za projektami sądowymi KO i Lewicy, chce odrzucenia prezydenckiego, PiS i Solidarnej Polski. Posłowie Kukiz’15 i Porozumienia uważają projekt prezydencki za wart uwagi, PPS chce wesprzeć tylko projekt opozycyjny. Konfederacja zaproponowała swoje rozwiązanie.

Podczas debaty sejmowej nad projektami głos zabrał minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro. – To nie jest spór o praworządność, a w każdym razie na pewno nie o praworządność w Polsce. To jest spór o suwerenność – stwierdził Ziobro. Mówił też o unijnej zasadzie równości. – Jeżeli Hiszpanom wolno poprzez parlament wybierać swoją radę sądownictwa, to znaczy, że to również wolno Polakom (…) są tacy w Parlamencie Europejskim, Komisji Europejskiej i Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej, którzy chcieliby pokazać, że Polakom wolno mniej niż im – przekonywał szef MS. Ziobro mówił też, że w Niemczech sędziowie wyłaniani są na drodze parlamentarnej. – Jak to może się dziać, że Niemcy mogą wyłaniać swoich sędziów na drodze mechanizmów parlamentarnych, a w Polsce wprowadzenie pośrednio mechanizmu parlamentarnego nie poprzez wyłanianie wprost sędziów, ale poprzez radę sądownictwa, jest zbrodnią? – pytał Ziobro.

Szef Ministerstwa Sprawiedliwości pokazał przy tym posłom planszę, na której przedstawił członków niemieckiej komisji wyboru sędziów z podpisem “100 proc. politycy”. Podobne plakaty trzymali również inni politycy Solidarnej Polski podczas przemówienia swojego lidera. – SPD, Zieloni, CDU, FPD to są ci dojrzali Niemcy, którzy wprost wyłaniają sędziów niemieckiego sądu federalnego. Oni są tego godni. Im wolno, a Polakom nie wolno – mówił Ziobro, wskazując na zdjęcia polityków niemieckich. – Polski obywatel, który idzie do wyborów, musi mieć prawo do wyłaniania każdej władzy. Polska konstytucja w swoim zasadniczym punkcie mówi, że władza zwierzchnia należy do narodu. (…) A wy godząc się na narrację unijną, chcecie polskich obywateli pozbawić tych kompetencji demokratycznych – mówił Ziobro do posłów opozycji.

Wśród pięciu rozpatrywanych przez Sejm projektów znalazła się propozycja prezydenta Andrzeja Dudy zakładająca likwidację Izby Dyscyplinarnej SN. Sędziowie, którzy w niej orzekają, mieliby możliwość przejścia do innej izby lub w stan spoczynku. W SN miałaby zostać utworzona Izba Odpowiedzialności Zawodowej, która będzie się składała z 11 sędziów wybieranych spośród wszystkich sędziów SN na pięcioletnią kadencję.

Z kolei projekt PiS w sprawie odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów zakłada przekazanie rozstrzygania spraw dyscyplinarnych sędziów SN jako całości i pozostawienie Izbie Dyscyplinarnej tego sądu rozpatrywania spraw innych zawodów prawniczych.

Projekt nowej ustawy o SN autorstwa Solidarnej Polski przewiduje nowy Sąd Najwyższy składający się tylko z dwóch Izb: Prawa Prywatnego oraz Prawa Publicznego, przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby sędziów SN do maksymalnie 30 i zakresu spraw rozpatrywanych przez ten sąd.

Projekt zmian w ustawie o KRS i SN autorstwa KO i Lewicy oraz organizacji społecznych, znosi m.in. Izbę Dyscyplinarną. Projekt ten zakłada też nowy sposób wyboru sędziów – członków KRS. Członków Rady wybieraliby sędziowie. Według autorów projekt ten realizuje postulaty Komisji Europejskiej i werdykty TSUE, domagające się likwidacji Izby Dyscyplinarnej.

Zgłoszony przez Lewicę projekt zmian w niektórych ustawach również zmierza do zniesienia Izby Dyscyplinarnej SN. Zgodnie ze zmianami, sędziowie orzekający w tej izbie mieliby przejść w stan spoczynku.