Wodna tajemnica łódzkiej Manufaktury

Krystalicznie czysta rzeka Łódka ukryta jest pod Manufakturą, czyli dawną fabryką Izraela Poznańskiego w Łodzi. W Światowym Dniu Wody (22 marca) podwodny strumień został po raz pierwszy pokazany przez Zakład Wodociągów i Kanalizacji.

To dowód na to, że Łódź powstała dzięki rzekom – podkreśla Miłosz Wika z łódzkiego ZWiK. 

Gdyby nie woda, nie byłoby Łodzi. Nasze miasto powstało nad niewielkimi, ale bardzo licznymi rzeczkami, których na tym terenie było ponad 20

150 lat temu nad strugą, zwaną obecnie Łódką, Izrael Poznański zbudował swoją pierwszą mechaniczną tkalnię. Dziś w dawnym włókienniczym imperium Poznańskiego działa Manufaktura. Kiedyś Łódka płynęła pod obecnym rynkiem Manufaktury.

Na starych mapach widać stawy oraz kanał tej rzeki. Obecnie płynie pod parkingiem Manufaktury od strony ulicy Drewnowskiej. Do obecnych czasów zachował się stary kanał tej rzeki z czasów świetności zakładów Poznańskiego.

W czasach przemysłowej Łodzi strugę zamieniono w ściek. Odprowadzano do niej ścieki z zakładów Poznańskiego, ale i z fabryki Biedermanna czy Browaru Anstadta. Do odkrytego, cuchnącego kanału trafiały też wszystkie nieczystości z najgęściej zaludnionej dzielnicy Łodzi – Starego Miasta.

Dziś Łódka, ukryta pod ziemią, znów niesie czystą wodę. Światowy Dzień Wody to dobra okazja na przypomnienie tej ważnej dla łodzian strugi.

W czasach I wojny światowej, w obawie przed wybuchem epidemii wśród mieszkańców Łodzi, rzekę ukryto pod ziemią. W 1917 roku z miejskiego krajobrazu zniknął pierwszy jej fragment – przebiegający przez obecny Parki Staromiejski.

Nad schowaną pod ziemią rzeką powstała nowa handlowa ulica – “Nad Łódką”. Był to chyba pierwszy w Łodzi woonerf z wydzielonym pasem zieleni, szpalerami drzew (istniejących do dziś) i ławkami.

Kolejne odcinki Łódki na terenie obecnego Parku Staromiejskiego i Manufaktury wprowadzono pod ziemię po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i po II wojnie światowej.

Dziś rzekę Łódkę, płynącą na powierzchni ziemi, można zobaczyć w Parku na Zdrowiu.

Gdyby nie woda, gdyby nie rzeka Łódka, nie byłoby też dzisiejszej Manufaktury. Fontanny na Rynku Manufaktury to hołd złożony rzece. Zbudowano je wzdłuż płynącej kiedyś przez zakłady Poznańskiego Łódki. Fontanny symbolizują jej nurt. 

W 2019 roku fontanny przeszły spektakularną przemianę i są nie tylko podświetlane feerią barw, ale także zintegrowane z systemem nagłośnienia, dzięki czemu odwiedzający centrum mogą brać udział w świetlno-muzycznym show.

Mało kto wie, że przez teren dawnych zakładów płynęła również inna rzeczka zwana Ciekiem od Piotrkowskiej, niewielki dopływ Łódki. Kryty kanał tej rzeczki przebiegał pod fabryką Poznańskiego od strony ulicy Ogrodowej (od famuły przy Ogrodowej 28). Łączył się z Łódką na wysokości obecnego piętrowego parkingu.

Film z podziemnego kanału rzeki Łódki pod Manufakturą, który powstał dzięki ZWIK Łódź, nagrano przy użyciu samojezdnego robota wyposażonego w kamerę. Pojazd służy do sprawdzania stanu technicznego łódzkich kanałów.