W dniu 18 października br. na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji (numer z wykazu UC101) ukazał się projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (dalej: projekt). Ustawa ma wprowadzić do polskiego porządku prawnego Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz. Urz. UE L 305 z 26.11.2019, str. 17). Nowa regulacja będzie istotna dla szerokiego grona przedsiębiorców, w tym z branży motoryzacyjnej.
Najpierw obejmie przedsiębiorców zatrudniających co najmniej 250 pracowników, bo już 17 grudnia br. Natomiast podmioty w sektorze prywatnym zatrudniające co najmniej 50 i mniej niż 250 pracowników mają mieć czas do 17 grudnia 2023 r. na stworzenie regulaminów zgłoszeń wewnętrznych. Nie ma zatem dużo czasu na wprowadzenie procedur lub regulaminów, zakładając że zmiany powinny być zakomunikowane pracownikom za dwu tygodniowym wyprzedzeniem.
Zgodnie z projektem, naruszeniem prawa jest działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa dotyczące:
- zamówień publicznych;
- usług, produktów i rynków finansowych;
- zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
- bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami;
- bezpieczeństwa transportu;
- ochrony środowiska;
- ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego;
- bezpieczeństwa żywności i pasz;
- zdrowia i dobrostanu zwierząt;
- zdrowia publicznego;
- ochrony konsumentów;
- ochrony prywatności i danych osobowych;
- bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych;
- interesów finansowych Unii Europejskiej;
- rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, w tym zasad konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych.
Przy tym pracodawca może dodatkowo ustanowić zgłaszanie w zakładzie pracy naruszeń innych niż powyższe, w tym dotyczących obowiązujących u tego pracodawcy regulacji wewnętrznych lub standardów etycznych.
Status zgłaszającego otrzyma co do zasady osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą, w tym m. in. pracownik – także w przypadku, gdy stosunek pracy już ustał oraz innych osób fizycznych wymienionych w tym przepisie jak np. stażysty czy wolontariusza. Sygnalistą może być zatem osoba fizyczna, która jest pracownikiem (w tym urzędnicy służby cywilnej); samozatrudniony; jest akcjonariuszem lub wspólnikiem oraz osoby będące członkami organu; jest osobą pracującą pod nadzorem i kierownictwem wykonawców, podwykonawców i dostawców; dokonująca zgłoszenia dotyczącego informacji na temat naruszeń jakie uzyskała w kontekście związanym z pracą. Definicja pracownika w Dyrektywie obejmuje nie tylko osoby zatrudnione w oparciu o umowę o pracę, ale również inne umowy cywilnoprawne.
W stosunku do Sygnalisty nie można podejmować działań odwetowych, m.in. zwolnienia z pracy, zawieszenia, degradacji, zmiany miejsca pracy, obniżenia wynagrodzenia, zmiany godzin pracy czy stosować środków dyscyplinarnych. Lista ma charakter otwarty. Istnieje domniemanie, że jeżeli Sygnalista poniósł szkodę, to jest ona wynikiem działań odwetowych za dokonanie zgłoszenia, wówczas to na osobie, która podjęła działania wyrządzające tę szkodę ciąży obowiązek udowodnienia, że działania były przeprowadzone z uzasadnionych powodów. Sygnaliście, którego sytuacja uległa pogorszeniu na skutek podjętych wobec niego działań odwetowych przysługuje od Pracodawcy zadośćuczynienie w wysokości proporcjonalnej do stopnia tego pogorszenia, nie mniejszej niż 10.000 zł. Niezależnie od zadośćuczynienia, Sygnalista może żądać przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach albo – jeśli przywrócenie do pracy byłoby niemożliwe lub niecelowe, odszkodowania w wysokości równej dwuletniemu wynagrodzeniu otrzymywanemu na ostatnio zajmowanym stanowisku. Podejmowanie działań odwetowych wobec sygnalisty jest podstawą pociągnięcia pracownika do odpowiedzialności porządkowej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. Nr 24, poz. 141 ze zm.).
Obowiązkiem przedsiębiorców jest stworzenie i wdrożenie w swojej organizacji efektywnego systemu zgłaszania nieprawidłowości. Procedura powinna wejść w życie po upływie 2 tygodni od dnia podania jej do wiadomości pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Ponadto pracodawca będzie zobowiązany do prowadzenia rejestru zgłoszeń wewnętrznych.
Pracodawca powinien również pamiętać, że poza wewnętrznym kanałem zgłoszeń, dla zgłaszającego będzie dostępny również kanał zewnętrzny (poza organizacją pracodawcy). Zgłaszający może dokonać zgłoszenia zewnętrznego bez uprzedniego dokonania zgłoszenia wewnętrznego. Zgłoszenie dokonane do takiego organu z pominięciem procedury określonej w regulaminie zgłoszeń wewnętrznych nie będzie skutkować pozbawieniem zgłaszającego ochrony przewidzianej w ustawie. Zanim procedura wejdzie w życie w danej organizacji należy wybrać odpowiedni kanał do zgłaszania nieprawidłowości oraz wybrać zespół odpowiedzialny za odbiór zgłoszeń.
Do 17 grudnia br. zostało mało czas na przygotowanie firmy oraz powiadomienie pracowników o nowej regulacji. Z pewnością dla wielu przedsiębiorstw, szczególnie teraz tych dużych, którzy zatrudniają powyżej 250 osób, jest to swoista rewolucja. Nie tylko w zakresie wprowadzenia procedur, narzędzi czy funkcji w organizacji, ale przede wszystkim w sposobie myślenia i postrzegania sygnalistów. Celem nadrzędnym ustawodawcy unijnego było stworzenie firm wolnych od nadużyć. Z pewnością same przepisy nie wystarczą. Musi dokonać się zmiana na poziomie świadomości pracowników, że ich pracodawca i oni samo mogą skorzystać na tym, szybko i skutecznie zgłaszając niepożądane zachowania.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS