Przełom w walce z podwyższonym cholesterolem. Pomoże terapia genowa

Inclisiran będzie przepisywany pacjentom, którzy cierpią na chorobę genetyczną przyczyniającą się do wysokiego poziomu cholesterolu; osobom po zawale serca lub udarze mózgu oraz tym, którzy nie reagowali dobrze na inne leki obniżające poziom cholesterolu (np. statyny). Łącznie to ok. 300 000 osób w Wielkiej Brytanii.

Lek został zatwierdzony przez National Health Service (NHS), czyli brytyjski system zdrowia. Wokół leku pojawiło się sporo kontrowersji, m.in. dlatego, że wykorzystuje tzw. terapię genową, a konkretniej technikę znaną jako “wyciszanie genów”.

Jest to nowa technika terapeutyczna, która działa poprzez ukierunkowanie na podstawowe przyczyny choroby, a nie na objawy, które ona wywołuje. Odbywa się to poprzez celowanie w konkretny gen i uniemożliwienie mu wytwarzania “szkodliwego” białka.

Do tej pory większość terapii wykorzystujących technologię wyciszania genów była stosowana w leczeniu rzadkich chorób genetycznych. Lek na cholesterol będzie jednym z pierwszych wyciszających geny stosowanych u ludzi na szeroką skalę.

Leki wyciszające geny działają poprzez ukierunkowanie na określony rodzaj RNA (kwas rybonukleinowy), zwany informacyjnym RNA (mRNA). Znajduje się w każdej komórce ciała i odgrywa ważną rolę w przepływie informacji genetycznej – jest jednym z najważniejszych rodzajów RNA, jakimi dysponuje nasz organizm, ponieważ kopiuje i przenosi instrukcje genetyczne z DNA oraz tworzy określone białka w zależności od dostępnych instrukcji.

W przypadku cholesterolu, wyciszanie genów działa poprzez namierzanie białka PCSK9 i jego degradację. Białko to bierze udział w regulacji poziomu cholesterolu w naszym organizmie, a w nadmiarze występuje u osób z wysokim poziomem cholesterolu LDL (“złego” cholesterolu). Zapobieganie produkcji tego białka w pierwszej kolejności obniża poziom cholesterolu. Aby namierzyć ten specyficzny mRNA, naukowcy muszą stworzyć w laboratorium syntetyczną wersję innego rodzaju RNA, tzw. małe interferujące RNA (siRNA). 

W tym przypadku siRNA zostało zaprojektowane tak, aby celować w mRNA, które przenosi instrukcje dla białka PCSK9. Wiąże się on z docelowym mRNA i niszczy instrukcje, co znacznie zmniejsza ilość produkowanego białka.

Terapie genowe są zwykle dostarczane za pomocą wektora wirusowego – konstruktu podobnego do wirusa, który przenosi geny do naszych komórek w taki sam sposób, w jaki wirus może je infekować. Do tej pory terapie z wykorzystaniem wektorów wirusowych były stosowane w leczeniu rzadkich genetycznych zaburzeń krwi, wrodzonej ślepoty Lebera i rdzeniowego zaniku mięśni.

Chociaż wektory wirusowe są bardzo skuteczne przy jednorazowym leczeniu, podanie drugiej dawki może być niemożliwe ze względu na niepożądane reakcje immunologiczne. Leki te są również niezwykle kosztowne. Z tego powodu wiele z badanych obecnie leków wyciszających geny jest podawanych przy użyciu innej techniki, tzw. niewirusowego systemu wektorowego. Lek jest podawany za pomocą … czytaj dalej