Niska samoocena u dzieci: Przyczyny, objawy, leczenie

Samoocenę kształtuje wiele rzeczy na przełomie całego życia. Nie jest to wartość nadana raz i na całe życie – kształtuje się ciągle i na szczęście można nad nią pracować i ją korygować, gdyby istniała taka potrzeba.

Nie wszystkie dzieci mają bowiem warunki do rozwijania właściwego poczucia własnej wartości w dzieciństwie. Jakie są przyczyny niskiej samooceny u dzieci?

• Niemożność spełnienia oczekiwań rodziców – gdy rodzice mają wysokie wymagania względem dziecka, a to nie jest w stanie im sprostać, czuje się gorsze, głupsze i mniej zasługujące na miłość. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy rodzice dają wyraz swojemu rozczarowaniu i wzbudzają w dziecku poczucie winy
• Porównywanie do innych – negatywne porównanie dziecka do jego rodzeństwa, kuzyna czy innych osób z grupy rówieśniczej sprawia, że dziecko czuje się gorsze i nie jest w stanie poradzić sobie z presją
• Niemożność spełnienia oczekiwań grupy rówieśniczej – dla dzieci zdanie ich rówieśników ma ogromne znaczenie. To właśnie w ten sposób kształtują one nie tylko swoją samoocenę, ale też umiejętność nawiązywania i utrzymywania relacji z innymi, a także uczą się funkcjonować w społeczeństwie. Jeśli dziecko zaczyna dostrzegać, że odstaje na tle grupy i mimo starań nie jest w stanie się wpasować w oczekiwania rówieśników, zaczyna czuć się z biegiem czasu coraz gorzej
• Nadmierna krytyka – jeśli dziecko jest ciągle krytykowane, surowo karane i ciągle dostaje od otoczenia sygnały, że jest gorsze, właśnie tak zacznie się czuć.
• Brak okazywania uczuć dziecku – jeśli dziecko nie otrzymuje od rodziców uwagi i uczuć, nie jest w stanie kształtować swojej samooceny na odpowiednim poziomie
• Brak obowiązków – jeśli dziecko nie ma żadnych obowiązków, a gdy próbuje coś zrobić, słyszy, by to zostawiło, rodzice wyręczają go lub rzucają się po nim poprawiać, natychmiast gdy skończy – dostaje jasny sygnał, że nie jest wystarczająco dobre, by robić określone rzeczy
• Zakaz wyrażania swoich myśli, opinii czy samego siebie – jeśli dziecko ma się nie wtrącać, jego zdanie nie ma znaczenia, nie jest brane pod uwagę, jest uciszane lub bagatelizowane, to nie wpływa dobrze na ich rozwój. Dziecko nie uczy się wyrażać siebie, uczy się natomiast, że nie ma prawa się odzywać, bo nie ma nic ciekawego czy wartościowego do powiedzenia.

Na zaburzenie samooceny u dzieci może wpłynąć naprawdę wiele czynników. Dużo zależy od rodziców, ale nie można zapominać o wpływie grupy rówieśniczej czy o samym charakterze dziecka – niektóre dzieci są szczególnie wrażliwe.

Dziecko z niską samooceną nie wyrośnie na radosnego, pewnego siebie dorosłego – te problemy, jeśli nie zostaną odpowiednio przepracowane, będą się za nim ciągnąć przez całe życie. Niska samoocena blokuje i paraliżuje – nie pozwala działać i cieszyć się pełnią życia. W jaki sposób objawia się u dzieci?

• Ciągle uczucie przygnębienia – dziecko czuje się gorsze, nie potrafi sobie z tym odczuciem poradzić i ciągle chodzi smutne z tego powodu
• Problemy w szkole – dziecko, nawet jeśli zna odpowiedź na zadane pytanie, będzie bało się odezwać. Nie będzie się zgłaszać do odpowiedzi, wywołane do tablicy może po prostu milczeć, nie będzie się też zgłaszać do wszelkiego rodzaju aktywności pozaszkolnych
• Ciągłe porównywanie się do innych – dziecko będzie porównywać się do swoich kolegów, koleżanek, braci czy sióstr. W tym porównaniu zawsze będzie wypadać gorzej w swojej własnej głowie
• Brak wiary w siebie, negatywne podejście do własnych umiejętności – dziecko nie będzie chciało się uczyć nowych rzeczy, przekonane, że to i tak nic nie da. Nawet jeśli spróbuje to po pierwszej porażce podda się, myśląc, że nigdy się danej rzeczy nie nauczy, więc nie ma sensu próbować.
• Izolacja społeczna – dziecko z niską samooceną nie będzie szukać kontaktu z innymi ludźmi, nie będzie się starać dołączyć do grup rówieśniczych czy szukać przyjaciół. Będzie przekonane, że nie przedstawia sobą nic wartościowego, dlatego nie zasługuje ani na miłość, ani na przyjaźń czy zainteresowanie ze strony innych ludzi
• Ogromny autokrytycyzm przy jednoczesnej nadmiernej wrażliwości na krytykę innych osób – dzieci z niską samooceną są bardzo krytyczne względem siebie. Uważają się za gorsze i mniej wartościowe, na każdym kroku wydaje im się, że dostrzegają tego dowody. Jednocześnie są też bardzo wrażliwe na krytykę innych i potrafią wtedy reagować bardzo gwałtownie. Nawet niewielka krytyka jest przez nich odbierana jako druzgocąca

Niska samoocena u dzieci zawsze negatywnie wpływa na ich życie, dlatego należy z nią walczyć. Im szybciej rozpocznie się walkę o to, by dziecko postrzegało się w zdrowy sposób, tym lepiej. Problemy z dzieciństwa, jeśli nie zostaną rozwiązane, pozostaną również w dorosłości.

Leczenie niskiej samooceny u dzieci jest bardzo ważne. Często nie można sobie z tym problemem poradzić samodzielnie – samo ustalenie przyczyn niskiej samooceny bywa bardzo trudnym zadaniem. Dlatego dobrze jest zgłosić się po pomoc do profesjonalistów.

Dużą pomocą może służyć psycholog dziecięcy, dlatego warto zacząć od wizyty w jego gabinecie. Pamiętaj, że pierwsza wizyta odbywa się zawsze bez obecności dziecka. Podczas jej trwania psycholog zbiera wszelkie niezbędne informacje na temat dziecka i razem z Tobą ustala plan działania.

Czasami psycholog dziecięcy może zadecydować o tym, że najlepszym wyjściem z sytuacji i najlepszą drogą do rozwiązania problemów będzie udział w psychoterapii, wtedy zasugeruje to rozwiązanie. Nie należy się bać psychoterapii. Zajrzyj tutaj: https://psychoterapiacotam.pl/ jeśli chcesz uzyskać więcej informacji na ten temat.

Nie czekaj, zacznij walkę o lepsze jutro Twojego dziecka już dzisiaj. Dzieci z niską samooceną są też statystycznie bardziej narażone na występowanie różnego rodzaju problemów i zaburzeń psychicznych, w tym bardzo groźnej depresji, zaburzeń odżywiania i innych.