Przemieszane szczątki czerech osób w więziennym ogrodzie. Pośród kości wojskowy orzełek

Prace archeologiczne na terenie więzienia “Toledo” przy ulicy 11 listopada prowadzi od wiosny ubiegłego roku Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN. W tej chwili badany jest teren pomiędzy i pod garażami, które wybudowano na obszarze należącym częściowo do ogrodu więziennego, gdzie – według relacji świadków – miało również dochodzić do grzebania ciał zmarłych i pomordowanych więźniów.

W środę badacze poinformowali na Twitterze o odnalezieniu szczątków kolejnych czterech osób. – W zbiorowej mogile znajdowały się przemieszane szczątki czterech osób. Poddano je wstępnej ocenie antropologicznej w miejscu ich odnalezienia. Widzimy, że szczątki zostały naruszone, trwa próba wyjaśnienia czy doszło do tego w czasie prac budowlanych, czy może w jakiś inny sposób – wyjaśnia ks. Tomasz Trzaska z Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN. – Czaszki trzech osób noszą ślady postrzałów. Przy szczątkach jest też orzełek, należy więc domniemywać, że są to ofiary wojskowe – zaznacza. Takie metalowe emblematy były noszone przez żołnierzy na rogatywkach i furażerkach.

Dotychczas w ramach prac na terenie dawnego więzienia karno-śledczego UB i NKWD odnaleziono szczątki 27 osób. – Nie wszystkie miały ślady postrzałów w potylicę. Wiemy, że na tym terenie mogły być również chowane osoby zamęczone podczas śledztwa lub zmarłe w trakcie pobytu w więzieniu. Rozstrzelanie metodą katyńską oraz miejsce odnalezienia ostatnich szczątków pozwalają nam typować, że są to ofiary reżimu komunistycznego, stracone w latach bezpośrednio po II wojnie światowej – informuje Trzaska.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE W TVN24 GO

– W tej chwili jest zbyt wcześnie, by mówić o identyfikacji osób. Pobieramy materiał genetyczny do badań i równolegle prowadzone jest typowanie, do kogo mogły należeć szczątki. Próbujemy typować między innymi na podstawie listy ofiar, na których wykonano wyroki śmierci w więzieniu “Toledo” – mówi Trzaska. Istotnymi wskazówkami dla badaczy mogą być na przykład informacje o tym, ile osób stracono konkretnego dnia. Są one porównywane z liczbą osób odnalezionych w danej mogile. – Przy każdym tego typu odkryciu informowani są prokuratorzy IPN – dodaje. 

Pracownik Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN opisuje również, że po odkryciu szczątków badacze dokumentują znalezisko i w miarę możliwości starają się przyporządkować kości do danego szkieletu. Następnie szczątki są zabezpieczane i kierowane do prosektorium, gdzie przeprowadzane są bardziej szczegółowe oględziny i badania, które pozwalają na odtworzenie okoliczności śmierci. – Prace będą kontynuowane aż do momentu przeszukania całego obszaru dawnego więzienia. Planujemy pracować nieprzerwanie przez cały sierpień, w miarę prowadzonej rozbiórki garaży przez dewelopera.  – zapowiada Trzaska.

Więzienie Karno-Śledcze Warszawa III (Toledo) to więzienie Urzędu Bezpieczeństwa i NKWD istniejące od chwili wejścia w 1944 roku wojsk sowieckich na Pragę. Było znane z wyjątkowo brutalnych przesłuchań. Historycy IPN przypominali wcześniej, że było ono przeznaczone dla żołnierzy Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych oraz innych więźniów politycznych, których reżim stalinowski uznał za niebezpiecznych dla nowej władzy.

Więzienie to, w którego murach wykonano egzekucje na wielu członkach podziemia niepodległościowego, istniało do 1956 roku. “Wśród więźniów uchodziło za najsurowsze” – podkreślił IPN.

Informowaliśmy również o kolejnym etapie prac w dawnym więzieniu przy Rakowieckiej: