Tomografia bezpłatna i bez skierowania. Kto może się zapisać na badanie przesiewowe?

– Szacujemy, że 5–7 proc. badanych będzie skierowanych do pogłębionej, szybkiej diagnostyki  – mówi prof. Mariusz Adamek z Katedry i Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej Szpitala Klinicznego nr 1 w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. – Naszym celem jest doprowadzenie do sytuacji, by wykryć nowotwór złośliwy w pierwszym lub drugim stadium zaawansowania klinicznego, co daje pacjentowi szansę na radykalny zbieg operacyjny i wyzdrowienie – dodaje.

Pięcioletnie przeżycie pacjenta z rakiem płuca w Polsce to zaledwie 13 proc. Dla porównania: przeżycie pięcioletnie pacjentek z rakiem piersi wynosi ok. 80 proc. Dlaczego mimo stosowania nowoczesnych leków jesteśmy bezsilni wobec raka płuca?

– Dzieje się to z jednej, tak naprawdę prostej przyczyny – w większości przypadków rak płuca przebiega kompletnie bezobjawowo, a to, jak się manifestuje, zależy to od jego lokalizacji – wyjaśnia prof. Mariusz Adamek z Katedry i Kliniki Chirurgii Klatki Piersiowej Wydziału Nauk Medycznych w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, lider projektu w makroregionie śląskim oraz przewodniczący rady naukowej programu ogólnopolskiego.     

Pacjenci zgłaszają się za późno

Guz może długo nie dawać objawów. Gdy nacieka na opłucną, pojawiają się bóle w klatce piersiowej, a gdy zamyka płat płuca, może pojawić się kaszel. Zwykle tych objawów nie kojarzymy z nowotworem, zwłaszcza kaszlący palacze traktują objaw jako skutek uboczny nałogu. Często pacjenci trafiają do lekarza za późno, by stosować leczenie radykalne. W Polsce do takich terapii kwalifikuje się tylko 20 proc. pacjentów, w 80 proc. przypadków diagnozowane zmiany są niestety nieoperacyjne.

W Polsce rak płuca rozpoznaje się u blisko 14,6 tys.  mężczyzn i 7 tys. kobiet, co stanowi 19 proc. i 9 proc. wszystkich zachorowań na nowotwory odpowiednio u mężczyzn i kobiet. Od 2007 r. rak płuca jest najczęstszą nowotworową przyczyną zgonu nie tylko u mężczyzn (31 proc. w 2013 r.), ale także u kobiet (16 proc. w 2013 r.). Kobiety są wrażliwsze na kancerogenne związki zawarte w papierosach. Jeżeli kobieta i mężczyzna palą tyle samo papierosów przez ten sam czas, to ryzyko zachorowania u kobiety jest większe.

Lekarze mówią, że w badaniu skupiają się na raku płuca, ale da ono też wiele innych informacji. Dzięki tomografii widzą, co się dzieje w tętnicach wieńcowych, w całej klatce piersiowej, mogą sprawdzić, czy u pacjenta nie rozwijają się inne choroby, m.in. tętniak aorty czy guz śródpiersia, a także POChP, czyli przewlekła obturacyjna choroba płuc. Program jest niezwykle ważny także z punktu widzenia bardzo niekorzystnych danych epidemiologicznych dotyczących częstości występowania raka płuca. Śląskie należy do województw, w których zachorowań jest najwięcej.

Kto może się zgłosić?

Do grupy docelowej kwalifikującej się do badań należą:

• osoby w wieku 55–74 lata z konsumpcją tytoniu większą niż 20 paczkolat lub im równą, okresem abstynencji tytoniowej nie dłuższym niż 15 lat,
• osoby w wieku 50–74 lata z konsumpcją tytoniu większą niż 20 paczkolat lub im równą, okresem abstynencji tytoniowej nie dłuższym niż 15 lat, u których stwierdza się jeden z czynników ryzyka: ekspozycja zawodowa na krzemionkę, beryl, nikiel, chrom, kadm, azbest, związki arsenu, spaliny silników Diesla, dym ze spalania węgla kamiennego, sadza, ekspozycja na radon, indywidualna historia zachorowań na raka: przebyty rak płuca, w wywiadzie chłoniak, rak płuca w wywiadzie u krewnych pierwszego stopnia, historia chorób płuc: przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) lub włóknienie płuc (IPF).

Osoby zainteresowane udziałem w projekcie mogą się zgłaszać do Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 1 im. prof. Stanisława Szyszko SUM w Zabrzu (telefon kontaktowy 534 433 633 lub 733 120 778), Dolnośląskiego Centrum Chorób Płuc we Wrocławiu lub Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Opolu.

Badania zostały sfinansowane w ramach Programu  Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014–2020 ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. W sumie w ramach programu zostanie zbadanych 15 tys. Polaków i zostanie przeprowadzonych 55 tys. badań tomograficznych.

Zgłoś naruszenie/Błąd