“Żadna to patologia nie czytać”
W tekście pt. „Fałszywy kult czytelnictwa” pisze: „żadna to patologia nie czytać: żeby czytać, trzeba mieć elementarny spokój”. A dalej autor tych przemyśleń leci już po całości i bez trzymanki: „Co kogo obchodzą nowości wydawnicze, fabuły nawet najwymyślniejsze, kiedy się straci pracę, dzieciom trzeba kupić buty, a rata kredytu za dom niezapłacona”.
Co ciekawe, mimo iż Skarżyński uważa czytanie za formę „eskapizmu, migania się od życia”, to jednak przyznaje się do własnej ułomności. Wyznaje: „Ja sam lubię książki, czytam książki i o książkach, książki są moim zdaniem fajne (…) Niektóre książki kupuję, bo mają ładne okładki”.
Innymi słowy, Skarżyński sugeruje, że nie stracił pracy, kupił dzieciom buty i pospłacał wszystkie kredyty, również te we frankach. W związku z tym może sobie pozwolić na odrobinę nagannego szaleństwa w postaci sięgnięcia po jakąś książkę.
Dywanowy nalot argumentów
No i poszło! W obronie słowa drukowanego i jego czytelniczej konsumpcji ruszyli ci, dla których książka stanowi, nazwijmy to górnolotnie, istotny składnik duchowej egzystencji. Skarżyński został solidnie zhejtowany w internecie, a także zalany falą poważnych prasowych publikacji. Między innymi sporym tekstem Jacka Dehnela i Zygmunta Miłoszewskiego („Gazeta Wyborcza”, 4 maja 2021 r.). Autorzy artykułu „O pewnym rasizmie, którego nie ma”, zamiast potraktować Skarżyńskiego z należytym dystansem, czyli po prostu obśmiać go lub posłać na drzewo, potraktowali jego przemyślenia z powagą należną opracowaniom naukowym. Przykryli Skarżyńskiego dywanowym nalotem argumentów tak głęboko fundamentalnych, że autor „Fałszywego kultu czytelnictwa” już w życiu niczego nie napisze i co gorsza, popadnie w samotność oraz chorobę dwubiegunową.
Wdeptywanie Skarżyńskiego w ziemię Dehnel i Miłoszewski zaczynają delikatnie: od wyjaśnienia mu – bo on tego nie kuma – czym jest rasizm, antysemityzm, homofobia i seksizm. Następnie, już bez znieczulenia, masakrują Skarżyńskiego takimi dokonaniami ludzkiego umysłu jak „O powstawaniu gatunków”, „Kapitał”, „Wstęp do psychoanalizy”, „Traktat logiczno-filozoficzny” i „Ulisses”; do tego Dickens, Czechow, Dostojewski, Balzac, DeLillo… A także Emanuele Castano i Dawid Kidd, którzy w piśmie „Science” „na dużej próbce około tysiąca osób [wykazali] wpływ czytania na umiejętności rozumienia cudzych myśli i emocji”, a zatem pośrednio udowodnili, że Skarżyński bredzi. Odkrycie szokujące, fakt. Obawiam się jednak, że dla Skarżyńskiego nie do przyswojenia – w odróżnieniu od Dehnela i Miłoszewskiego. Czasami pozornie zgadzają się oni z brawurową tezą o szkodliwości czytania, ale tylko po to, żeby tym bardziej Skarżyńskiemu dokopać. Powiadają: „Jasne, książka książce nierówna. Zdarzają się nijakie, a nawet szkodliwe, jak »Mein Kampf«, »Protokoły Mędrców Syjonu« czy »Krótki kurs historii WKP(b)«”. I żeby nie było niedomówień, puentują krotochwilnie: „Ale z tego, że istnieje muchomor, nie wynika, że nie należy jeść kurek i pieczarek”. Faktycznie, nie wynika…
Siła stwierdzeń i argumentacji naszych autorów jest czasami obezwładniająca. Oto kilka przykładów, moich „ulubienych”: „Czytanie bowiem zawsze jest pracą podwójną: pisarza i czytelnika”, „Umiejętność czytania to umiejętność zdobycia wykształcenia”, „Lektury w edukacji szkolnej są po prostu potrzebne”, „Czytanie zatem męczy, bo jest wysiłkowe”, „Mnóstwo książek, w tym książek wybitnych, to nieprzyjemność” itd.
Kultura obrazkowa wypiera kulturę słowa
Polacy nie czytają. Precyzyjniej rzecz ujmując: czytający są w mniejszości. Trudno uwierzyć, ale badania OECD nad stanem czytelnictwa w Unii Europejskiej wskazują, że ledwie 1,5 proc. naszych rodaków deklaruje, że w ciągu roku bierze do ręki więcej niż 10 książek. Co gorsza, na tle innych krajów unijnych Polska ma tę specyficzną cechę, że w naszym kraju nie czytają całe grupy społeczne! Często dlatego, że po prostu nie mają dostępu do książek; dotyczy to zwłaszcza mieszkańców tzw. Ściany Wschodniej.
Żyjemy w świecie czytelniczego paradoksu. Warto sobie uzmysłowić, że w ciągu ostatnich dwóch dekad wyprodukowano więcej informacji niż przez poprzednie 5 tys. lat, a ilość tego, co się pisze, rośnie wykładniczo. Nie jesteśmy już w stanie sensownie poruszać się w tym bezmiarze. Jednocześnie kultura obrazkowa wypiera kulturę słowa. Jeszcze w XIX w. ok. 80 proc. informacji docierało do naszych umysłów poprzez słowo drukowane; dzisiaj owe 80 proc. to obrazek, nie słowo. Czy zatem czas książek dobiega końca? Nie! Ale staroświeckie czytanie powoli, nieubłaganie staje się dobrem luksusowym, dostępnym dla elit – w czasach wszechogarniającego populizmu.
Kto to wszystko przeczytał?
Polemika Dehnela i Miłoszewskiego ze Skarżyńskim przywodzi na pamięć pewne zdarzenie w jednej z podkrakowskich gmin w początkach polskiej transformacji. Wójt postanowił zlikwidować gminną bibliotekę i – dla dobra nieczytających mieszkańców – „odzyskać” lokal. Książki oddał na makulaturę. Jego decyzja wywołała oburzenie wśród krakowskich elit, a zwłaszcza pisarzy zrzeszonych w jednej z branżowych organizacji. Dwóch z nich złożyło wizytę rzeczonemu wójtowi z pytaniem: jak tak można?! Jak można wyrzucić na przemiał pomnikowe dzieła ludzkości, a przy okazji zestaw lektur szkolnych?! Na to wójt z uśmiechem politowania: – W tej bibliotece było ok. 10 tys. książek. Czy panowie znają kogoś, kto to wszystko przeczytał? Bo ja nie znam. Ja dbam o interes moich mieszkańców, a zwłaszcza młodzieży. W odzyskanym lokalu jest teraz wypożyczalnia wideo i to ma wzięcie.
Od redakcji: w tekście znalazło się sformułowanie, które mogło urazić osoby z chorobą afektywną dwubiegunową. Nie było intencją autora ani redakcji obrażanie kogokolwiek. Przepraszamy.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS