“Już drugi rok z rzędu pandemia nie pozwala nam spotkać się na pl. Wolności, by świętować rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja” – powiedział prezydent. Podkreślił, że to wydarzenie, jest dla nas powodem do dumy, ale powinno też być impulsem do refleksji.
“3 maja to dla nas wszystkich dzień wdzięczności i dumy” – powiedział prezydent Jacek Jaśkowiak z okazji święta Konstytucji 3 Maja. – “Od ponad trzydziestu lat swobodnie czcimy wysiłek, który nasi przodkowie podjęli dla uratowania kraju. Konstytucja miała być dla nich początkiem nowej Rzeczpospolitej, silniejszej i wreszcie nowoczesnej. Jak czytamy w preambule: “dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności, dla ocalenia ojczyzny naszej i jej granic, z największą stałością ducha niniejszą konstytucję uchwalamy i tę całkowicie za świętą, za niewzruszoną deklarujemy, dopóki by naród w czasie, prawem przepisanym, wyraźną wolą swoją nie uznał potrzeby odmienienia w niej jakiego artykułu”.
Nie powiodło się dzieło naprawy. Mocarstwa ościenne doprowadziły do utraty suwerenności przez potężne niegdyś państwo. Mieli w tym także udział rodzimi wrogowie modernizacji. A jednak wbrew temu, że Trzeciomajowa Ustawa nie zapobiegła katastrofie, pamięć o niej przez ponad stulecie ożywiała polskość i dążenia niepodległościowe. Pamięć ta okazała się jednym z najbardziej sycących narodowych pokarmów – inspirowała opór kolejnych pokoleń, wyzwalała energię potrzebną do przetrwania, inspirowała polityczną refleksję. Konstytucja z jednej strony była dowodem na polskie prawo do istnienia w Europie, z drugiej strony służyła za drogowskaz ku lepszemu jutru. Spinała przeszłość z przyszłością. Bez niej bylibyśmy ubożsi i jeszcze bardziej bezsilni.
Warto podkreślić wyjątkową rolę Konstytucji 3 maja pośród zasobu opowieści i symboli, które nas wspierały przez cały XIX wiek. Jej idea konkurowała z mesjanizmem, który wprawdzie natchnął wielką literaturę romantyczną, lecz w XX wieku, a zwłaszcza dzisiaj stał się rodzajem trucizny. Wielka znawczyni tematu, prof. Maria Janion, pod koniec życia pisała z rozpaczą: “Jakże niewydolny i szkodliwy jest dominujący w Polsce wzorzec martyrologiczny! Powiem wprost – mesjanizm, a już zwłaszcza państwowo-klerykalna jego wersja, jest przekleństwem, zgubą dla Polski. Szczerze nienawidzę naszego mesjanizmu”.
W odróżnieniu od mesjanizmu, który był apoteozą klęski i cierpienia, Konstytucja powstała z pracy oświeconego rozumu. Rozumu Hugona Kołłątaja, króla Stanisława Augusta i innych. Była krokiem w stronę społecznego ładu, otwierała perspektywę upodmiotowienia części dotąd wykluczonych grup społecznych, kształtowała poczucie obywatelskich obowiązków i gwarancji, próbowała ustalić mądry stosunek między kompetencjami państwa a wolnością politycznych podmiotów, dzieliła władzę na wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą. Nie będąc projektem doskonałym, tworzyła zręby nowoczesnej wspólnoty. Była wielką szansą na racjonalną przemianę Polski.
Podziwiamy ją za to. Lecz zarazem, oddając hołd jej autorom, myślę z obawą o powtarzalności naszych błędów. Jakże bowiem, wracając myślą do Konstytucji 3 Maja, nie trwożyć się sposobem, w jaki traktujemy Konstytucję obowiązującą dzisiaj. Przed prawie dwudziestu pięciu laty uchwaliliśmy ją dobrowolnie, w intencji i z nadzieją, że będzie kotwicą prawa, porządku i spokoju społecznego, tymczasem od kilku lat jest systematycznie, czasami podstępnie, a niekiedy brutalnie łamana. Jakby była naszym wrogiem, jakby naszym wrogiem był postęp, rozwój, dobrobyt, pokój, przynależność do Europy! Jakbyśmy umieli kochać jedynie Polskę w nieszczęściu, pokonaną i pogrążoną w bólu!
Co gorsza, wszystko to dzieje się w atmosferze patriotycznego tumultu, w języku pogardy dla takiego życia, które – zamiast nienawidzić innych i obcych – woli szukać porozumienia z nimi, okazywać solidarność słabszym, pracować i współpracować, uczyć się od bardziej doświadczonych, otwierać się na nowe możliwości.
Duma z tego, czym była, czym być mogła Konstytucja 3 Maja wynika, moim zdaniem, z tego, że stojąca za nią miłość Ojczyzny miała charakter jasny i uskrzydlający. Czujemy to. Niestety, na tle tego blasku i lotu dzisiejsza postawa wobec Konstytucji, tej, którą mamy, której przecież nikt nam ani nie narzucił, ani nie odebrał, zdaje się ponura i ciasna, niebezpieczna, krzywdząca Polskę.
Przypomnijmy: “za świętą, za niewzruszoną deklarujemy, dopóki by naród w czasie, prawem przepisanym, wyraźną wolą swoją nie uznał potrzeby odmienienia w niej jakiego artykułu”. Powtórzmy: Konstytucja należy do Narodu, a nie do takiej czy innej partii. Nie jest własnością prezydentów, prezesów i samozwańczych demiurgów.
Niech z dzisiejszego święta wyniknie więc nauka najprostsza, lecz ważna: kochajmy Polskę gorąco – i mądrze, pamiętając o historii i spoglądając w przyszłość; widząc Polskę w Europie i w świecie: Polskę otwartych serc – i głów”.
UMP
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS