Sprzedaż wędlin, serów, soków i innych przetworów z własnego gospodarstwa rolnego a PIT

Kiedy rolnik płaci PIT?

Zasadniczo rolnicy nie płacą podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Bowiem przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT) nie stosuje się m.in. do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej. Z tego wynika, że osoby fizyczne nie płacą PIT jeżeli osiągają przychody wyłącznie z działalności rolniczej i nie mają tzw. działów specjalnych produkcji rolnej.

Jednak od każdej zasady są wyjątki. Również w tym przypadku. Nie wszystkie bowiem przychody osiągane przez rolników są przychodami z działalności rolniczej. Definicję działalności rolniczej w kontekście opodatkowania podatkiem dochodowym znajdziemy w art. 2 ust. 2 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem działalnością rolniczą jest działalność polegająca na:
– wytwarzaniu, czyli produkcji produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym (naturalnym) z własnych upraw albo hodowli lub chowu, w tym również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego.

Więcej na ten temat: Czy rolnik płaci podatek dochodowy? Definicja działalności rolniczej w PIT

Rolnicy-przetwórcy a PIT

Analizując ww. definicję działalności rolniczej Ministerstwo Finansów i organy podatkowe doszły do wniosku, że nie mieści się w niej np. działalność z zakresie przetwórstwa rolnego i spożywczego. Jeżeli zatem rolnik wytwarza w swoim gospodarstwie np. sery, wędliny, soki, konfitury, czy inne przetwory (nawet jeżeli pochodzą z tego gospodarstwa rolnego), to przychody z ich sprzedaży już nie są przychodami z działalności rolniczej.

Nie dotyczy oczywiście sprzedaży nieprzetworzonych produktów rolnych jak np. mleko, jaja, ziemniaki, zboże etc. Bo sprzedaż tych płodów rolnych (jako przychody z typowej działalności rolniczej) nie jest opodatkowana PIT.

Jeżeli przetwórstwo produktów roślinnych i zwierzęcych z własnego gospodarstwa rolnego odbywa się w sposób inny niż przemysłowy, to sprzedaż takich przetworów jest opodatkowana PIT i zaliczona do tzw. przychodów z innych źródeł.

W art. 20 ust. 1c ustawy o PIT są wymienione przychody (zaliczane przez ustawę o PIT do kategorii „przychody z innych źródeł”) ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym na podstawie odrębnych przepisów, jeżeli:

– przetwarzanie produktów roślinnych i zwierzęcych i ich sprzedaż nie odbywa się przy zatrudnieniu osób na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze, z wyłączeniem uboju zwierząt rzeźnych i obróbki poubojowej tych zwierząt, w tym również rozbioru, podziału i klasyfikacji mięsa, przemiału zbóż, wytłoczenia oleju lub soku oraz sprzedaży podczas wystaw, festynów, targów i kiermaszy;

– jest prowadzona ewidencja sprzedaży, o której mowa w ust. 1e;

– ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu, z wyłączeniem wody.

Ewidencja sprzedaży

Warto dodać, że zgodnie z art. 20 ust. 1e – 1f ustawy o PIT, podatnicy osiągający przychody, o których mowa w ust. 1c, są obowiązani prowadzić odrębnie za każdy rok podatkowy ewidencję sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych zawierającą co najmniej:
– numer kolejnego wpisu,
– datę uzyskania przychodu,
– kwotę przychodu,
– przychód narastająco od początku roku oraz
– ilość i rodzaj przetworzonych produktów.

Dzienne przychody muszą być ewidencjonowane w dniu sprzedaży, a ewidencję sprzedaży należy posiadać w miejscu sprzedaży przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych.

Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Radomiu przygotowało i udostępniło 1 lutego 2021 r. bezpłatne opracowanie (plik Excel – Aplikacja) pozwalające na prowadzenie ewidencji sprzedaży produktów przetworzonych w gospodarstwie rolnym w systemie elektronicznym. Aplikacja pod nazwą Pomocnik prowadzenia ewidencji sprzedaży – rhd_2021_1 jest do pobrania w zakładce Repozytorium narzędzi pracy doradczej na stronie CDR O/Radom.

Zwolnienie z PIT do 40 tys. zł rocznie

Co jednak bardzo istotne jeżeli roczne przychody ze sprzedaży tych przetworów z własnego gospodarstwa rolnego nie przekraczają u danego rolnika 40 tys. zł – nie musi on płacić podatku dochodowego.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 71a) ustawy o PIT zwolnione z podatku są przychody, o których mowa w art. 20 ust. 1c ustawy o PIT, do kwoty 40 000 zł rocznie.

Warto tu zaznaczyć, że zgodnie z art. 20 ust. 1d ustawy o PIT, za produkt roślinny pochodzący z własnej uprawy uważa się również mąkę, kaszę, płatki, otręby, oleje i soki wytworzone z surowców pochodzących z własnej uprawy. Produkty te nie zostały wymienione w ust. 1c tego przepisu, stąd może powstać wątpliwość, czy przychody z tych produktów jest objęta zwolnieniem z art. 21 ust. 1 pkt 71a) ustawy o PIT (bo zwolnienie wskazuje tylko ust. 1c).

Wydaje się jednak, że art. 20 ust. 1d ustawy o PIT precyzuje jedynie jakie produkty są produktami roślinnymi pochodzącymi z własnej uprawy, o których mowa w ust. 1c tego przepisu. Tak by nie było wątpliwości, że mąka, kasza, płatki, otręby, oleje i soki są przetworami (produktami) roślinnymi, a nie nieprzetworzonymi płodami rolnymi z działalności rolniczej (których nie obejmuje PIT).

Zatem przychody ze sprzedaży mąki, kaszy, płatków, otrąb, olejów i soków wytworzonych z surowców pochodzących z własnej uprawy również są objęte ww. zwolnieniem z PIT (do 40 tys. rocznych przychodów).

Wino z gospodarstwa rolnego a PIT

Rolnik produkujący w swoim gospodarstwie mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego z winogron lub innych owoców uprawianych w tym gospodarstwie, również powinien płacić PIT na zasadach ogólnych według skali podatkowej, określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT.

Zgodnie bowiem z art. 20 ust. 1a ustawy o PIT, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się również należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane przychody z działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku podatkowego, o których mowa w art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz. U. z 2019 r. poz. 1534 oraz z 2020 r. poz. 425).

Niestety rolnik produkujący i sprzedający wino nie może skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 71a) ustawy o PIT. Zwolnienie to dotyczy przychodów wskazanych w art. 20 ust. 1c ustawy o PIT, z którego wyraźnie wyłączono produkty (przetwory) opodatkowane podatkiem akcyzowym. A wino jest objęte akcyzą na mocy art. 95 ustawy o podatku akcyzowym. W 2021 roku stawka akcyzy na wino wynosi 174 zł za 1 hektolitr (hl) wina.

W indywidualnej interpretacji podatkowej z 25 lutego 2021 r. (sygn. 0112-KDIL2-2.4011.842.2020.1.AG) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził opodatkowanie PIT-em rolnika produkującego wino (do 100 hl rocznie) we własnym gospodarstwie. Jednocześnie organ podatkowy stwierdził, że gdy rolnik ten wytworzy więcej niż 100 hektolitrów wina z własnych upraw, wówczas na podstawie odrębnych przepisów, będzie zobligowany zarejestrować się jako przedsiębiorca prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą.

Jednocześnie Dyrektor KIS zauważył, że sprzedaż wina przez rolnika nie może być opodatkowana ryczałtem ewidencjonowanym, bowiem zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne: opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, z zastrzeżeniem art. 6 ust. 1b, nie stosuje się do podatników wytwarzających wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.

Sprzedaż mleka wytworzonego w gospodarstwie rolnym a PIT

(…) sprzedaż nieprzetworzonego mleka krowiego pozyskanego w ramach prowadzonego gospodarstwa rolnego generuje przychody z działalności rolniczej, do której nie znajdują zastosowania przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Takie przychody nie stanowią przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej lub z innych źródeł. W konsekwencji dochody uzyskane z tej działalności (ze sprzedaży mleka) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tak uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 18 listopada 2020 r. (sygn. 0112-KDWL.4011.60.2020.1.DK).

Zatem sprzedaż mleka nieprzetworzonego z własnego gospodarstwa rolnego w ogóle nie podlega PIT, w związku z czym nie stosuje się do niego zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 71a ustawy o PIT i limit 40 tys. zł. Można zatem sprzedawać mleko nieprzetworzone z własnego gospodarstwa rolnego bez podatku bez żadnego limitu. Ale już np. sery wytwarzane z tego mleka nie będą wyłączone z opodatkowania PIT, natomiast przychody ze sprzedaży tych serów mogą korzystać z ww. zwolnienia w ramach limitu rocznego 40 tys. zł.

Sprzedaż olejków eterycznych wytwarzanych we własnym gospodarstwie

(…) przychody osiągnięte przez Wnioskodawcę ze sprzedaży olejków eterycznych należy zaliczyć do źródła określonego w art. 20 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – „inne źródła”. Przychody te, do wysokości 40.000 zł rocznie – stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 71a tej ustawy – będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania. Tak uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 18 listopada 2020 r. (sygn. 0112-KDWL.4011.60.2020.1.DK).

O interpretację tą wystąpił rolnik indywidualny, prowadzący niewielkie ekologiczne gospodarstwo rolne. Jedną z głównych upraw tego rolnika jest lawenda lekarska, z której destyluje on osobiście olejek eteryczny. Pozyskiwanie olejku eterycznego odbywa się w sposób nieprzemysłowy. Jest to prosty proces destylacji surowca roślinnego parą wodną, w wyniku którego pod wpływem działania gorącej pary wodnej z rośliny uwalniają się aromatyczne olejki eteryczne. Wytwarzanie olejku lawendowego odbywa się na niewielką skalę, przy pomocy najprostszych, tradycyjnych urządzeń, w pełni obsługiwanych ręcznie. Olejek eteryczny (lawendowy) nie jest objęty opodatkowaniem podatkiem akcyzowym.

Przetworzona wełna ze zwierząt z własnej hodowli

(…) Wnioskodawczyni prowadzi hodowlę alpak oraz królików angorskich. Zwierzęta te są hodowane w celu pozyskania z nich produktu zwierzęcego, tj. wełny (runa). Następnie podlega ona przetworzeniu w sposób inny niż przemysłowy w gospodarstwie rolnym. Wełna podczas przetworzenia podlega czyszczeniu, praniu, gręplowaniu oraz przędzeniu. Wnioskodawczyni uzyskuje produkt, który może być sprzedany, bądź dalej przetwarzany na produkty typu: rękawiczki, czapki, szale, ocieplacze, pledy, koce, kołdry itp. (…) osiągnięte przez Wnioskodawczynię w ciągu roku podatkowego przychody z tytułu sprzedaży produktów własnych, będących efektem przetworzenia produktu zwierzęcego jakim jest wełna, będą spełniać warunki, o których mowa w art. 20 ust. 1c w zw. z art. 21 ust. 1 pkt 71a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, ww. przychody będą zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych do kwoty 40 000 zł rocznie.
Tak uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 30 maja 2019 r. (sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.230.2019.1.RR).

Wełnę, którą pozyskuje Wnioskodawczyni w ramach prowadzonej osobiście działalności rolniczej, chce przetwarzać tradycyjnymi metodami rękodzielniczymi w sposób inny niż przemysłowy. Wszystkie czynności przy przetwarzaniu wełny pochodzącej z własnej hodowli Wnioskodawczyni będzie wykonywała wyłącznie osobiście, nie zatrudniając pracowników, metodami przedstawionymi powyżej, niebędącymi sposobami przetwórstwa przemysłowego. Do produkcji będzie używała minimum 50% własnej wełny, co stanowić będzie co najmniej 50% nieprzetworzonego produktu zwierzęcego, z wyłączeniem wody, pochodzącego z własnej hodowli pozyskiwanego w ramach prowadzonej działalności rolniczej. Przetworzone produkty Wnioskodawczyni będzie sprzedawała osobom fizycznym w miejscu wytworzenia i w innych miejscach przeznaczonych do handlu, typu jarmarki, kiermasze oraz portale online (…) osiągnięte przez Wnioskodawczynię w ciągu roku podatkowego przychody z tytułu sprzedaży produktów własnych, będących efektem przetworzenia produktu zwierzęcego jakim jest wełna, będą spełniać warunki, o których mowa w art. 20 ust. 1c w zw. z art. 21 ust. 1 pkt 71a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, ww. przychody będą zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych do kwoty 40 000 zł rocznie.
Tak uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 31 marca 2020 r. (sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.131.2020.1.AP).

Przetwórstwo rolno-spożywcze a działalność gospodarcza

Jeżeli ww. przetwory rolno-spożywcze te są produkowane przez rolnika w sposób przemysłowy (np. z użyciem linii technologicznej, czy przy zatrudnieniu pracowników w szerszym zakresie niż to wynika z art. 20 ust. 1c ustawy o PIT), to mamy do czynienia z działalnością gospodarczą i przychodami z tej działalności. Wtedy trzeba płacić podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 14 ustawy o PIT (albo w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, czy karty podatkowej).

Trzeba też wspomnieć, że przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców nie stosuje się m.in. do:

1) działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego;

2) wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów;

3) wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego, o których mowa w art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz. U. z 2020 r. poz. 1891);

4) działalności rolników w zakresie sprzedaży, o której mowa w art. 20 ust. 1c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426, z późn. zm.);

5) działalności prowadzonej przez koła gospodyń wiejskich na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich (Dz. U. z 2020 r. poz. 553 i 932), które spełniają warunki, o których mowa w art. 24 ust. 1 tej ustawy.

Te rodzaje działalności nie są wiec uznawane za działalność gospodarczą (zob. art. 6 Prawa przedsiębiorców).

oprac. Paweł Huczko