Skąd przypłynie “czarny łabędź”? Eksperci są zgodni

Pandemia koronawirusa okazała się być czarnym łabędziem światowej gospodarki i rynków finansowych w 2020 r. I chociaż świat w sferze gospodarczej powoli otrząsa się z covidowego uderzenia, to nie oznacza to, że można spać spokojnie. Czarny łabędź znowu może się pojawić, otwarte zaś pozostaje pytanie, z której strony przypłynie. Jeden kierunek wydaje się być szczególnie niebezpieczny.

Poniżej dalsza część artykułu

Potencjalne zagrożenia

Na temat potencjalnych czarnych łabędzi rozmawiali uczestnicy debaty pt. „Finansowy rynek przyszłości” zorganizowanej przez Gazetę Giełdy i Inwestorów „Parkiet”, którą poprowadził Andrzej Stec, redaktor naczelny tego dziennika. Myśląc o przyszłości, nie można było jednak uciec od wydarzeń ostatnich miesięcy na rynkach. – Ubiegły rok to ogromna zmienność wszystkich aktywów wywołana koronawirusem. Zmienność sprzyja jednak rynkowi kapitałowemu – mówił Piotr Borowski, członek zarządu GPW.

A co z czarnym łabędziem? Czy i co znowu może wstrząsnąć światową gospodarką? Uczestnicy debaty wskazywali, że jest co najmniej kilka obszarów ryzyka, jednak najczęściej w tym kontekście wymieniane było rosnące zadłużenie państw, przedsiębiorstw oraz gospodarstw domowych. – Czarny łabędź ma to do siebie, że ciężko go przewidzieć – wskazywał Paweł Borys, prezes Polskiego Funduszu Rozwoju, który jednak pokusił się o wskazanie największych, potencjalnych zagrożeń dla gospodarek i rynków. – Główne źródła ryzyka widziałbym jednak na rynku nieruchomości, zwłaszcza w segmencie handlu detalicznego. W tym obszarze, jeśli chodzi o przejście do handlu online, wydarzyło się w ostatnich miesiącach więcej niż mogłoby się wydarzyć przez trzy–pięć lat. Drugi czynnik ryzyka to oczywiście olbrzymi dług, który narasta w wielu krajach z powodu pandemii. Trzeci to rozwój kryptowalut. Widzę więcej zagrożeń niż szans z racji tego, że bitcoin co chwilę rośnie – wskazywał Borys.

Na problem zadłużenia wskazywali także inni uczestnicy dyskusji.

– Zgadzam się, że głównym ryzykiem jest wzrost zadłużenia państw. W ślad za tym mogą iść problemy przedsiębiorstw, zwłaszcza tych, które nie generują przychodów w czasie pandemii. Problemem może dodatkowo stać się zadłużenie osób fizycznych, bo będą traciły pracę na skutek bankructw przedsiębiorstw, które przecież bez generowania przychodów nie będą w stanie zbyt długo funkcjonować. Do tego dodałabym ryzyko rodzące się z nowymi formami finansowania, czyli np. finansowanie społecznościowe – mówiła Katarzyna Kreczmańska-Gigol, wiceprezes KGHM.

– Czarny łabędź może przypłynąć z dwóch obszarów. Pierwszy to klasyczny, czyli geopolityka. Widzimy przecież napięcia między różnymi krajami. Czarny łabędź może też przypłynąć z morza długów. Świat, na różnych poziomach, jest niebywale zadłużony – wyliczał Maciej Trybuchowski, prezes Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych.

Marcin Petrykowski, dyrektor zarządzający S&P Global Ratings, wskazywał, że mamy obecnie do czynienia ze zjawiskiem tzw. gospodarki zombi.

– Dzisiaj jedna piąta spółek w Stanach Zjednoczonych i w Europie jest w sytuacji, gdzie ich zyski nie pozwalają na obsługę zadłużenia. Istnieje ryzyko, że jeżeli gospodarka nie odbije, tak jak się tego spodziewamy, to będziemy mieli podmioty, które w sztuczny sposób dostały kroplówkę w trakcie pandemii, ale w pewnym momencie nie będą w stanie funkcjonować w tym modelu, gdyż rządy wycofają tę kroplówkę – podkreślał Petrykowski. Jego zdaniem to może rodzić kolejne ryzyko.

– Jesteśmy w momencie rewolucji, a ta wymaga innych umiejętności i patrzenia na świat. Nie do końca widać, żeby ten temat był szeroko adresowany p … czytaj dalej