Przypominamy wojenne losy mieszkańców gminy Nowy Dwór.
Tadeusz Łabieniec ps. „Strzała”, syn Jana i Anastazji urodził się w 1925 roku w Nowym Dworze. Do Armii Krajowej wstąpił w 1942 roku. Po przeszkoleniu został przydzielony do oddziału dywersyjnego Kedyw pod dowództwem por. „Wira”. Oddział m.in. uwolnił pięciu żołnierzy AK przetrzymywanych przez żandarmerię w Nowym Dworze. Po ukończeniu konspiracyjnej szkoły młodszych dowódców otrzymał stopień kaprala i dowodził partyzancką drużyną. W jednej z walk został ranny. Został też zdekonspirowany, musiał zmienić pseudonim na „Andrzej”.
W 1947 roku, po ogłoszeniu amnestii, ujawnił się wraz z całym oddziałem. Kiedy dostał wiadomość o możliwości aresztowania. wrócił do oddziału leśnego. Po rozbiciu go przez UB i NKWD wyjechał na Ziemie Odzyskane, zmienił nazwisko i dokumenty. Nadal działał w konspiracji. W 1962 roku został zdekonspirowany i aresztowany. Wykroczenia przedawniły się i odzyskał wolność.
Tadeusz Łabieniec został odznaczony Krzyżem Walecznych, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Orderem Virtuti Militari kl. V, awansowany do stopnia podporucznika. W nowodworskim kościele znajduje się tablica z odznaczeniami Tadeusza Łabieńca, obok kościoła zaś upamiętniający go pomnik.
„Współpracowałem z różnymi organizacjami nielegalnymi, a mój dom był miejscem kontaktów i narad. Miałem możliwość ucieczki za granicę. Kilku z nas otrzymało „obywatelstwo amerykańskie” na podstawie metryki urodzenia w Stanach Zjednoczonych. Niektórzy po wypełnieniu wyjechali z Polski. Zostałem, uważając, że tu jestem bardziej przydatny niż za granicą” – pisał w swoim życiorysie Tadeusz Łabieniec.
W konspiracji działali także m.in. Wacław Łabieniec z Nowego Dworu, Stanisław Wilczewski z Sieruciowiec, Kazimierz Stasiulewicz z Nowego Dworu i Jan Franciszek Łabieniec także z Nowego Dworu.
Nazwisko Łabieniec w Nowym Dworze było bardzo popularne. W rozróżnieniu danych osób pomagały ich pseudonimy, którymi posługiwali się lub przydomki. Historię z czasów wojennych zasłyszanych od ojca Stanisława Łabieńca ps. „Zulek” opowiada jego syn Henryk.
– W 1936 roku ojciec zakończył karierę wojskową i stał się cywilem. Jednak 1 września 1939 roku został powołany, aby walczyć w wojnie. Jako kapral wstąpił do swojej poprzedniej jednostki. Zaczął formować swój pluton, wszyscy byli z tutejszych, nowodworskich terenów. Ojciec z Grodna trafił do Lidy. Pociągami transportowano wszystkie sprzęty, jednak sowieckie wojsko zbombardowało wagony. Wszyscy rozpierzchli się po lesie. W dobę po tym wydarzeniu rosyjscy wojskowi złapali żołnierzy. I mojego ojca przewieźli do obozu, zagonili go aż na Ukrainę. Obóz był wielkim, może dziesięciohektarowym polem, ogrodzonym drutem. Potem selekcjonowano wszystkich. Ojciec był rolnikiem, jego ręce były grube i spracowane. Pagony u wszystkich były pozrywane, więc sowieci nie byli w stanie stwierdzić kto był kim, dlatego definiowali ludzi po dłoniach. I tak ojciec został przydzielony do czynnej służby – opowiada Henryk.
W opowieści przewija się też wątek porucznika Eugeniusza Rokickiego.
– W obozie ojciec przebywał razem z Rokickim, który był dyrektorem szkoły w Nowym Dworze. On namawiał, aby przeskoczyć przez płot i dołączyć do nich, ponieważ był on w grupie oficerskiej, a ojciec przecież był podoficerem. Potem sprawnych zaganiano do pracy, ładowali ich do wagonów i wywozili do różnych robót: karczowania lasów nad jednym z tamtejszych jezior. To było w czasie zimy. Razem z innymi chłopakami którejś nocy żołnierze postanowili uciec. Podpłynął do nich jakiś rybak i powiedział, żeby nie uciekali, bo są na wyspie, a dookoła jest jezioro. No i zostali. Przyszła wiosna. Wtedy przypłynął statek, który wybierał ludzi. Nie wywołali nazwiska Łabieniec, więc ojciec nie poszedł. Cały statek był zapełniony ludźmi, aż w ostatniej chwili krzyknęli „Łabenski”. Ojciec rzucił się w ostatniej chwili i wszedł na łódź. Po dopłynięciu na miejsce wszyscy, którzy na statku byli zaczęli uciekać, rozproszyli się. Miesiąc czasu szedł do Nowego Dworu piechotą. Aż w końcu przyszedł. Chował się w swoich budynkach, nie spał w nocy, bo przychodzili po niego i AK-owcy, i sowieci. Spał na chlewie, na stodole. Matka przynosiła mu jedzenie – mówi syn Stanisława. – W roku 1940 ojciec zaczął normalnie wychodzić, a w 1941 ożenił się i zaczął stawiać dom. Kiedy sowieci stacjonowali w Nowym Dworze, to zabraniali dawać sieczki dla koni, najlepiej żeby oddawać wszystko na chleb. Parę razy łapali za to ojca i wywozili, do Nierośna, Chilmon. Trzy dni ojciec spędził w szkole w Nierośnie, bo zbierali ludzi, których potem wywozili na front. Ale ojciec zawsze był zwinny, przychodziła noc i uciekał.
Henryk kończy swoją opowieść o ojcu smutnym stwierdzeniem: „Po ojcu zostały tylko nieliczne papiery po wojnie”.
W Zajdrze znajduje się pomnik poświęcony mieszkańcom „Za pomoc i ofiarność w przetrwaniu okresu prześladowań”.
(hr)
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS