Uświadamianie potencjału drzemiącego w sektorze kosmicznym
Przebiegająca 19 lutego 2021 roku zdalna konferencja międzyuczelnianej platformy współpracy ESA_Lab zainaugurowała jej działanie w poszerzonym składzie – po raz pierwszy z udziałem Akademii Leona Koźmińskiego (ALK). Rozwijana pod patronatem Europejskiej Agencji Kosmicznej sieć kooperacyjna skupiająca kilkanaście ośrodków uniwersyteckich z całej Europy stawia sobie za cel wspieranie akademickich badań naukowych i realizacji programów edukacyjnych, a także przygotowania kadrowo-zawodowego pod kątem koordynowania projektów kosmicznych (także tych na styku z biznesem i przemysłem). Nie bez przyczyny więc w konferencji brali udział też przedstawiciele środowiska przedsiębiorców i pracodawców, zaangażowanych w aktywność na rynku wysokich technologii i usług kosmicznych.
Wśród głównych gości i prelegentów znaleźli się przede wszystkim: dyrektor generalny ESA – Johann-Dietrich “Jan” Wörner, prezes Polskiej Agencji Kosmicznej – prof. Grzegorz Wrochna, prof. Robert Rządca i dr hab. Katarzyna Malinowska z Akademii Leona Koźmińskiego, a także naukowcy z Politechniki Gdańskiej (obok ALK – występującego w roli gospodarza, jednego z dwóch polskich ośrodków akademickich działających w ESA_Lab), International Space University, przedstawiciele zagranicznych uczelni działających przy ESA_Lab (z Rumunii i Luksemburga) czy reprezentanci Polskiego Stowarzyszenia Profesjonalistów Sektora Kosmicznego oraz Instytutu Lotnictwa. Polski przemysł i jego projekty reprezentowali z kolei przedstawiciele spółek Exatel, KPLabs oraz inicjatywy Lunares.
Wydarzenie organizowane przez Centrum Studiów Kosmicznych Akademii Leona Koźmińskiego (w partnerstwie z ESA i Polską Agencją Kosmiczną, a także Siecią Badawczą Łukasiewicz, Agencją Rozwoju Przemysłu oraz firmami Exatel i KP Labs) zwracało uwagę na potrzeby oraz szanse rozwijania technologii kosmicznych pojawiające się na styku sfer nauki, biznesu i administracji publicznej. “Eksploracja kosmosu zawsze rozbudzała wyobraźnię i prowokowała marzenia o sięganiu do gwiazd. Dzisiaj jednak jest też ważną dziedziną gospodarki i ma wiele konkretnych zastosowań w wielu dziedzinach życia” – podkreślił w oficjalnym wystąpieniu wprowadzającym nowy prezes Polskiej Agencji Kosmicznej, prof. Grzegorz Wrochna. “Właśnie to oddziaływanie na społeczeństwo i gospodarkę będzie przedmiotem badań uruchamianego dziś ESA_Lab” – argumentował podczas konferencji.
W trakcie wydarzenia poruszane były różne tematy związane z rozwojem polskiego i europejskiego sektora kosmicznego i jego wpływu na gospodarkę. Uczestnicy podnosili również wątki ściśle związane z edukacją i rozwojem kariery w sektorze.
W wystąpieniu otwierającym spotkanie, ustępujący już szef ESA, Jan Wörner skupił się na kwestiach odnoszących się do trzech głównych (jak podkreślił) obszarów spożytkowania badań kosmicznych: społecznego, gospodarczego i środowiskowego (ekologicznego). Nawiązując do tego ostatniego, powiedział: “wszyscy mamy w posiadaniu najlepszy statek kosmiczny, o jakim można zamarzyć – Ziemię. […] Każdy z nas jest kosmonautą”. Przyznał przy tym, że ochrona tego “statku kosmicznego” oznacza z jednej strony monitorowanie zmian klimatu (z użyciem satelitarnych technologii obserwacji Ziemi), a z drugiej – śledzenie obiektów i zjawisk zachodzących w przestrzeni pozaziemskiej (śmieci kosmiczne, naturalne obiekty przelatujące nieopodal, pogoda kosmiczna).
W wymiarze społecznym, Wörner skupił się na cywilizacyjnych aspektach rozwoju technologii i działalności kosmicznej – głównie pod postacią efektów badań naukowych i inżynieryjnych, które potem towarzyszą ludziom w codziennym życiu (nawigacja, telekomunikacja, obserwacja satelitarna, jak również efekty eksploracji kosmicznej – postęp naukowy i inspiracja do dalszego odkrywania). Z kolei w obszarze gospodarczym dyrektor generalny ESA podkreślił zwielokrotniony zwrot nakładów na badania kosmiczne, z jakiego czerpie europejski przemysł i gospodarki narodowe.
Ilustracja: Akademia Leona Koźmińskiego [kozminski.edu.pl]
Niejako łącząc te wszystkie konteksty, Wörner wspomniał o interesujących wynikach badań opinii publicznej zleconych przez ESA, według których statystyczny Europejczyk zadeklarował gotowość do przeznaczania 287 EUR w skali roku ze swojej kieszeni na badania kosmosu. Jak podkreślił szef ESA, obecnie taki nakład (na każdego obywatela 22 państw członkowskich) mieści się na poziomie blisko 8 EUR rocznie.
W tym kontekście wskazał, że ESA_Lab ma być ważnym ogniwem sieci “transmisji” innowacji i koncepcji rozwojowych, łączącym osobne rozgałęzienia łańcucha wdrożeniowego (w segmentach przemysłowym, rynkowym i konsumenckim). Wörner zestawił tutaj koncepcję ESA_Lab z działalnością centrów inkubacji biznesowej ESA (business incubation centres), wykazując ich komplementarność względem siebie (gdzie ESA_Lab stanowi instrument wspierania badań podstawowych i stosowanych, jak również międzypodmiotowej współpracy naukowo-rozwojowej na rzecz wykorzystywania technologii kosmicznych). “ESA_Lab powinno być hubem przełomowych innowacji oraz wzajemnego zaszczepiania sobie pomysłów” – podsumował własne wystąpienie ustępujący dyrektor ESA, podkreślając wagę stopniowego poszerzania sieci o nowych partnerów.
Ekonomia działania polskiego sektora kosmicznego
Spośród dalszych wystąpień zagranicznych gości, na wyróżnienie zasłużyła prezentacja Stéphanie Willekens – przedstawicielki ESA ds. polityki przemysłowej i analiz ekonomicznych. Willekens omówiła przy tej okazji konkretne dane odnoszące się do statusu działalności kosmicznej w Polsce, po przystąpieniu do struktur ESA. Zasygnalizowała na przykład, że przez pierwsze osiem lat członkostwa w agencji (2012-2020) podmioty działające w Polsce co do ogółu pozyskały ponad 500 różnych kontraktów na całkowitą kwotę niemal 170 mln EUR. W tym samym czasie doliczono się blisko 150 podmiotów, które w jakikolwiek sposób nawiązały współpracę z ESA – co ciekawe, według tych danych relacja nagromadzenia dużych spółek do liczby małych i średnich przedsiębiorstw okazała się w tym przypadku dość zrównoważona (42 proc. dużych wobec 39 proc. MŚP – w tle uplasowały się ośrodki naukowo-badawcze, których liczba objęła 16 proc. ogółu).
Pogląd niejako łączący dwa światy – biznesowy i naukowo-akademicki na płaszczyźnie sektora kosmicznego – przedstawił dr hab. inż. Teodor Buchner, omawiając oraz porównując założenia funkcjonowania sektorów kosmicznych w Europie i w Polsce. Jako reprezentant jednocześnie środowiska uczelnianego (Wydział Fizyki Politechniki Warszawskiej), jak i biznesu (specjalista w firmie telekomunikacyjnej Exatel), zwrócił uwagę na odmienne ukształtowanie obu tych sfer w Polsce i Europie. W pierwszej kolejności podkreślił skalę rozdźwięku i odmiennego zagnieżdżenia rynków (posługując się porównaniem, według którego cały polski sektor kosmiczny jeszcze do niedawna zatrudniał – zgodnie z danymi POLSA – 3 tys. pracowników, podczas gdy w tym samym czasie koncern Airbus, z powodu pandemii, zapowiedział zwolnienie blisko 15 tys. swoich pracowników). “To daje nam odczuć, jak znaczące są różnice skali, o jakich tutaj mowa” – podkreślił Buchner.
Z oferty Sklepu Defence24.pl
Nadmienił dalej, że dotychczasowa działalność polskiego sektora kosmicznego przebiegała zasadniczo wzdłuż dwóch głównych osi: kontraktów ESA oraz realizacji szczegółowych zamówień na potrzeby międzynarodowych misji naukowych. “Polski przemysł kosmiczny powinien w pewnym zakresie przedefiniować swoje cele” – skomentował w tym kontekście dr Buchner, odnosząc się do brakującego nadal komponentu typowo skomercjalizowanej działalności, odpowiadającej z jednej strony na potrzeby rynku cywilnego (konsumentów), a z drugiej – realizującej zamówienia rządowe. Wyjaśnił przy tym, że założenie takie przyświeca kierownictwu zatrudniającej go spółki Exatel, która stara się o rolę lidera w kształtowaniu takich przemian w polskiej branży wysokich technologii.
Buchner nawiązał tutaj do najnowszych osiągnięć spółki, powiązanych z decyzją o wkroczeniu w 2018 roku w sferę działalności ściśle powiązanej z sektorem kosmicznym (łączność satelitarna na potrzeby instytucjonalne – z deklarowanym obecnie postępem budowy teleportu satelitarnego z funkcją kontroli misji). Wskazał w tym kontekście przede wszystkim rozpoczęcie produkcji własnego oryginalnego sprzętu obsługującego sygnał satelitarny. “Nie ma zbyt wielu producentów sprzętu telekomunikacyjnego w Europie, a w trakcie pandemii ujawniło się, jak duże jest zapotrzebowanie na podobne wyposażenie” – podkreślił przedstawiciel polskiej spółki. Dalej wskazał także inne obszary powiązanej działalności, odnoszące się już do nowo rozwijanych technologii – jak optyczna telekomunikacja satelitarna oraz kwantowa dystrybucja klucza szyfrującego.
Niejako w formie rozwinięcia wątku aspiracji spółki Exatel – a ściślej, jej planów rozszerzenia działalności sektorowej o systemy obrazowania optoelektronicznego i radarowego – głos w dalszej części konferencji zabrał jej inny przedstawiciel, Kamil Obłodecki. Zwrócił tutaj uwagę, że Exatel podjął współpracę z Ministerstwem Obrony Narodowej RP nad projektem stworzenia pierwszej polskiej konstelacji satelitarnej obserwacji Ziemi. “Podjęliśmy się wykonania studium wykonalności w przedmiocie budowy takiej sieci obiektów orbitalnych, z zamiarem stworzenia do 2026 roku konstelacji co najmniej sześciu mikrosatelitów obserwacyjnych” – wskazał Obłodecki w treści swojej prezentacji. Jak zadeklarował dalej, Exatel wniósł także propozycje zmian do projektu wyczekiwanego Krajowego Programu Kosmicznego, z zamysłem zarysowania wstępu do wdrożenia narodowych projektów teledetekcji satelitarnej.
Ponadto w wystąpieniu Obłodeckiego znalazły się również odniesienia do niedawno zawiązanej inicjatywy utworzenia Polskiego Klastra Kosmicznego. Jej wstępne założenia określono w porozumieniu podpisanym przez Exatel z przedstawicielami polskich ośrodków naukowo-akademickich oraz administracji publicznej – pod koniec stycznia 2021 roku.
Ilustracja: ESA [esa.int]
O zaawansowanych polskich projektach rozwojowych z kosmosem w tle, które już się materializują na rynku prywatnym, opowiedział z kolei przedstawiciel gliwickiej firmy KP Labs – szef jej działu biznesowego, Marek Krawczyk. Spółka ta (reprezentująca sektor MŚP) zajmuje się rozwijaniem zaawansowanych rozwiązań informatycznych i sprzętowych w zakresie autonomicznego obrazowania komputerowego, uczenia maszynowego (machine learning), a także oprogramowania lotnego – w trakcie spotkania przedstawiła swoje zaangażowanie w rozwój nowych usług łączących wszystkie te obszary. Krawczyk opisał tutaj rozmaite ścieżki podejmowanych projektów, ze szczególnym uwzględnieniem autonomicznej analizy obrazowej oraz programowanych algorytmów korekcji i cyfrowej rekonstrukcji zobrazowań satelitarnych. Wszystkie opisywane rozwiązania przedstawiono na przykładach dostarczanego sprzętu i świadczonych konkretnych usług, wskazując także na zagraniczną współpracę projektową – z ESA oraz Kanadyjską Agencją Kosmiczną (CSA).
W poszukiwaniu synergii, czyli zacieśnianie wzajemnych powiązań
Prezentacje przedsiębiorstw i ich komercyjnych projektów w trakcie konferencji inaugurującej aktywność Akademii Leona Koźmińskiego w ESA_Lab odzwierciedliły przedmiot zainteresowania tej uczelni – będącej w grupie kilkunastu partnerów jedynym polskim ośrodkiem, który kształci kadry menadżerskie dla przemysłu kosmicznego. Udział podmiotów rynkowych wpisywał się zresztą także w istotę oczekiwanej współpracy między sferą naukowo-badawczą, instytucjonalną i biznesową.
Naszą specjalizacją, którą dostrzegła ESA, jest rozwój kadr menedżerskich dla firm i instytucji działających na rzecz eksploracji kosmosu. W 2020 roku uruchomiliśmy pierwsze w Polsce studia podyplomowe, dzięki którym już w czerwcu nasz rynek wzbogaci się o kilkunastu nowych specjalistów przygotowanych do zarządzania projektami kosmicznymi. Od lat prowadzimy projekty naukowe dotyczące ryzyk towarzyszących eksploracji kosmosu.
Nadrzędnym celem ESA_Lab pozostaje jednak w pierwszej kolejności kooperacja międzyuczelniana na gruncie projektów kosmicznych i innowacji na potrzeby całej Europy. Obszarem zaangażowania w ramach inicjatywy pozostaje współpraca zarówno w zakresie badań naukowych, jak i dostarczania odpowiednio przygotowanych programów edukacyjnych – skorelowanych właśnie z projektami biznesowymi. Zarówno po to, aby budować potencjał rozwojowy i innowacyjny sektora, jak również w celu, aby stwarzać szanse zawodowe dla młodych specjalistów wkraczających na rynek oraz potencjał kadrowy dla samych przedsiębiorców.
Z oferty Sklepu Defence24.pl
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS