Etnocentrum w Krośnie startuje

“Jeśli nie wiesz, skąd jesteś, nie wiesz, kim jesteś.”
Domy bezdomne, Dorota Brauntsch

Od października 2018 roku przechodzący koło dawnego dworca PKP mieszkańcy i turyści obserwują metamorfozę podniszczonego zabytku. Ze starych murów stopniowo znika odpadający tynk i zza odświeżonej elewacji wyłania się Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej. Zachowując wartość architektoniczno-historyczną budynku dworca, nadano mu nową, niepowtarzalną funkcję miejsca spotkań z kulturą ludową i tradycyjną, które będzie przyciągać i inspirować.

Czym jest owo Etnocentrum i jakie funkcje będzie spełniać, bez skutku dziś (pod koniec listopada 2019 roku) można szukać w Wikipedii. A jest ono innowacyjną instytucją, w której kulturę tradycyjną poznamy dzięki najnowocześniejszym technologiom. W istniejących w regionie skansenach i na muzealnych ekspozycjach można zobaczyć ślady minionego życia – w nowym miejscu na kulturalnej mapie Krosna będzie można dotknąć i doświadczyć dawnego świata. Przeżyć trochę życia po dawnemu.

Naszym zadaniem jest umożliwienie dostępu do żywej tradycji ludowej jak największej liczbie osób w różnym wieku – od przedszkolaka po seniora. Przy czym najstarsi będą jednocześnie gośćmi Etnocentrum i autorytetami dzielącymi się z innymi opowieścią o dawnych czasach. Najmłodsi i trochę starsi powinni być zachwyceni sposobem poznawania tradycji poprzez interaktywne etno gry i tablice multimedialne. Dużo emocji mogą wywołać lokalne legendy, tym bardziej, że w podziemiach będzie można m.in. odbyć podróż wozem po wyboistych drogach! Na wszystkich czeka również bogata oferta warsztatów rzemiosła tradycyjnego, potańcówki i koncerty.

Budynek Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej przed wielkim otwarciem.

Skąd pomysł na Etnocentrum? Podobno “z punktu widzenia drogi mlecznej wszyscy jesteśmy ze wsi”. Tak brzmi jeden z tekstów Loesje, napisany w okolicy dworca kolejowego Warszawa Wschodnia. W myśl tego, nie tylko siedliska otoczone przyrodą, ale też drogi, miasteczka i metropolie, nawet stolica kraju, z perspektywy gwiazd stanowią część kosmicznej wsi. Oczywiście “punkt widzenia drogi mlecznej” to tylko metafora, lecz w polskim kontekście słowa “wszyscy jesteśmy ze wsi” można w dużej mierze potraktować dosłownie. Przedwojenne społeczeństwo polskie w 70 procentach stanowiły rodziny chłopskie i związane z uprawą ziemi. Kto z nas, mieszkańców mniejszych i większych miast, nie słyszał rodzinnych wspomnień o prababci czy pradziadku ze wsi?

Kultura ludowa jest kluczem do naszej tożsamości. W czasach PRL-u przez dążenie do centralizacji kraju i zniesienia różnic regionalnych folklor został sprowadzony do roli widowiska scenicznego. Tymczasem pod tym pojęciem kryje się nieskończenie wiele znaczeń odnoszących się dawniej do każdej chwili życia człowieka – od narodzin po pogrzeb. Znaczeń, które integrowały i zbliżały ludzi, także dlatego, że dla każdego członka wspólnoty były zrozumiałe. Przybierały różne formy – pieśni, gadek, zwyczajów weselnych czy pogrzebowych. Dziś można ich szukać w książkach i w pamięci najstarszych mieszkańców regionu. A Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej będzie miejscem, w którym każdy będzie mógł wejść do fascynującego świata ludowych wierzeń, zwyczajów, rzemiosła i opowieści.

Zapraszamy do śledzenia nowej tradycji ludowej na https://www.facebook.com/etnocentrum/

Wnętrze Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej – Izba gościnna

Etnocentrum powstaje w ramach projektu pn. “Modernizacja zabytkowego dworca PKP na potrzeby funkcjonowania ETNOCENTRUM Ziemi Krośnieńskiej” dofinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020, oś priorytetowa VIII. Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury, działanie 8.1.

Aleksandra Karmelita – Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej