Tim Stone: Wielka Brytania musi pokazać, że energia jądrowa jest niezbędna do dekarbonizacji

“Mówimy o roku 2050 jako o punkcie zwrotnym w kontekście zmian klimatu, ale obecnie jest punkt zwrotny, jeśli zamierzamy coś z tym zrobić, ponieważ tempo i skala przedsięwzięć do zrobienia, są kolosalne” – powiedział Stone podczas webinarium z 11 lutego pt. Materiality of Nuclear for Global Net Zero. “Musimy przypomnieć globalnej publiczności na tej ogromnej scenie w Glasgow, jak nowoczesne technologie jądrowe zapewniają olbrzymią oszczędność węgla, oszczędność paliwa i niewielki ślad węglowy, a właściwie również niewielki ślad lądowy”.

Obecnie w Wielkiej Brytanii nie ma “ani jednego wata” mocy niskoemisyjnej, która będzie nadal działać w 2050 r. Sizewell B może otrzymać zgodę na przedłużenie eksploatacji o 20 lat, ale ta sytuacja oznacza, że kraj musi zbudować zupełnie nowy system energetyczny powiedział, dodając, że korzyści ekonomiczne z tego są oczywiste.

“Wpływ energetyki jądrowej na wysokiej jakości miejsca pracy jest zapierający dech w piersiach. Możliwości inwestycyjne zapewniające naprawdę wysokiej jakości, długoterminowe dywidendy dla funduszy emerytalnych i towarzystw ubezpieczeniowych są naprawdę mile widziane. Mogą one następnie zastąpić dywidendy z przemysłu paliw kopalnych, które były podstawą dochodu przez długie lata”.

Podstawa redukcji emisji

Stone zauważył, że energia jądrowa była “kolosalnie ważną podstawą” redukcji emisji, pozwalającej uniknąć 74 miliardów ton CO2 w latach 1970-2018. To drugi co do wielkości udział po hydroenergetyce, ale elektrownię jądrową można zbudować “wszędzie” – dodał.

Energia jądrowa – największe źródło czystej energii w UE i USA oraz drugie co do wielkości w Wielkiej Brytanii – jest najbardziej wydajnym paliwem na świecie – powiedział, dodając, że budowana w Somerset elektrownia jądrowa Hinkley Point C będzie zasilała sześć. milionów domów z terenu nie większego niż ćwierć mili kwadratowej.

Jeden kilogram uranu ma trzy miliony razy więcej energii niż kilogram węgla, co sprawia, że energia jądrowa jest jasną odpowiedzią na zastąpienie węgla energią elektryczną, powiedział. Jak powiedział, energia jądrowa jest również najbardziej zrównoważoną formą energii dla środowiska, ponieważ wytwarza 12 gramów CO2 na kilowatogodzinę (tyle samo co morska energia wiatrowa) pod względem śladu węglowego w całym cyklu życia. Podobnie jak w przypadku prawie każdej innej formy energii niskoemisyjnej, jej eksploatacja ma “praktycznie zerowy koszt końcowy”. Trudność polega raczej na koszcie kapitału.

“Przeszkodą dla energii jądrowej nie jest technologia; fizyka, którą rozumiemy i znamy od wielu lat. Teraz chodzi o inżynierię produkcji i, co ważniejsze niż kiedykolwiek, o rozwiązywanie problemów finansowych” – powiedział Stone.

“Nowoczesne reaktory są tak samo wydajne jak przedtem, ale mają dłuższą żywotność niż kiedykolwiek. Mam nadzieję, że zobaczymy małe modułowe reaktory wprowadzane w coraz większej liczbie lokalizacji i znacznie łatwiejsze do zaakceptowania przez państwa, które nie mają sieci energetycznej na skalę gigawatów. Co ważniejsze, zaawansowane reaktory modułowe (AMR) mogą jednocześnie wytwarzać wodór i czystą energię, i jest całkowicie prawdopodobne, że wykorzystanie AMR i termochemicznych procesów rozkładu wody takich jak cykle miedziowo-chlorowy (Cu-Cl cycle) lub siarkowo-jodowy (S-I cycle) może być najtańszym sposobem wytwarzania niskoemisyjnego wodoru. A będziemy potrzebować dużo tego surowca.

Właściwa struktura kapitału

Stone powiedział, że fizyka zjawisk w energetyce jądrowej – rozszczepianie jądra atomu i pozyskiwanie energii – jest od dawna poznana i rozumiana, a zatem wyzwanie polega na opracowaniu takiej struktury kapitału, który umożliwiałby jej rozwój.

Podejście do tego wyzwania musi uwzględniać fakt, że po długim okresie budowy następuje eksploatacja obiektu nawet przez 80 lat, w którym to czasie blok jądrowy zapewnia przewidywalny zwrot z pierwotnej inwestycji – powiedział. Pomoc państwa w dostępie do kapitału prywatnego na wczesnych etapach projektu wymaga zapewnienia, że projekty zostaną ukończone i nie będą zawieszane “z powodów politycznych”.

Banki i inne instytucje finansowe na całym świecie przyglądają się teraz uważnie, jak inwestować w nowe projekty infrastrukturalne, ale dostrzegają niedobór projektów, w które można zainwestować, powiedział Stone. Dyskutują również o wykorzystaniu kapitału hybrydowego, co oznacza, że rządy inwestują, aby rozpocząć projekty, ale potem sektor prywatny przejmuje kontrolę i we właściwym czasie może spłacić tę inwestycję państwową.

Zauważył, że od lat trwają nieprzerwane inwestycje w energię jądrową w Chinach i Rosji, a wcześniej również w Japonii, USA, Francji i Korei Południowej. Zwykle reaktory wielkoskalowe znajdują się na wybrzeżu i zapewniają dobrobyt regionom “pozostawionym w tyle”. Na przykład Copeland w północno-zachodniej Anglii dzięki branży jądrowej jest o 35 proc. bardziej produktywny niż średnia regionalna.

Pozytywne dziedzictwo

“Jeśli chodzi o wydajność paliwa, naprawdę nie da się przebić E = mc2. Więc jeśli potrzebujesz naprawdę dużych ilości energii podczas odbudowy sektora, musisz mieć energię jądrową. Powiedziałbym nawet: Żadnej energii jądrowej? Żadnego zera netto – powiedział. Dlatego niezwykle ważne jest, aby rząd zapewnił, że energia jądrowa znajduje się “w samym sercu” COP26.

COP26 i spełnienie roli atomu w krajobrazie energetycznym Wielkiej Brytanii będą kluczową częścią spuścizny premiera Borisa Johnsona, powiedział Stone. Rządowy dziesięciopunktowy plan zielonej rewolucji przemysłowej (Ten-Point Plan for a Green Industrial Revolution), ogłoszony w listopadzie ubiegłego roku, był niezwykle “odważny”, a umożliwienie Wielkiej Brytanii osiągnięcia zera netto będzie dziedzictwem porównywalnym z utworzeniem National Health Service po II wojnie światowej.

14 grudnia rząd opublikował długo oczekiwaną białą księgę energetyczną (Energy White Paper), w której potwierdził status energii jądrowej jako czystej energii. Energia jądrowa dostarcza około 16 proc. energii elektrycznej w kraju, ale istniejąca flota reaktorów zbliża się do końca okresu eksploatacji. W 2016 roku rząd podpisał kontrakt na pierwszą nową elektrownię jądrową w Hinkley Point C – która pokryje 7 proc. obecnego zapotrzebowania kraju na energię elektryczną.

Biała księga rozwija dziesięciopunktowy plan zielonej rewolucji przemysłowej, określając konkretne kroki, które rząd podejmie w ciągu następnej dekady, aby obniżyć emisje z przemysłu, transportu i budynków o 230 milionów ton, jednocześnie wspierając setki tysięcy nowych zielonych ofert pracy. Następnie rząd ogłosił, że podejmie formalne rozmowy z EDF w celu podjęcia ostatecznej decyzji inwestycyjnej (Final Investment Decision) w sprawie projektu elektrowni Sizewell C w Suffolk do końca kadencji obecnego parlamentu w 2024 r.

“Jeśli rząd nie spóźni się teraz z decyzją, to dziedzictwo będzie pozytywne” – powiedział – “ale jeśli będą się wahać, oszukiwać lub, jak to czasami bywa, wzywać do dalszych badań, wtedy znak tego dziedzictwa będzie negatywny a ono samo będzie haniebne”.

Stone, były bankier, był pierwotnym doradcą finansowym przy projekcie budowy pierwszej arabskiej elektrowni jądrowej – Barakah w pobliżu Abu Zabi w ZEA. Pierwszy z czterech bloków energetycznych zakładu ma rozpocząć działalność komercyjną na początku tego roku.

Podkreślając, w jaki sposób Chiny zbudowały swój pierwszy reaktor rodzimej konstrukcji Hualong One w ciągu zaledwie pięciu lat, powiedział: “Można to zrobić i musimy pokazać, że możemy to zrobić w Wielkiej Brytanii. Jesteśmy krajem, który sam zbuduje swój potencjał energetyki jądrowej, a nie taki, któremu taki potencjał zbudowano.”

Krytyczna infrastruktura krajowa

Zapytany, dlaczego finansowanie projektów jądrowych w Wielkiej Brytanii jest tak trudne w porównaniu z innymi krajami, Stone podkreślił, że rozważa się przyjęcie modelu bazy regulowanych aktywów (Regulated Asset Base, RAB) w celu wspierania finansowania nowych elektrowni jądrowych w Wielkiej Brytanii jako części krajowej infrastruktury krytycznej.

“Jest taki cytat Groucho Marxa: ‘Miliard tutaj, miliard tam, a wkrótce będziesz mówić o prawdziwych pieniądzach’. Jestem bankierem i wiedziałem, jak zebrać 3 miliardy funtów, ale rozciągając to do 15 miliardów? Drogi Boże, nie jestem pewien”.

“Rządy mają nieunikniony, nieredukowalny i niemożliwy do przekazania obowiązek zapewnienia budowy i utrzymania infrastruktury o znaczeniu krajowym. To, co dzieje się w innych krajach, polega na tym, że państwo uznaje skalę swoich zobowiązań i do tego właśnie dochodzimy podczas konsultacji modelu RAB”.

Powiedział, że podstawową kwestią jest “wspólna fizyczna skala”. “Nie ma w pobliżu firm, które mogłyby podjąć się ryzyka we wczesnym okresie realizacji projektu, ale kiedy dojdziemy do drugiego, trzeciego i czwartego etapu, firmy takie będą już gotowe. W Chinach od dawna działają równolegle dwie firmy budujące elektrownie jądrowe. Budują od 25 lat. My nie budowaliśmy nic od czasu Sizewell B [włączonej do sieci w 1995]. Podejście typu start-stop nie działa. Jeśli cofniemy się do lat 90., zaczęliśmy ponownie budować okręty podwodne i musieliśmy poświęcić pięć lat na odbudowę łańcucha dostaw”.

Dodał: “Jedną z trudności, z którymi się borykamy, jest to, że po prywatyzacji mieliśmy bardzo udaną, czysto rynkową gospodarkę, która sprawdziła się, gdy tempo i skala zmian były bardzo małe. Obecnie nie ma to miejsca. To jest radykalna rewolucja i musi być naprawdę szybka, jeśli mamy dotrzeć do zera emisji. I nie dostaniemy naprawdę szybkich rozwiązań poprzez darwinowski, ewolucyjny mechanizm rynkowy. Wymaga on poważnego kontrolowanego planowania. To jest program ogólnokrajowy, krajowa zachęta do wymiany naszego systemu energetycznego. Musimy przejść do postrzegania sektora energetycznego jako branży wspieranej przez rząd, a nie budowanej przez rząd”.

Czytaj również: