Zgodnie z projektem zmian uchylone ma zostać prawo do odmowy przyjęcia mandatu karnego. – Proponowane zmiany w mojej ocenie należy ocenić krytycznie – pisze adwokat Dawid Zakrzewski.
W ogólnopolskich mediach trwa obecnie szeroka dyskusja dotycząca projektowanej nowelizacji Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (projekt poselski – druk nr 866) i co za tym idzie nadchodzącej, fundamentalnej wręcz zmiany modelu postępowania mandatowego. W związku z powyższym pojawiają się dość zasadne stanowiska i komentarze, że na skutek tej „reformy” obywatele mogą w rzeczywistości zostać pozbawieni możliwości odmowy przyjęcia mandatu. Czy zatem faktycznie tak będzie?
Zgodnie z aktualnym brzmieniem Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, w określonych wypadkach za popełnione wykroczenie uprawniony organ może nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego. Postępowanie mandatowe co do zasady prowadzi Policja, choć w niektórych sytuacjach może być to też inny organ, np. straż gminna (miejska) lub inspektor pracy. W takim postępowaniu zasadniczo można nałożyć grzywnę w wysokości do 500 zł, a w niektórych wypadkach do 1000 zł. Mandat karny może zostać zastosowany jedynie wtedy, gdy schwytano sprawcę wykroczenia na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia, jak i gdy stwierdzono popełnienie wykroczenia, w szczególności za pomocą przyrządu kontrolno-pomiarowego lub urządzenia rejestrującego, a sprawca nie został schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem, lecz nie zachodzi wątpliwość co do jego osoby. Skorzystanie przez organ z postępowania mandatowego nie może nastąpić po upływie sześćdziesięciu dni od daty ustalenia sprawcy wykroczenia. Funkcjonariusz nakładający grzywnę jest obowiązany wskazać jej wysokość, określić zachowanie stanowiące wykroczenie, czas i miejsce jego popełnienia oraz kwalifikację prawną, a także poinformować sprawcę wykroczenia o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i o skutkach prawnych takiej odmowy.
W obecnym modelu mandatowym fundamentalnym prawem osoby podejrzewanej
o popełnienie wykroczenia jest zatem możliwość odmowy przyjęcia mandatu karnego.
W razie odmowy przyjęcia mandatu karnego Policja występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie. Sprawa zostaje wówczas rozpoznana w postępowaniu zwyczajnym przez właściwy miejscowo sąd rejonowy, sprawca natomiast do czasu stwierdzenia swojej winy prawomocnym wyrokiem korzysta w pełni z domniemania niewinności. Od orzeczenia sądu pierwszej instancji obwinionemu przysługuje z kolei apelacja do sądu okręgowego – zatem w sprawach o wykroczenia zachowana jest również konstytucyjna zasada dwuinstancyjności postępowania.
Cóż z kolei proponują posłowie w swoim najnowszym projekcie zmian? Przede wszystkim uchylone ma zostać prawo do odmowy przyjęcia mandatu karnego. Co jednak w sytuacji, gdy osoba podejrzewana nie chce przyjąć mandatu karnego i nie zgadza się z rozstrzygnięciem funkcjonariusza? Projektodawcy przewidują w takim wypadku, że: „W razie odmowy odbioru mandatu lub odmowy albo niemożności pokwitowania odbioru mandatu przez ukaranego, funkcjonariusz sporządza na mandacie odpowiednią wzmiankę; wówczas mandat uznaje się za odebrany”. Mandat karny będzie uważało się więc za odebrany nawet w przypadku jednoznacznego, kwestionującego sprawstwo stanowiska osoby podejrzewanej.
Nie zamknie to jednak drogi do zaskarżenia mandatu karnego do sądu, ponieważ wg nowej propozycji „od nieprawomocnego mandatu karnego ukaranemu przysługuje, w terminie 7 dni od dnia nałożenia grzywny tym mandatem karnym, odwołanie do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce popełnienia wykroczenia”. Oznacza to, że ciężar wszczęcia postępowania przed sądem przeniesiony ma zostać z Policji, która obecnie musi zebrać materiał dowodowy, sporządzić wniosek o ukaranie i wnieść go do sądu, na sprawcę, który w istocie sam będzie musiał podjąć obronę swoich racji – często bardzo trudną, ponieważ nie dysponuje on równorzędnymi instrumentami, takimi jakie posiada Policja (np. w zakresie pozyskiwania dowodów).
Istotnym jest też, że samo wniesienie odwołania nie będzie też z mocy prawa wstrzymywać wykonania zaskarżonego mandatu karnego. Oznacza to, że nałożoną grzywnę powinno się uiścić w terminie wskazanym w mandacie karnym, a dopiero po prawomocnym, korzystnym dla obwinionego rozstrzygnięciu sądu, np. wyroku uniewinniającym lub umarzającym postępowanie, uiszczona kwota może zostać zwrócona. Tylko sąd, w zależności od konkretnego, indywidualnego przypadku, będzie mógł wstrzymać wykonanie zaskarżonego mandatu karnego.
Proponowane zmiany w mojej ocenie należy ocenić krytycznie – w praktyce o odpowiedzialności za wykrocznie rozstrzygać będzie bowiem nie sąd, a Policja. Co więcej, to tak naprawdę obwiniony będzie musiał wykazać swoją niewinność, mimo iż stoi to w sprzeczności z zasadami konstytucyjnymi.
Adwokat Dawid Zakrzewski*
______________________________________________________________________
*Adwokat Dawid Zakrzewski, pabianiczanin, absolwent prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Ukończył aplikację adwokacką przy Izbie Adwokackiej w Łodzi. Kilkuletnie doświadczenie w występowaniu przed sądami, organami państwowymi i samorządowymi obecnie wykorzystuje w ramach własnych kancelarii adwokackich mieszczących w Pabianicach i w Łodzi. W swojej praktyce świadczy pomoc prawną z zakresu prawa karnego, cywilnego i rodzinnego.
Jeśli chcecie Państwo podpowiedzieć istotny temat do poruszenia na naszych łamach, piszcie na [email protected] (w temacie: Prawo bliżej Ciebie).
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS