Tymoteusz Pawłowski
W 1764 r. na króla Polski został wybrany młody magnat – Stanisław Antoni Poniatowski. Chociaż robił wiele, aby przypodobać się poddanym – m.in. kazał nazywać się Stanisławem Augustem, nawiązując do popularności poprzedniego króla – szybko okazał się dużym, bardzo dużym rozczarowaniem.
Młodość króla, brak doświadczenia oraz naiwność wykorzystali ci, którzy osadzili go na polskim tronie – Rosjanie. 24 lutego 1768 r. podpisano „traktat wieczystej przyjaźni” pomiędzy oboma państwami, dający Rosji prawo do ustalania porządku prawnego w Rzeczypospolitej. W ten sposób Stanisław August był pierwszym – i jedynym – polskim królem, który zrzekł się suwerenności na rzecz obcego mocarstwa.
Szybko skorzystano z zapisów „traktatu o wieczystej przyjaźni” – już 23 marca król wezwał wojska carskie, aby wkroczyły do Rzeczypospolitej i spacyfikowały istniejącą opozycję. Ta przybierała coraz bardziej zorganizowane formy – w kolejnych województwach powstawały konfederacje, czyli samorządy mające zastąpić władzę królewską. Kolejne cztery lata polskiej historii biegły pod znakiem „konfederacji barskiej”, zawiązanej w twierdzy Bar. Może nie najważniejszej, ale najbardziej znanej.
Czytaj też:
Bar, Bóg i Ojczyzna. Zapomniane pierwsze powstanie narodowe
Skala oporu Polaków zaskoczyła Rosję, tym bardziej że ów opór znalazł – mniej lub bardziej szczere – poparcie międzynarodowe. Turcja i Chanat Krymski rozpoczęły wojnę z Rosją, Francuzi przysłali pomoc konfederatom (chociażby w postaci pieniędzy i instruktorów wojskowych), subtelniejszej pomocy udzielały Prusy. Walki – podczas których na najsprawniejszego dowódcę konfederatów wyrósł Kazimierz Pułaski – trwały z różną intensywnością i jesienią 1771 r. sytuacja wciąż nie była rozstrzygnięta.
Dziura w futrze
W niedzielę 3 listopada król postanowił odwiedzić i zapytać o zdrowie wiekowego kanclerza – czyli premiera – Michała Czartoryskiego. Na wizyty takie Stanisław August jeździł powozem w towarzystwie kilku sług i dworzan oraz eskorty wojskowej, z której tym razem zrezygnował, bo do przejechania miał dosłownie dwa skrzyżowania. W drodze powrotnej do Zamku Królewskiego – na rogu Miodowej i Koźlej, nieopodal kolumny Zygmunta – królewska kolumna została zaatakowana przez nieznanych sprawców. Padło kilka strzałów, królewscy dworzanie rozbiegli się po ulicach, podziurawiony kulami powóz pozostał na ulicy pusty – król zniknął.
Na Zamku Królewskim panowało przekonanie, że konfederaci od wyeliminowania króla rozpoczęli szturm na Warszawę. W tym przekonaniu utrzymała ich atmosfera panująca na ulicach: mieszczanie nie zamierzali pomagać w poszukiwaniu królewskiego ciała, większość z gapiów lżyła i szydziła z dworaków. Marszałek wielki koronny – czyli minister spraw wewnętrznych – Stanisław Lubomirski zaplombował kancelarię królewską, co jest zwyczajnym działaniem w chwili śmierci władcy. Wojska rosyjskie postawiono w stan gotowości, ale były one zbyt słabe i ograniczyły się do obrony swoich kwater.
Atak jednak nie nastąpił. Jeszcze przed świtem wyjaśniło się całe zamieszanie – do zamku dotarł bowiem parobek z listem od króla, w którym monarcha życzył sobie przysłania eskorty do jednego z podwarszawskich młynów. Gdy Stanisław August powrócił do Warszawy, zrelacjonował wydarzenia ostatniej nocy.
Tuż po opuszczeniu pałacu kanclerza królewski powóz został otoczony przez kilkudziesięciu zbrojnych. Nie było eskorty wojskowej, a dworzanie nie kwapili się ryzykować w obronie króla – tylko dwaj wystrzelili z pistoletów, po czym błyskawicznie uciekli. Porywacze również strzelali – ich ofiarą stał się królewski hajduk, Jerzy Butzau. Jedna z wystrzelonych kul przedziurawiła nawet królewskie futro!
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS