Jakie wydziały funkcjonują w sądach powszechnych?

Podstawa prawna

Wykaz podstawowych wydziałów, które funkcjonują w sądach powszechnych został uregulowany w Prawie o ustroju sądów powszechnych (dalej: PrUSP). Aby właściwie zrozumieć analizowane zagadnienie, należy wyjaśnić, iż jako sądy powszechne rozumie się: sądy rejonowe, sądy okręgowe oraz sądy apelacyjne (art. 1 § 1 PrUSP). Innymi słowy niniejszy artykuł nie dotyczy struktury Sądu Najwyższego czy Trybunału Konstytucyjnego.

Polecamy: Seria 5 książek. Poznaj swoje prawa!

Sądy rejonowe

Zgodnie z art. 12 § 1 PrUSP w sądach rejonowych mogą zostać utworzone następujące wydziały:

• cywilny dla spraw z zakresu prawa cywilnego
• rodzinny i nieletnich dla spraw z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego
• pracy, ubezpieczeń społecznych dla spraw z zakresu prawa pracy lub prawa ubezpieczeń społecznych
• gospodarczy dla spraw z zakresu prawa gospodarczego i prawa cywilnego należących do sądu gospodarczego na podstawie odrębnych przepisów
• karny dla spraw z zakresu prawa karnego, prawa karnego skarbowego i prawa wykroczeń
• egzekucyjny zajmujący się m.in. nadaniem klauzuli wykonalności, skargami na czynności komornika sądowego
• ksiąg wieczystych dla prowadzenia ksiąg wieczystych

Sądy okręgowe

Wydziały, które można utworzyć w sądach okręgowych, zostały uregulowane w art. 16 § 1 PrUSP i zaliczamy do nich wydział:

– cywilny dla z zakresu prawa cywilnego, prawa rodzinnego i opiekuńczego

– karny dla spraw z zakresu prawa karnego oraz spraw zgodności z prawdą oświadczeń lustracyjnych

– pracy, ubezpieczeń społecznych dla spraw z zakresu prawa pracy lub z zakresu ubezpieczeń społecznych

– gospodarczy dla spraw gospodarczych oraz innych spraw z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego należących do sądu gospodarczego na podstawie odrębnych ustaw

– kontroli danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych dla spraw związanych z kontrolą pozyskiwania danych telekomunikacyjnych, pocztowych i internetowych przez Policję, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Straż Graniczną, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Służbę Ochrony Państwa, Służbę Celno-Skarbową i Biuro Nadzoru Wewnętrznego.

Dodatkowo w myśl art. 16 § 2 PrUSP Minister Sprawiedliwości wskazuje wydział sądu okręgowego rozpoznający środki odwoławcze w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Wskazanie następuje w drodze zarządzenia.

Sądy apelacyjne

W sądach apelacyjnych tworzy się trzy wydziały, co wynika z treści art. 18 § 1 PrUSP. W obecnie obowiązującym stanie prawnym są to następujące wydziały:

– cywilny dla spraw z zakresu prawa cywilnego, prawa rodzinnego i opiekuńczego, jak również spraw gospodarczych oraz innych spraw z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego należących do sądu gospodarczego na podstawie odrębnych ustaw

– karny dla spraw z zakresu prawa karnego oraz spraw zgodności z prawdą oświadczeń lustracyjnych

– pracy i ubezpieczeń społecznych – do spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

Inne wydziały

Przedstawione wyżej wydziały są podstawowymi, które można utworzyć na danym szczeblu sądów powszechnych. Ustawodawca pozwala również na utworzenia innych wydziałów niż wyżej wymienione (art. 18a PrUSP). W ten sposób w sądach powszechnych można spotkać np. wydziały wizytacyjne (sądy okręgowe), wydziały wizytacji (sądy apelacyjne) czy wydziały penitencjarne i nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń (sądy okręgowe). Nadto w sądach rejonowych i sądach okręgowych spotyka się wydziały wykonywania orzeczeń zwane również wydziałami wykonawczymi.

Polecamy serwis: Pomoc prawna