Do kogo trafi literacki Nobel? Dziś poznamy laureata

Laureata literackiego Nobla ogłosi dziś w Sztokholmie sekretarz Akademii Szwedzkiej Mats Malm.

Eksperci pytani przez szwedzką agencję prasową TT, za faworytów uważają kanadyjską poetkę Anne Carson oraz amerykańską pisarkę Jamaicę Kincaid.

Publiczna rozgłośnia Szwedzkie Radio za możliwego laureata wskazuje nagrodzoną w 2018 roku alternatywnym Noblem (nagrodą zorganizowaną jednorazowo przez szwedzkich przedstawicieli kultury, gdy Akademia Szwedzka nie ogłosiła laureata) francuskojęzyczną pisarkę Maryse Condé z Gwadelupy. Innym typem jest amerykański pisarz Thomas Pynchon.

W ostatnich latach, jak spekulowano, mocnymi kandydatkami do Nobla były kanadyjska pisarka Margaret Atwood oraz amerykańska autorka Joyce Carol Oates.

Według wychodzącego w Finlandii szwedzkojęzycznego dziennika “Hufvudstadsbladet” pora na docenienie Noblem autorów z kręgu kulturowego Afryki. Od lat wskazywanym faworytem jest kenijski pisarz Ngũgĩ wa Thiong’o, w tym roku głośniej mówi się, że Nagrodą Nobla powinien zostać wyróżniony kongijski pisarz Alain Mabanckou. Wśród kobiet wymienia się pochodzącą z Kamerunu francuską pisarkę Leonorę Miano.

Członkowie Akademii Szwedzkiej mogą zdecydować się również na wybór laureata z Azji. Wśród kandydatów wymieniana jest wietnamska pisarka i dysydentka Duong Thu Hu’o’ng, koreański buddysta Ko Un (mogą mu zaszkodzić oskarżenia w ramach akcji Me too) lub syryjski poeta Adonis. 

Od lat wśród kandydatów do Nobla wymieniany jest Adam Zagajewski. Wśród innych przedstawicieli Europy Środkowo-wschodniej: Mircea Cartarescu (Rumunia), Laszlo Krasznahorkai (Węgry) oraz Dubravka Ugresic (Chorwacja).

W ubiegłym roku Nagrodę Nobla otrzymał Austriak Peter Handke oraz Olga Tokarczuk za 2018 rok. Formalnie nie ma przeszkód, aby przedstawiciele tego samego kraju czy regionu otrzymali noblowski laur rok po roku, ale w praktyce szanse na to są niewielkie. 

Szwedzki dziennik “Svenska Dagbladet” skrytykował w minionym roku wybór Petera Handkego oraz Olgi Tokarczuk wskazując, że literacki Nobel stał się nagrodą prowincjonalną. Według krytyków prawdopodobne jest, że w tym roku Akademia Szwedzka postawi na literaturę pozaeuropejską.

Jak się domniemywa, Akademia Szwedzka po krytyce wyboru Handkego (protestowano z powodu jego poparcia dla Serbów w konflikcie na Bałkanach) dokona wyboru niekontrowersyjnego pisarza, o niekwestionowanym dorobku.

Ten rok to również ostatni, w którym pogrążona w kryzysie Akademia Szwedzka po ujawnieniu afery skazanego za gwałt współpracownika, korzysta z pomocy zewnętrznych ekspertów, którymi są szwedzcy krytycy. Nie mają oni prawa głosu przy wyborze laureata, ale biorą udział w pracach komitetu noblowskiego. Część z nich w ramach protestu odeszła po wyborze Handkego.

Z powodu pandemii wiosną i latem nie odbywały się tradycyjne czwartkowe spotkania członków Akademii Szwedzkiej. Jak przekazały służby prasowe Akademii, nie wpłynęło to na proces wyboru laureata, gdyż kontaktowano się po przez pocztę e-mail.

Nominacje do Nagrody Nobla oraz przebieg głosowania komitetu noblowskiego pozostają tajne przez 50 lat.

W tym roku Fundacja Noblowska podwyższyła o 1 mln koron (95 tys. euro) do 10 mln koron (950 tys. euro) wartość nagrody pieniężnej w każdej z sześciu dziedzin. W związku z restrykcjami 10 grudnia w rocznicę śmierci Alfreda Nobla w Sztokholmie nie odbędą się tradycyjne uroczystości.