Załatwienie sprawy przed organem administracji publicznej w formie decyzji administracyjnej

Załatwienie sprawy co do zasady przez wydanie decyzji

W myśl art. 104 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej jako: k.p.a.) organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba, że przepisy kodeksu stanowią inaczej.

Jeśli przepisy k.p.a. nie przywidują dla pewnej kategorii spraw administracyjnych drogi administracyjnego postępowania jurysdykcyjnego, organ administracyjny nie może wydać decyzji administracyjnej.

W tej kwestii Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 lutego 1981 r. stwierdził, że „Decyzja administracyjna wydana w sprawie, której załatwienia w formie decyzji przepisy nie przywidują, podlega stwierdzeniu nieważności jako wydana bez podstawy prawnej” (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 lutego 1981 r., sygn. akt SA 109/81). Następnie Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 18 października 1985 r. stwierdził, że „Stwierdzenie zawarte w art. 104 § 1 k.p.a., że załatwienie sprawy następuje przez wydanie decyzji, odnosi się tylko do sytuacji, gdy z mocy prawa przepisów prawa materialnego lub innych załatwienie sprawy powinno nastąpić w tej prawnej formie”. (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 października 1985 r., sygn. akt. II CR 320/85, OSN CP 1968, nr 10, poz. 158.).

Polecamy: Seria 5 książek. Poznaj swoje prawa!

Nie każdy akt administracyjny jest decyzją

W teorii prawa administracyjnego decyzje są kwalifikowane jako jedna z grup aktów administracyjnych zewnętrznych. Każda decyzja jest aktem administracyjnym, ale nie każdy akt administracyjny jest decyzją, może być np. postanowieniem. Decyzja jako akt administracyjny jest aktem jednostronnym, władczym rozstrzygnięciem sprawy, nawet wówczas, gdy strona i organ w drodze wzajemnego przekonywania uzgodniły treść decyzji. Powyższa sytuacja występuje, gdy postępowanie z jakichkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ ma obowiązek wydać decyzję o umorzeniu postępowania (105 § 1 k.p.a.).

Decyzja jest oświadczeniem woli organu administracji państwowej, a to znaczy oświadczeniem woli w imieniu państwa.

Zgodnie z art. 104 § 2 k.p.a. w postępowaniu administracyjnym załatwienie sprawy może nastąpić w formie aktu administracyjnego tzn. rozstrzyga sprawę co do istoty w całości, np. orzeka o wywłaszczeniu, ustalając zarazem odszkodowanie.

Organ administracyjny ma obowiązek usuwania przeszkód na drodze do rozstrzygnięcia sprawy, temu służy możliwość sukcesywnego rozstrzygania decyzjami częściowymi, jak też wyjątkowy tryb rozstrzygania kwestii prejudycjalnej. Zakres i kształt czynności postępowania, a wyniku tego rozstrzygnięcia sprawy, tworzy organ administrujący i on ponosi odpowiedzialność za prawidłowość czynności procesowych i orzeczniczych. Szereg założeń i zasad orzecznictwa administracyjnego można wywieść z kryteriów i przesłanek weryfikacji decyzji w trybie zwykłym oraz w trybach nadzwyczajnych, a także z kryteriów kontroli stosowanych przez sąd administracyjny.