Czy pracodawca może robić pracownikom testy na narkotyki?

Czy pracodawca może przeprowadzać narkotesty u swoich pracowników?

W ostatnich tygodniach miało miejsce kilka wypadków komunikacyjnych spowodowanych przez kierowców autobusów będących pod wpływem lub po użyciu narkotyków. W odpowiedzi na te zdarzenia, niektórzy przewoźnicy zaczęli przeprowadzać kontrole antynarkotykowe wśród swoich pracowników. Czy mieli do tego prawo?

Polecamy: Seria poradników z prawa pracy

Test na narkotyki a badanie alkomatem stanu trzeźwości

​Komentarz Bożeny Narloch-Witkowskiej, Regionalnego Specjalisty ds. BHP w DHL Parcel, eksperta Koalicji Bezpieczni w Pracy:

“Jest to podobna sytuacja do przeprowadzania badań alkomatem wśród pracowników. Zgodnie z opinią UODO z 2019 roku, stan trzeźwości pracowników można sprawdzać wyłącznie wtedy, gdy badanie przeprowadzane jest przez organ powołany do ochrony porządku publicznego na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej lub danego pracownika. Jednak o ile prawo odwołuje się do kwestii trzeźwości pracownika, o tyle kwestia badania pracowników przez pracodawców na obecność narkotyków w ogóle nie jest uregulowana w obowiązujących przepisach. Można zatem tutaj domniemywać, że przy przeprowadzaniu narkotestów należy stosować tę samą procedurę, jak w przypadku badania trzeźwości pracowników, jako że tutaj również mamy do czynienia z daną o zdrowiu pracownika. Jednocześnie należy zaznaczyć, że ujawnienie danych osobowych, które nie zostaną utrwalone, nie powoduje jeszcze zastosowania RODO. Dla przykładu, jeśli wynik badania nie wskazuje na obecność narkotyków w organizmie, a pracodawca go nie utrwala i nie przetwarza, to nie mamy do czynienia z przetwarzaniem danych osobowych.

To, co można zarekomendować pracodawcom, to uregulowanie procedury przeprowadzania badania z użyciem narkotestów w przepisach wewnątrzzakładowych, oczywiście z poszanowaniem podstawowych praw pracownika. Taka możliwość powinna być wzięta pod uwagę szczególnie w tych zakładach, gdzie praca w stanie pod wpływem narkotyków może mieć bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo pracowników i osób trzecich, czyli na przykład w firmach transportowych. Warto bowiem pamiętać, że zgodnie z art. 94 pkt 4 Kodeksu pracy, pracodawca zobowiązany jest zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Nie ma tutaj wzmianki odnośnie ryzyka wykonywania obowiązków przez pracowników pod wpływem narkotyków, jednak w takiej sytuacji trudno byłoby mówić o zapewnieniu bezpiecznych warunków pracy, zwłaszcza jeśli mówimy o pracownikach fizycznych. Ze względu na fakt, że kwestie te nie są jeszcze uregulowane ustawą, zastosowanie wewnętrznych procedur i regulacji wydaje się na ten moment rozwiązaniem optymalnym.”