Poziomki rosną na słonecznych obrzeżach lasów i połaciach dopieszczonych światłem traw. To dzięki nim możemy cieszyć się smakiem truskawek. Ale zaraz… czy poziomki w czymś im ustępują? Może tylko w jednym – wielkości. Te maleńkie owoce mają nam jednak bardzo wiele do zaoferowania. Poziomki poprawią nasze samopoczucie, zdrowie, wygląd, no i zaspokoją apetyt na smaki lata.
- Poziomki w naturze
- Poziomka wielkoowocowa, czyli truskawka
- Poziomki – witaminy i wartości odżywcze
- Właściwości oczyszczające poziomek wykorzystywane w kosmetyce
- Poziomki – jak się z nimi obchodzić?
Poziomki w naturze
Poziomki to rozłożyste byliny, zaliczane do rodziny różowatych. Występują w wielu częściach świata i w różnych odmianach gatunkowych. W Polsce, wśród gatunków rosnących dziko, spotykamy trzy. To poziomka pospolita, wysoka oraz twardawa. Trudno pomylić poziomki z innymi leśnymi owocami. Są nieduże – sięgają zwykle 30 cm nad ziemię, mają włochate ogonki z trójdzielnymi, ząbkowanymi listkami oraz białe, drobne kwiatki i malutkie czerwone owoce. Oprócz tego, że występują w warunkach naturalnych, możemy je także uprawiać. Uprawa poziomek w Europie ma jednak w dużej mierze charakter amatorski.
Do zasadzenia poziomki w ogrodzie lub nawet w donicy na balkonie zachęcają niskie wymagania tej rośliny. Nasłonecznione stanowisko i gleba wilgotna oraz bogata w substancje mineralne – to wszystko, czego jej trzeba. Pamiętajmy jednak, że odmiany ogrodowe poziomek dają owoce mniej aromatyczne i wyraziste w smaku, niż dzikie.
Poziomka wielkoowocowa, czyli truskawka
Nie da się zaprzeczyć, że truskawka przewyższa poziomkę popularnością. Pamiętajmy jednak, że powstała ona nie inaczej, jak właśnie przez skrzyżowanie dwóch gatunków poziomek – północnoamerykańskiej odmiany wirginijskiej oraz poziomki chilijskiej. Wydarzenie to miało miejsce w Europie, początkiem XVIII wieku. I zadecydowało o tym, że to właśnie truskawka, a nie poziomka pospolita będzie uprawiana powszechnie. Do dziś poziomka pozostaje w naszej świadomości w zasadzie jedynie owocem dzikim, po który trzeba przejść się do lasu. Choć, jak już wiemy z poprzedniego akapitu, możemy ją mieć we własnym ogrodzie, a nawet na balkonie.
Mówiąc więc o truskawkach, wypowiadamy się tak naprawdę o poziomkach. A rozpływając się nad ich smakiem, w rzeczywistości kłaniamy się poziomkom. Truskawka to zresztą tylko jedna z nazw zwyczajowych. Roślinę tę możemy równie dobrze nazywać poziomką ananasową lub wielkoowocową. Ale dość już o nazewnictwie. Wszak o wiele bardziej liczą się właściwości poziomek, i to jak możemy je wykorzystać w medycynie naturalnej, domowej kosmetyce i w kulinariach.
Poziomki – witaminy i wartości odżywcze
Te maleńkie, góra dwucentymetrowe owoce stanowią skarbnicę wielu witamin i minerałów. Poziomki musimy pochwalić zwłaszcza za bogactwo kwasu askorbinowego, czyli witaminy C. Poza tym zawierają też: białko, węglowodany, błonnik, cukry, witaminy – witaminę A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6, B7 i B9), witamina C, E i K, a spośród związków mineralnych najbardziej obfitują w cynk, fosfor, magnez, potas, sód, wapń i żelazo. Niemniej istotna jest w przypadku poziomek zawartość kwasów organicznych, z których najważniejsze to salicylowy, jabłkowy i cytrynowy.
Poziomki w zielarstwie i medycynie ludowej uważa się za znakomity środek moczopędny, delikatnie przeczyszczający i odkażający. Właściwości te poziomki zawdzięczają kilku substancjom aktywnym, przede wszystkim garbnikom, pektynom, flawonoidom i antocyjanom. Swoje robią też kwas salicylowy i witamina C. Flawonoidy, głównie kwercetyna i rutyna, mają silne działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające i antynowotworowe. Kwercetyna poprawia działanie układu krążenia – obniża stężenie cholesterolu we krwi i blokuje tworzenie się blaszek miażdżycowych. Rutyna wspiera ją w tych procesach, głównie uszczelniając i wzmacniając ściany naczyń krwionośnych. Dzięki pektynom usprawniona zostaje praca układu trawienia, a co za tym idzie przyspiesza metabolizm. Lepiej mają się także nasze jelita. Nie bez powodu poziomki traktuje się jako remedium na wiele dolegliwości pokarmowych, na przykład biegunki i zaparcia.
Oczyszczające i wspomagające działanie poziomek wynika w dużej mierze z wysokiej zawartości garbników. Garbniki to substancje aktywne, występujące powszechnie w sokach komórkowych. Najwięcej znajdziemy ich w korzeniach oraz korze roślin, ale bywa, że nagromadzają się także w ich liściach. Takim szczególnym przypadkiem są właśnie liście poziomki, w których stężenie garbników jest dość znaczące. Jak możemy to wykorzystać? Najprościej, przygotowując napar, który będzie miał właściwości moczopędne, detoksykacyjne, bakteriobójcze i ściągające. Co ciekawe, taka herbatka z liści poziomek pita regularnie, pomoże nam pozbyć się nieprzyjemnego zapachu z ust. Dzięki dużej ilości witaminy C i kwasów organicznych, poziomki wpłyną też pozytywnie na stan dziąseł i przyzębia.
Właściwości oczyszczające poziomek wykorzystywane w kosmetyce
Podobnie jak truskawki, poziomki mają działanie wybielające, oczyszczające i odświeżające. Pomagają rozjaśnić cerę, złagodzić intensywność przebarwień oraz piegów, a także krótkotrwale wybielają zęby.
Rozgniecione poziomki możemy utrzeć na papkę z jogurtem naturalnym oraz sokiem z cytryny i zastosować jako peeling lub maseczkę. Ponieważ jednak poziomki zawierają dużą ilość kwasów organicznych i silnie stymulują mikrokrążenie, takie zabiegi nie są polecane osobom posiadającym cerę naczynkową i wrażliwą.
Poziomki – jak się z nimi obchodzić?
Poziomki są bardzo aromatyczne i mają słodko-kwaśny, intensywny smak, określany przez wielu dość celnie jako niezapomniany. Najwyraźniej cechy te odczujemy, kiedy owoce zbierzemy w godzinach porannych lub późnym wieczorem, zanim pozwolimy, by pokryły się rosą. Poziomki najlepiej smakują świeże, nie można ich zresztą przechowywać długo, ponieważ jest to surowiec krótkotrwały – szybko pleśnieje i traci swój aromat. Jeśli pragniemy przedłużyć im życie i za jakiś czas przypomnieć sobie z ich pomocą smak lata, pozostaje nam je zamrozić lub ususzyć.
Lekkie ciasto z poziomkami
Poziomki są bardzo dietetyczne – w 100 g znajduje się raptem 30 kcal. Możemy umieścić je w jadłospisie odchudzającym, o ile potrafimy oprzeć się smakom i aromatom przeróżnych ciast i ciasteczek z poziomkami.
Przynajmniej raz pozwólmy sobie na przykład na puszysty biszkopt owocowy.
Wykonamy go tradycyjnym sposobem z kilku jaj, pół szklanki cukru i szklanki mąki.
Na początek oddzielamy żółtka od białek. Białka łączymy z cukrem i ubijamy na pianę. Dodajemy żółtka i przygotowaną mąkę z odrobiną proszku do pieczenia. Masę dokładnie mieszamy i wylewamy do formy. Na górze układamy świeżo zebrane i umyte poziomki. Ciasto biszkoptowe pieczemy około pół godziny w 180 stopniach.
Bibliografia
- I. Szwedler, M. Sobkowiak, red. nauk. dr B. Sudnik-Wójcikowska; “Spotkania z przyrodą. Rośliny”; Oficyna Wydawnicza Mulitco, Warszawa 1998; 2019-05-18
- K. Karłowicz-Bodalska, E. Rudkowska, M. Han-Marek.; “Leki naturalne o działaniu ochraniającym ściany naczyń krwionośnych”; „Borgis – postępy fitoterapii”, nr 1/2006; 2019-05-18
- H. Yildiz i in.; “Bioactive content and antioxidant characteristics of wild (Fragaria vesca L.) and cultivated strawberry (Fragaria × ananassa Duch.) fruits from Turkey ”; Journal of Applied Botany and Food Quality 87, 274 – 278, 2014; 2019-05-18
- Dan Nosowitz; “Fraises Des Bois, the best strawberry you’ve never had”; data dostępu: 2019-05-18
- Missouri Botanical Garden; “Fragaria vesca”; data dostępu: 2019-05-18
- The Herbal Resource ; “Wild strawberry benefits and uses”; data dostępu: 2019-05-18
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS