Kiedy odprawa dla pracownika przechodzącego na emeryturę jest zwolniona z oskładkowania?

PROBLEM

W tym roku wypłacimy naszym trzem pracownikom odprawy emerytalne. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby mogły one skorzystać ze zwolnienia składkowego?

RADA

Kwota wypłaconej pracownikowi odprawy emerytalnej jest w całości zwolniona ze składek ZUS, a jej wysokość nie ma ograniczenia kwotowego. Pracodawca ma prawo ustalić wysokość odprawy na poziomie wyższym niż wynikające z Kodeksu pracy jednomiesięczne wynagrodzenie (powinien wówczas umieścić odpowiedni zapis w wewnętrznych przepisach o wynagradzaniu). Warunkiem zwolnienia składkowego w przypadku odprawy emerytalnej jest przejście pracownika na emeryturę (a nie jedynie spełnienie warunków do jej otrzymania) i związek pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę. Składkom ZUS nie będą podlegać również dodatkowe odprawy przyznane w drodze indywidualnych umów, porozumień czy ugód zawartych z pracownikami. Aby można było uznać zwolnienie z oskładkowania, odprawy muszą mieć jednak związek z rozwiązaniem stosunku pracy. Szczegóły w uzasadnieniu.

Polecamy: Tarcza antykryzysowa – Prawo pracy i ZUS. Pakiet 5 ebooków

UZASADNIENIE

Pracownikowi, który spełnia warunki uprawniające go do uzyskania emerytury, przysługuje odprawa pieniężna. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika stanowi co do zasady jego przychód uzyskany ze stosunku pracy. Wypłacona pracownikowi odchodzącemu na emeryturę odprawa jest wyłączona z podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych. Wynika to z § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia składkowego. Przepis ten dotyczy zasadniczo tylko odpraw emerytalnych, o których mowa w art. 92¹ § 1 Kodeksu pracy.

Warunki formalne zwolnienia odprawy emerytalnej ze składek. Zwolnieniem składkowym wynikającym z tego przepisu jest objęta odprawa emerytalna, której uzyskanie przez pracownika jest uzależnione od:

• jego przejścia na emeryturę (a nie jedynie od spełnienia warunków do jej otrzymania),
• związku pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę.

Przepisy nie wykluczają możliwości ustalenia przez pracodawcę wysokości odprawy na poziomie wyższym niż jednomiesięczne wynagrodzenie. Dopuszczalne jest bowiem zagwarantowanie pracownikowi regulacji i przywilejów korzystniejszych niż przewidziane w Kodeksie pracy.

W takiej sytuacji pracodawca powinien umieścić odpowiedni zapis w postanowieniach układów zbiorowych pracy lub regulaminów wynagradzania (albo innych wewnętrznych przepisów o wynagradzaniu, obowiązujących w zakładzie pracy). Takie postanowienia mogą się znaleźć również w zawartej z pracownikiem umowie o pracę. Kwota wypłaconej odprawy emerytalnej nie powinna budzić wątpliwości i powinna (również ze względów dowodowych przed ZUS) wynikać z wyżej wskazanych uregulowań. Jeżeli pracodawca, na mocy obowiązujących u niego przepisów płacowych, dokonuje wypłaty odprawy emerytalnej w wysokości wyższej niż jednomiesięczne wynagrodzenie, wówczas w całości nie podlega ona składkom ZUS.