Czasowe zwolnienie z opłacania składek ZUS – tarcza antykryzysowa (pomoc i pułapki)

Podmioty uprawnione do czasowego zwolnienia ze składek ZUS

1. Płatnicy składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, zatrudniający do 9 pracowników na dzień 29 lutego i zgłoszeni w charakterze płatnika przed 1 lutym 2020 r.
2. samozatrudnieni i opłacający składki tylko za siebie prowadzący działalność nie przekraczający progu przychodów w pierwszym miesiącu, za jaki składany jest wniosek,  w wysokości 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r. – czyli 15 681,00 zł
3. duchowni będący płatnikami składek
4. osoby współpracujące z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą
5. osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia i osoby z nią współpracujące, dla których podstawę wymiaru składek stanowi zadeklarowana kwota.
6. Zgodnie z projektem tzw. tarczy 2.0 na wniosek płatnika składek będącego spółdzielnią socjalną, który na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń społecznych mniej niż 50 ubezpieczonych, zwalnia się go z obowiązku opłacenia nieopłaconych należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, należne za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r., wykazanych w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za ten okres, jeżeli był on zgłoszony jako płatnik składek przed dniem 1 lutego 2020 r.
7. Tarcza 2.0 przewiduje również zwolnienie dla płatnika składek, który na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń społecznych od 10 do 49 ubezpieczonych, zwalnia się z obowiązku opłacenia nieopłaconych należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, należnych za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r., w wysokości 50% łącznej kwoty nieopłaconych należności z tytułu składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej złożonej za dany miesiąc, jeżeli był zgłoszony jako płatnik składek przed dniem 1 lutego 2020 r.

Zakres przedmiotowy i czasowy zwolnienia

Zakres czasowy omawianego zwolnienia jest dla wszystkich taki sam: za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r.

Nieco inaczej wyżej wymienione kategorie mają określony zakres przedmiotowy. Generalnie bowiem zwolnienie to oznacza brak obowiązku opłacania składek i nie będą one musiały być opłacone w późniejszym terminie – jeżeli oczywiście decyzja będzie pozytywna, o czym jeszcze dalej.

Natomiast w odniesieniu do osoby prowadzącej pozarolniczą działalność, osoby z nią współpracującej i osoby duchownej oraz osoby wykonującej pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia i osoby z nią współpracującej, dla której podstawę wymiaru składek stanowi zadeklarowana kwota – zwolnieniu z obowiązku opłacania podlegają należności z tytułu składek ustalone od obowiązującej ją najniższej podstawy wymiaru tych składek.

Składki objęte zwolnieniem uważać się będzie za opłacone.

[RAPORT] KORONAWIRUS – podatki, prawo pracy, biznes

Promocja: INFORLEX Twój Biznes Jak w praktyce korzystać z tarczy antykryzysowej Zamów już od 98 zł

Czas złożenia wniosku i obowiązki sprawozdawcze

Ten jest dość istotny, przy czym z ustawy wynika bezpośrednio wyłącznie ostatnia graniczna data jego złożenia, a nie data początkowa. I tak zwolnienie to wymaga złożenia wniosku do ZUS o określonej treści nie później niż do dnia 30 czerwca 2020 r.

Pamiętać jednak jednocześnie trzeba, że składka musi być nieopłacona, ale deklaracje rozliczeniowe lub raporty imienne muszą być złożone – tym bardziej, że od nich liczy się termin 30 dniowy dla ZUS  na zwolnienie płatnika z opłacania składek, czyli na wydanie decyzji w tym przedmiocie.
Stąd prosty wniosek, że lepiej złożyć szybciej niż później, a że wzmiankowana na wstępie zmiana specustawy antykryzysowej weszła w życie z dniem podpisania, czyli 31 marca 2020 r., już tego dnia (choć podpisana został wieczorem) można było składać wnioski, tym bardziej że możliwe to było drogą elektroniczną – o ile złożył raporty lub deklaracje.

Odmowa zwolnienia

Jeżeli zwolnienie przysługuje płatnikowi składek zostanie on o tym poinformowany przez ZUS. Jeżeli korzysta z platformy usług elektronicznych ZUS (PUE), tylko tam ta odpowiedź zostanie udzielona.

Co istotne jednak przepisy od razu przewidują możliwość wydania decyzji odmownej, nie wskazując jednak wprost przesłanek jej wydania. Oznacza to, że zawarte są one w przepisach dotyczących przesłanek udzielenia omawianego zwolnienia. Przesłanki tego rodzaju dzielą się w tego typu przepisach na formalne i materialne. Niespełnienie tych pierwszych nie powinno mieć znaczenia. Przesłanki materialnoprawne warunkują natomiast udzielenie zwolnienia.

Do takich przesłanek niewątpliwie należy zaliczyć złożenie deklaracji lub raportów w terminach wynikających z przepisów prawa ubezpieczeń społecznych, co wprost wskazuje art. 31zq ust. 3 tarczy. Przepis ten jednocześnie wskazuje, ze zwolnieniu podlegają składki „znane na dzień rozpatrzenia wniosku o zwolnienie z opłacania składek.”, co rodzi pytanie, czy jeżeli pospieszymy się z wnioskiem za marzec, to następnie musimy go składać jeszcze raz za kwiecień i maj, tak aby składki były „znane”?

Warunkiem mimo wszystko materialnym wydaje się końcowa data terminu na złożenie wniosku o zwolnienie wynikająca z tego samego przepisu.

Warunkiem materialnoprawnym jest również, w przypadku niektórych uprawnionych, nieprzekroczenie ww. poziomu przychodu za pierwszy miesiąc składania wniosku.

Do warunków formalnych zaliczyłbym natomiast właściwe sformułowanie wniosku zgodnie z wymogami art. 31zp. Biorąc pod uwagę fakt, że obsługa przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zwolnienia z obowiązku opłacania składek, o których mowa w art. 31zo, realizowana jest w trybie umorzenia składek (art. 31 zt), to ZUS powinien wezwać do uzupełniania braków formalnych takiego wniosku. Oczywiście przepis ten nie oznacza, że przesłanki umarzania składek wynikające z odrębnych przepisów mają tu jakiekolwiek (formalne lub materialne), znaczenie.

Jeżeli ZUS wyda decyzję odmawiającej zwolnienie z opłacania składek, należy złożyć wniosek do Prezesa ZUS o ponowne rozpatrzenie sprawy w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

Mirosław Siwiński, radca prawny, doradca podatkowy, partner w Advicero Nexia

Podstawa prawna:
– Ustawa z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw – Dz. U. z 31 marca 2020 r., poz. 568 (tzw, tarcza antykryzysowa)

– Rządowy projekt ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (tzw. tarcza 2.0)