Obecnie w jego skład wchodzi 10 oddziałów, w których zgromadzono blisko 70. tys. eksponatów. Muzeum Gdańska – jedna z największych tego rodzaju placówek w całym kraju – obchodzi właśnie jubileusz 50-lecia działalności. Z tej okazji przypominamy w skrócie jego historię. Jednocześnie informujemy, że z powodu epidemii uroczystości jubileuszowe zostały przeniesione na drugą połowę września.
“Protoplastą” Muzeum Gdańska było utworzone dokładnie 150 lat temu Muzeum Miejskie (niem. Stadtmuseum), którego siedzibę ulokowano w części pofranciszkańskiego klasztoru przy ul. Rzeźnickiej (wówczas Fleischergasse).
– 30 marca 1870 r., wspólnym wysiłkiem wielu gdańszczan udało się stworzyć Muzeum Miejskie. Trzon muzealnych zbiorów do 1939 r. stanowiła kolekcja gdańskiego kupca Jacoba Kabruna, złożona z kilku tysięcy obrazów, rysunków i rycin mistrzów europejskich od końca XV do początków XIX wieku – opowiada prof. Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska.
Pożar w dawnym Muzeum Miejskim
Niestety do czasów współczesnych zachowała się nad Motławą tylko część wspomnianych zbiorów. Wbrew obiegowej opinii, nie wszystkie pozostałe eksponaty zostały zarekwirowane przez żołnierzy Armii Czerwonej, a następnie wywiezione za naszą wschodnią granicę, gdzie znajdują się do dziś.
W następstwie niemiecko-radzieckich walk o Gdańsk wiosną 1945 r., w siedzibie muzeum wybuchł pożar. Płomienie trawiły pofranciszkański klasztor aż przez dziewięć dni, tj. od 20 do 29 marca. Według szacunków, zniszczeniu uległo ok. 60-65 proc. gmachu, w tym pozostawione w jego wnętrzu elementy muzealnej kolekcji, na przykład wielkogabarytowe meble.
Idea muzeum narodziła się w stolicy
Rok po zakończeniu wojny, w 1946 r., dawne Muzeum Miejskie zostało przekształcone w Muzeum Państwowe w Gdańsku. Nie na długo. Już cztery lata później placówkę przemianowano na Muzeum Pomorskie w Gdańsku. Jak sama nazwa wskazuje, zakres jego działalności był znacznie szerszy niż przedwojennnego poprzednika. Oprócz funkcji naukowo-badawczej i oświatowej, zajmowało się ono także nadzorowaniem działalności innych muzeów, położonych w naszym regionie.
Co ciekawe, z pomysłem utworzenia w Gdańsku muzeum, dokumentującego stricte historię miasta, wystąpił jako pierwszy już w 1945 r. prof. dr Stanisław Lorentz, który pełnił wówczas funkcję… dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie. Na siedzibę tej placówki zaproponował Ratusz Głównomiejski przy ul. Długiej. W tamtym momencie było to całkowicie nierealne.
Ratusz wstępnie nie kwalifikował się do odbudowy
Jedna z najwspanialszych gdańskich budowli została niemal doszczętnie zniszczona podczas działań wojennych. Skala zniszczeń była tak duża, że wstępnie zakwalifikowano ją jako nienadającą się do odbudowy i tym samym sugerowano jej rozbiórkę. Na szczęście, ratusz udało się ocalić, ale jego odbudowa, choć nadano jej status priorytetowy, trwała z przerwami blisko ćwierć wieku.
– Kwestię powołania w ratuszu “Muzeum Historycznego Gdańska” odżywała w tym okresie w prasie lokalnej. W 1955 r. Franciszek Mamuszka zaproponował stworzenie ekspozycji ukazującej historię miasta, także tej powojennej. Ideę powołania muzeum, w ramach Muzeum Pomorskiego, postulował prof. Andrzej Zbierski – opowiada prof. Ossowski.
Plan ulokowania w ratuszu… sali ślubów
Sęk w tym, że władze miasta miały nieco inną wizję zagospodarowania Ratusza Głównomiejskiego, gdy jego odbudowa wreszcie zostanie zakończona. Ich pierwotny pomysł z końca lat 40. zakładał, że w przyziemiu zostanie ulokowany Urząd Stanu Cywilnego, a wyższe kondygnacje będą zajmowane przez urzędującego prezydenta miasta. W zasadzie tylko upór społeczników sprawił, że plany te nie zostały wcielone w życie, a zabytek został przeznaczony wyłącznie na cele muzealne.
– Podobne plany, obejmujące również urządzenia archiwum i Sali Ślubów, podtrzymywane były prawie do końca lat 60. Na drugim piętrze planowano urządzić “Salę Konserwatora Zabytków” oraz sale wystawowe, zaś na poddaszu chciano urządzić pokoje gościnne, a wieżę udostępnić na cele turystyczne. Jednak w maju 1966 r. odbyło się spotkanie Gdańskiej Komisji Ochrony Zabytków Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Komisja wraz z przewodniczącym Maciejem Kilarskim oraz dr. arch. Januszem Ciemnołońskim i doc. Andrzejem Januszajtisem podjęła uchwałę o powołaniu w ratuszu muzeum historycznego – wylicza prof. Ossowski.
Uratowane wyposażenie ratusza i kolekcja monet
Zwieńczenie starań wspomnianej komisji nadeszło w 1970 r. Choć muzeum w Ratuszu Głównomiejskim zostało powołane 31 marca, w akcie erekcyjnym widnieje data 2 kwietnia. To właśnie ona została przyjęta za datę utworzenia placówki, która dziś nosi nazwę Muzeum Gdańska.
– W samodzielną placówkę ówczesne Muzeum Historii Miasta Gdańska zostało przekształcone uchwałą Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej z 22 marca 1971 r. Pierwszym dyrektorem został Józef Kuszewski. Zalążkiem zbiorów stało się zabytkowe wyposażenie ratusza, ukryte w czasie II wojny przez niemieckich konserwatorów, kierowanych przez Ericha Volmara, oraz kolekcja ponad 200 monet przekazanych z Muzeum Pomorskiego – kończy prof. Ossowski.
Pół miliona zwiedzających w 2019 r.
Muzeum Gdańska jest obecnie jednym z największych muzeów miejskich w całej Polsce, obok analogicznych placówek w Krakowie i Warszawie.
W minionym roku odwiedziło je ok. pół miliona osób. Muzeum dysponuje bez mała 70 tys. różnego rodzaju eksponatów, z czego blisko 7 tys. rycin, map czy fotografii zostało udostępnionych na stronie www.dziedzictwo-gdansk.pl w formie wysokiej jakości kopii cyfrowych.
W skład muzeum, oprócz siedziby głównej w ratuszu przy ul. Długiej, wchodzi jeszcze dziewięć oddziałów (w nawiasach widnieją daty ich udostępnienia do zwiedzania): Wartownia nr 1 na Westerplatte (1980), Muzeum Nauki Gdańskiej na poddaszu kościoła św. Katarzyny (1996), Dwór Artusa (1997), Dom Uphagena (1998), Muzeum Poczty Polskiej w Gdańsku (2003), Muzeum Bursztynu w Zespole Przedbramia, zwanego potocznie Katownią (2006), Twierdza Wisłoujście (2009), Galeria Palowa w przyziemiu Ratusza Głównomiejskiego (2018) i Kuźnia Wodna w Oliwie (2018). W tym miejscu warto wspomnieć, że w 2021 r. powyższa lista wydłuży się o Wielki Młyn, do którego zostanie przeniesione Muzeum Bursztynu.
W związku z epidemią koronawirusa, zaplanowane na początek kwietnia obchody jubileuszu 50-lecia Muzeum Gdańska zostały odwołane i wstępnie przeniesione na 24 września.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS