Naukowcy wzięli pod lupę nowe jezioro na Saharze. Wyschnie za rok

11 tys. do 5 tys. lat temu pustynny obecnie obszar Sahary był prawdopodobnie o wiele bardziej wilgotny i zielony. Zarówno dowody geologiczne, jak i archeologiczne wskazują, że obszary, które obecnie są morzem piasku, dawniej były porośnięte roślinnością, znajdowały się tam mokradła oraz liczne jeziora. 

Oznaki wilgotniejszej przeszłości Afryki pojawiły się we wrześniu 2024 r., kiedy to pozatropikalny cyklon spowodował ulewne deszcze w północnej części kontynentu. Duża dostawa wody wypełniła częściowo kilka jezior efemerycznych, tj. pojawiających się nieregularnie, co jakiś czas. Dzięki urządzeniu OLI-2 (Operational Land Imager-2) znajdującemu się na satelicie Landsat 9 uchwycony został obraz efemerycznego jeziora w Algierii o nazwie Sebkha el Melah.

Znajduje się ono w pobliżu grzbietu pasma górskiego Ougarta, a zasilane jest przez Oued Saoura, efemeryczną rzekę czasowo wypełniającą suche doliny zwane wadi lub uedy, płynącą od południowego wschodu. Dr Moshe Armona, starszy wykładowca na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie na podstawie zdjęć satelitarnych zasięgu wody oraz trójwymiarowej mapy batymetrii jeziora uzyskanej dzięki obserwacjom ICESat-2 obliczył, że 16 października w misie jeziora znajdowało się 191 km kw. wody, a jego głębokość wynosiła 2,2 m. Sebkha el Melah było wypełnione mniej więcej w jednej trzeciej.

Było to trzecie w ostatnim czasie zwiększenie objętości jeziora. Poprzednie obserwowano w 2008 r. i 2014 r. Wypełnianie jeziora na Saharze to “rzadkie, w dużej mierze nieudokumentowane, przejściowe zjawisko”, jak zauważyła Joëlle Rieder, badaczka z ETH Zurich i koleżanka Armona, w badaniu z 2024 r., w którym szczegółowo opisano częstotliwość napełniania jeziora od 2000 r. Według dr. Armona jeśli w najbliższym czasie nie będzie więcej opadów, Sebkha el Melah wyparuje całkowicie w ciągu roku.

Pomimo dowodów wskazujących na bardziej wilgotną historię Afryki, to jak bardzo była wilgotna, pozostaje wciąż kwestią debaty naukowej. Jeziora takie jak Sebkha el Melah dla badaczy są niczym gigantyczne deszczomierze, które dostarczają informacji na temat dawnych wzorców opadów. Problem w tym, iż część geologów uważa, że w czasie, gdy starożytne społeczności malowały zwierzęta i sceny myśliwskie w jaskiniach, warunki klimatyc … czytaj dalej