Metale ziem rzadkich, zwane też pierwiastkami ziem rzadkich (ang. rare-earth elements, REE), to grupa 17 pierwiastków chemicznych. W przyrodzie nie pojawiają się w czystej postaci, ponieważ łatwo wchodzą w reakcje w obecności tlenu i wody. Wbrew nazwie nie wszystkie występują rzadko w przyrodzie. Ich zawartość w skorupie ziemskiej to w sumie 164 ppm (1 ppm to jedna część na milion, czyli 0,0001 proc.). Dla porównania: tlenu w skorupie ziemskiej jest 464 000 ppm, a złota – 0.004 ppm. Metale ziem rzadkich zawdzięczają swoją nazwę silnemu rozproszeniu, ich złoża są niewielkie i zwykle nie nadają się do opłacalnej eksploatacji.
Tymczasem zapotrzebowanie światowej gospodarki na te surowce stale rośnie. REE, które mają wiele szczególnych właściwości (są np. nadprzewodnikami), stosuje się m.in. w elektronice, hutnictwie, atomistyce, medycynie albo biotechnologii. Z ich wykorzystaniem powstają m.in. smartfony, obiektywy do cyfrowych aparatów fotograficznych, turbiny wiatrowe, twarde dyski komputerowe, baterie, diody LED, lasery, silniki samochodów elektrycznych oraz monitory i telewizory. Za ok. 70 proc. całkowitej globalnej produkcji metali ziem rzadkich odpowiadają Chiny.
Badacze wciąż szukają nowych złóż REE. Według najnowszych badań, przeprowadzonych przez Australijski Uniwersytet Narodowy (ANU) i Chińską Akademię Nauk, obiecujące w tej kwestii mogą być niektóre wygasłe wulkany. Publikacja na ten temat ukazała się w czasopiśmie “Geochemical Perspectives Letters” (https://www.geochemicalperspectivesletters.org/article2436/).
Dr Michael Anenburg, geolog z ANU i współautor badania, powiedział, że w bogatych żelazo skałach magmowych, które wypełniają niektóre wygasłe wulkany, koncentracja metali ziem rzadkich jest znacznie wyższa niż w skałach z wulkanów aktywnych. “Nigdy nie widzieliśmy erupcji bogatej w żelazo magmy z aktywnego wulkanu, ale wiemy, że w niektórych wygasłych wulkanach, które mają miliony lat, takie erupcje występowały” – tłumaczył dr Anenburg. Dodał, że badania jego zespołu sugerują, że wysoka zawartość REE może występować w wygasłych wulkanach na całym świecie, np. w chilijskim El Laco.
Żeby sprawdzić, jak warunki powstawania magmy bogatej w żelazo wpływają na zawartość REE, naukowcy przeprowadzili kilkanaście doświadczeń. W Eksperymentalnym Laboratorium Petrologicznym ANU symulowali erupcje wulkaniczne i otrzymali skały podobne do tych z zasobnych w żelazo wygasłych wulkanów. Mieszanki chemiczne odpowiadające składem skałom wulkanicznym umieścili w piecu ciśnieniowym i przez dwa do pięciu dni podgrzewali je do 800-1500 st. C – do czasu ich całkowitego stopienia.
Analiza ich składu chemicznego i mineralogicznego wykazała najwyższą koncentrację REE w minerałach z grupy fosforanów, takich jak apatyt, monacyt i ksenotym. Zawartość pierwiastków ziem rzadkich w uzyskanych w laboratorium skałach była nawet 100 razy wyższa niż w niektórych eksploatowanych dziś złożach.
Największe światowe złoża metali ziem rzadkich znajdują się w Chinach, w Europie potentatem jest Szwecja. Według dr. Anenburga wkrótce głównym graczem na rynku REE może stać się Australia. Już teraz trwa tam eksploatacja złóż w Mount Weld w Australii Zachodniej oraz w pobliżu Dubbo w Nowej Południowej Walii i Alice Springs w Terytorium Północnym. Badania wygasłych wulkanów m.in. w południowo-wschodniej części kraju mogą znacznie wydłużyć tę listę.
Anna Bugajska
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS