Po latach tęsknych aspiracji Lublin zyskał tytuł Europejska Stolica Kultury 2029. Laureat został wyłoniony z 4 miast finalistów prestiżowego konkursu. Ten moment zapisze się w historii grodu, a dziś euforia lublinian roznosi się na cały kraj, na kontynent
W 13 lat od pamiętnych starań z roku 2011 o tytuł ESK 2016 teraz stolica regionu osiągnęła upragniony cel. Lublin został wybrany na Europejską Stolicę Kultury 2029. W ścisłym finale znalazły się też Bielsko-Biała, Katowice i Kołobrzeg. Uroczystość ogłoszenia werdyktu miała miejsce 25 września 2024 w rektoracie Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
– Jest to wydarzenie, które nie tylko wpisze się w historię tego miejsca, lecz także nada mu nowy kierunek rozwoju, umocni jego pozycję na kulturalnej mapie Europy, a przede wszystkim przyczyni się do wzbogacenia dziedzictwa kulturowego całej Polski – mówiła Hanna Wróblewska, minister kultury i dziedzictwa narodowego.
Nad 100-stronicową aplikacją do konkursu pracował zespół: Katarzyna Duma – pełnomocnik prezydenta Lublina ds. ESK 2029, Rafał Koziński – dyrektor Centrum Kultury w Lublinie, Magdalena Zaręba-Opalińska – dyrektor Wydziału Kultury UM Lublin oraz kuratorzy programu ESK: Paweł Hadrian, Grzegorz Kondrasiuk, Paweł Passini, Marta Ryczkowska, Izabela Śliwa, Miłosz Zieliński, Gabriela Żuk-Menet.
Hasłem przewodnim aplikacji Lublina w tym konkursie było „Re:union”, co należy rozumieć jako niezwykłe spotkanie, dialog, troskę o siebie nawzajem i nowe spojrzenie na Lublin.
O przyznaniu tytułu ESK zdecydowało 10-osobowe jury niezależnych ekspertów wyznaczone przez Parlament Europejski, Radę UE, Komisję Europejską i Komitet Regionów. To gremium oceniło aplikację Lublina jako najlepszą. Zauważmy, że zdobycie tytułu wiąże się z wieloma pozytywnymi zmianami, przynosząc korzyści nie tylko kulturalne, ale też gospodarcze i społeczne.
Jednak stolice kulturalne Europy będą dwie. Lublin podzieli ten tytuł ze swoim szwedzkim odpowiednikiem, miastem, które zostanie wybrane w grudniu br.
Radość i satysfakcja
– Starania o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029 to dla Lublina wyjątkowy czas oparty na dialogu między różnymi środowiskami, kulturami i pokoleniami, tradycją a nowoczesnością. Re:union, hasło przewodnie naszej aplikacji, przeniknęło wszystkie dziedziny życia miasta, wyzwalając tu ogromną energię i potencjał środowisk twórczych, wsłuchujących się w potrzeby Lublinian. Serdecznie dziękuję wszystkim, którzy włączyli się w przygotowania do konkursu. Szczególne podziękowania kieruję do mieszkańców naszego miasta, którzy podzielili się swoimi pomysłami na Lublin w 2029 roku – mówił Krzysztof Żuk, prezydent Lublina po uroczystości.
Spontaniczny wieczór radości z tej okazji, już w Lublinie, odbył się w wirydarzu Centrum Kultury. – Niezwykła energia, kreatywność i kultura naszego miasta zostały nagrodzone. Sukcesy naszego miasta w sferze kultury zyskają teraz jeszcze większy zasięg. Szykujcie się na mnóstwo wspaniałych inicjatyw i projektów, wyjątkowe wydarzenia, wystawy i festiwale. Dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do tego sukcesu. Razem stworzymy kulturalne serce Europy. 2029 rok będzie nasz! A teraz świętujmy, bo mamy to! – dało się słyszeć z ust obecnych tam twórców sukcesu.
Na placu Litewskim jest do obejrzenia wystawa, która ukazuje pasmo działań podejmowanych przez miasto w ramach starań o tytuł ESK.
Czym jest Europejska Stolica Kultury?
Jej pomysł zrodził się 40 lat temu w Grecji. Doroczne obchody ESK w kolejnych europejskich miastach miały służyć wzmocnieniu integracji Unii Europejskiej oraz prezentacji dorobku kulturowego krajów UE. Każda z europejskich stolic kultury przygotowuje program obchodów ukazujący w ciągu roku potencjał kulturotwórczy miasta, regionu, kraju oraz jego międzynarodowe i europejskie konteksty. Do tej pory tytuł ESK uzyskało ponad 60 miast. W Polsce ten tytuł otrzymały Kraków w 2000 roku, później Wrocław, który celebrował Europejską Stolicę Kultury w 2016 roku.
Początkowo tytuł ESK otrzymywały duże, rozpoznawalne miasta o światowym życiu artystycznym. Z czasem zaczęto kłaść nacisk na wybór miast o potencjale mało odkrytym na arenie międzynarodowej. To daje owym miastom wielką szansę na promocję o europejskim zasięgu, a także impuls do wielu pozytywnych zmian, odczuwanych przez mieszkańców długo po roku obchodów. Wybór zwycięskiego miasta odbywa się na pięć lat przed rokiem obchodów, a do tego czasu trwa żmudny proces przygotowań.
Konkurs o tytuł ESK to nie tylko wielkie festiwale, prestiżowe spektakle i wystawy. W obecnych, trudnych czasach najlepiej oceniane są programy ukazujące bogactwo i zróżnicowanie kulturowe Europy oraz kluczowe dla Unii Europejskiej wartości cywilizacyjne. Szczególnie cenione są propozycje wzmacniające zaangażowanie obywateli w życie miasta, poczucie wspólnoty i integracji UE.
ESK – zjawisko marketingowe?
Udział w konkursie ESK to okazja by zmierzyć się z kulturowymi i cywilizacyjnymi wyzwaniami, szansa na rewitalizację życia i zwiększenie dobrostanu mieszkańców miast. Dlatego podczas tworzenia propozycji programowej uwzględnia się nie tylko mocne strony, ale i diagnozuje problemy, które winny zostać przezwyciężone czy rozwiązane.
W ramach zwycięstwa miasto otrzyma nagrodę im. Meliny Mercouri o wartości 1,5 mln euro na organizację i świętowanie obchodów. Lublin zyska też rozgłos na arenie międzynarodowej, co ma przełożyć się m.in. na wzrost liczby turystów, być okazją dla lokalnych instytucji artystycznych i kulturalnych by móc szerszej prezentować swoją ofertę. To okazja przyciągnięcia tu inwestorów, zwiększona szansa na pozyskiwanie funduszy europejskich, które oby wsparły rozwój infrastruktury, działania ekologiczne i prospołeczne.
Miasto niesione ideą ESK winno troszczyć się o ulepszenie współczesności, o przyszłość: chodzi o szanowanie europejskich standardów, respektowania dialogu z mieszkańcami w kwestiach kluczowych dla ich zdrowia i życia.
Internet ma w tym swoją rolę. Na miejskim portalu społecznościowym czytamy mnóstwo gratulacji i dobrych życzeń dla ekipy odpowiedzialnej za sukces ESK. Jednak zdarzają się i takie wpisy, od grupy LubLublin: „Miasto kultury powinno dbać o kulturę przestrzeni publicznej. Lublin jest (tu nieparlamentarne słowo), źle zarządzany, chodniki rozjeżdżone przez samochody. Panuje tu raczej anarchia, chaos i bałagan. Nie wypada, żeby stolica kultury tak wyglądała panie prezydencie…”.
Potwierdzają to gorzkie uwagi na temat kiepskiego stanu jezdni i chodników, które powodują uszkodzenia aut oraz uszczerbek na zdrowiu pieszych. W idei ESK jest więc nadzieja, że do roku obchodów – 2029 władze Lublina zechcą poprawić wizerunek ulic miasta.
Refleksji co niemiara
Oczami lubelskich społeczników miejskich werdykt ten jeszcze szersze znaczenie.
– Jedną z wartości deklarowanych w zwycięskiej walce w finale ESK 2029 jest solidny akcent na kulturę przestrzeni, na respekt dla natury, ochronę środowiska, uznanie dla potrzeb człowieka w tej sferze. Liczę, że gdy Lublin obiecał to Europie i z tą obietnicą wygrał konkurs, to trudniej będzie wykręcić się sianem z deklaracji w uchwalonych przez Radę Miasta dokumentach, jak Plan Adaptacji do Zmian Klimatu, który w przypadku kolizji bywa kwitowany jako „niewiążący” – wskazuje Krzysztof Gorczyca z Towarzystwa dla Natury i Człowieka. – A więc Lublin „umówił się” z Europą w myśl idei szacunku dla Natury, budując więzi z miejską przyrodą i odpowiedzialność wobec środowiska i klimatu. Wiele musimy się nauczyć, byśmy z tych deklaracji umieli się wywiązać. Tylko w ostatnich tygodniach finałowej rozgrywki o ESK ratusz zrobił kolejny krok by zniszczyć Górki Czechowskie – najcenniejszy przyrodniczo kawałek miasta. Ogłosił też plan zalania asfaltem wąwozu pod Starym Gajem i zamiar budowy 3 spalarni śmieci, o przerobie daleko ponad potrzeby miasta a nawet regionu.
– Czy tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029 oznacza, że nasze miasto będzie świecić przykładem? – zastanawia się Andrzej Filipowicz, radny dzielnicy Czechów i koordynator Lubelskiego Alarmu Smogowego. – Miejmy nadzieję, że ratusz wdroży cywilizowane formy dialogu z mieszkańcami i ochroni nas przed smogiem – to dopiero będzie kultura. Fakty, które obecnie obserwujemy w zarządzaniu miastem, nie mają nic wspólnego z kulturą!
Zdaniem aktywisty, włodarze miasta muszą do stolicy kultury dorosnąć. Dopóki trwa w Lublinie systematyczna wycinka drzew pod parkingi, dopóki planuje się przeznaczać tereny odwiecznej zieleni pod zabudowę deweloperską trudno tu mówić o kulturze przestrzeni.
– Marzę, by ta decyzja jury ESK miała wpływ na władze miasta, by ten werdykt odzwierciedlał się w kształtowaniu kultury przestrzeni – podsumowuje. – Jako ESK mamy prawo domagać się zrównoważonego rozwoju. Tymczasem decyzje ratusza łamią ustalenia Panelu Obywatelskiego i Planu Adaptacji Lublina na zmiany klimatu do roku 2030. Mamy obecnie czas, by domagać się od prezydenta – tak uradowanego z werdyktu jury – wielu zmian w przestrzeni publicznej. Rządząc miastem w imieniu obywateli winien zacząć od kultury sprawowania władzy. Marek Rybołowicz
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS