“Ratować dzieci! Dzieci Zamojszczyzny” – wystawa na Rynku Wielkim

Autorką scenariusza i kuratorem wystawy jest dr Beata Kozaczyńska z Instytutu Historii Uniwersytetu w Siedlcach.

„Dzieci Zamojszczyzny” – to polskie dzieci – najmłodsze ofiary niemieckiej „Aktion Zamość”, skazane przez Niemców na „piekło” wysiedlenia, obozów przejściowych w Zamościu i Zwierzyńcu, utratę domu oraz rozłąkę z rodzicami. W całym okupowanym kraju Polacy czekali na te dzieci zimą 1942/1943 r., po rozpoczęciu wysiedleń na Zamojszczyźnie (27 XI 1942 r.). Zakwalifikowane podczas selekcji rasowej w obozie w Zamościu jako „bezwartościowe rasowo” były wywożone „w nieznane” podczas silnych mrozów w bydlęcych, nieogrzewanych wagonach.

Począwszy od 10 grudnia 1942 do 28 lutego 1943 r. do stacji kolejowych w: Pilawie, Sobolewie, Siedlcach, Mordach i Mrozach dotarło sześć transportów z dziećmi (i starcami) wysiedlonymi z Zamojszczyzny. Dzieci były głodne, zmarznięte, wycieńczone, chore… i wciąż dopytywały o swoich rodziców, i o to, kiedy wrócą do domu? Nie wszystkie dzieci znały swoje nazwiska, a niektóre – nie pamiętały nawet własnych imion.

Pojawienie się zaplombowanych wagonów z dziećmi z Zamojszczyzny, zrabowanymi rodzicom, wywołało ogromny zryw miejscowej ludności. Kto tylko mógł, spieszył na stację kolejową, by wziąć jedno dziecko, dwoje, troje… Dzieci były wprost rozchwytywane z punktów zbiorczych, a liczba ofert na ich adoptowanie niejednokrotnie przewyższała liczebność transportów.

Ratowanie dzieci polskich z Zamojszczyzny to dotychczas mało znana, chlubna karta jaką zapisało społeczeństwo wielu miejscowości w dystrykcie warszawskim podczas niechlubnej II wojny światowej. Dzięki natychmiastowej akcji pomocy udało się Polakom uratować większość dzieci. W polskich rodzinach, pod troskliwą opieką, oczekiwały na swoich rodziców i powrót w rodzinne strony przez wiele okupacyjnych miesięcy, aż do wyzwolenia (latem 1944 r.).

Organizatorem wystawy jest Stowarzyszenie Odra-Niemen Oddział Mazowiecki.

Zgłoś naruszenie/Błąd