Ważne święto dla wszystkich katolików. Wypada 14 września

Znak krzyża jest obecny w chrześcijaństwie od samego początku. Jego kult nabrał mocy po wydarzeniach z 313 roku, kiedy cesarz Konstantyn Wielki przed wygraną bitwą z Maksencjuszem, zobaczył na niebie znak krzyża i usłyszał słowa: “w tym znaku zwyciężysz“. Istotą święta dla katolików jest dotknięcie i ukazanie tajemnicy krzyża jako zapłaty za zbawienie każdego człowieka. 

Samo święto wiąże się z wydarzeniem odnalezienia drzewa krzyża, na którym śmierć poniósł Jezus Chrystus oraz z poświęceniem bazyliki jerozolimskiej w 335 roku. Relikwię krzyża odnalazła w IV wieku święta Helena, która była matką samego cesarza Konstantyna Wielkiego.

Legenda głosi, że kobieta znalazła krzyż, kiedy przebywała w Ziemi Świętej, w okresie od 327 do 328 roku. Drzewo krzyżowe miało leżeć w gruzowisku dawnej cysterny w Jerozolimie. Potwierdzeniem, że był to krzyż Chrystusowy była tabliczka, na której napisano “Jezus Nazarejczyk, Król Żydów”.

Relikwie miały się znajdować pomiędzy dwoma krzyżami, na których ukrzyżowano dwóch łotrów, opisanych w Ewangelii. Z faktów historycznych wynika jednak, że drzewo krzyża miało znajdować się w Jerozolimie w 350 roku, tyle że nie w całości. Biskup Cyryl twierdził, że jego fragmenty zostały rozesłane po całym świecie. Co ciekawe, w skład relikwii wchodzą także gwoździe, którymi Jezus został przybity do krzyża. Od XV wieku jeden z gwoździ Chrystusowych znajduje się w Katedrze Wawelskiej. 

Z pewnością krzyż jest jednym z najważniejszych symboli chrześcijan. W dzisiejszych czasach na drzewie krzyża często znajduje się postać ukrzyżowanego Chrystusa w momencie konania. W starożytności i we wczesnym średniowieczu powszechna była inna praktyka.

Do VI wieku nigdy nie umieszczano Jezusa wiszącego na krzyżu. Było to związane z panującą ówcześnie tradycją, by przedstawiać Chrystusa wyłącznie w sposób chwalebny, a najczęściej o zmartwychwstaniu. Jego oblicze miało być piękne. Zamiast korony cierniowej miał królewski diadem. 

Dopiero w wieku XII pojawia się motyw cierpienia. Od tamtej pory w  Kościele używany jest zazwyczaj krzyż gotycki, pasyjny, ukazujący mękę i śmierć Chrystusa jako cenę ludzkiego zbawienia. W tradycji prawosławnej do dzisiaj krzyż pański ukazuje się w odsłonie chwalebnej.

Ojcowie Kościoła podkreślali i nadal podkreślają, że krzyż odgrywa bardzo istotną rolę w życiu każdego chrześcijanina. Poprzez śmierć krzyżową i zmartwychwstanie, Jezus Chrystus otworzył bramy nieba i tak dokonało się zbawienie. Święty Jan Damasceński napisał, że tylko Krzyż Chrystusowy: “zwyciężył śmierć, zgładził grzech, pokonał piekło, darował ludziom zmartwychwstanie, udzielił  łaski do wzniesienie się ponad doczesność i ponad śmierć, umożliwił powrót do dawnej szczęśliwości, otworzył bramę raju oraz uczynił człowieka dzieckiem Bożym”. 

Symbolika krzyża jest praktycznie w każdym elemencie życia katolika. Rozpoczyna się nim modlitwę, podczas liturgii jest gestem błogosławieństwa.  Jest również noszony na szyi, czy zawieszony w mieszkaniu, pracy, urzędach i na szczytach świątyń, ponieważ ma przypominać wiernym o powołaniu do życia blisko Chrystusa. Przede wszystkim symbol krzyża pełni funkcję pamiątki wydarzenia, w którym dobro na zawsze zwyciężyło zło. 

Krzyż oprócz tego, że jest znakiem charakterystycznym dla chrześcijaństwa pełni funkcję drogowskazu. Tak, jak Chrystus został skazany na ogromne cierpienia i śmierć za grzeszników, tak każdy wierny jest zaproszony do współuczestnictwa i do podjęcia się własnego krzyża.

Krzyż w tym przypadku jest alegorią trudów życia, z którymi zmaga się każdy człowiek. Zbawiciel wiszący na krzyżu pokazuje drogę do zbawienia, która wiedzie właśnie przez krzyż. Dlatego w każdym cierpieniu, bezradności i rozpaczy wierni zapraszani są do oddania swoich ciężarów w wybranych intencjach. 

Pomimo to, że święto Podwyższenia Krzyża, które w tym roku wypada w sobotę, jest istotną uroczystością, nie ma obowiązku uczestnictwa we mszy świętej. Oznacza to, że tego dnia nie trzeba iść do Kościoła. Mimo to kapłani zachęcają, by wziąć udział w uroczystościach i dziękować Bogu za zbawienie, które dokonało się właśnie przez krzyż.