Zbyt szeroki katalog czynności, które zalicza się do wykonywania zawodu psychologa czy błędne definicje świadczenia psychologicznego. To tylko jedne z uwag, jakie przedstawił RPO do projektu nowej ustawy o zawodzie psychologa.
Ustawa o zawodzie psychologa – uwagi RPO
Błędna definicja usług psychologicznych
Jedna z uwag RPO do projektu dotyczy samej definicji usług psychologicznych. Jak tłumaczy, definicja legalna powinna określać zamknięty katalog czynności, które składają się na usługi psychologiczne. Co prawda ustawodawca w taki sposób ją skonstruował, jednak użył przy tym pojęć nieostrych, nieokreślonych w ustawie oraz nie wskazał wzajemnej relacji form oddziaływania psychologicznego, jak i metod psychologicznych czy testów i badań psychologicznych zastrzeżonych do stosowania dla psychologów.
Zbyt szeroki katalog, jaki wchodzi w skład wykonywania zawodu psychologa
Wątpliwość RPO budzi także lista czynności, jakie można określić jako “wykonywanie zawodu psychologa”. W projekcie w katalogu tym wymienia się prowadzenie przez psychologa badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie psychologii, a także działalność dydaktyczną w zakresie psychologii. Rzecznik wskazuje, że tego rodzaju działalności nie można prowadzić zgodnie z art. 21 ust. 2, który stanowi, że psycholog wykonuje zawód zgodnie z aktualnym stanem wiedzy psychologicznej, z należytą starannością oraz z zasadami etyki zawodowej określonymi w Kodeksie Etyki Zawodowej, a także z poszanowaniem prywatności i godności osobistej odbiorców świadczeń psychologicznych.
– Tymczasem projektodawca nie wyłącza stosowania art. 21 ust. 2 projektu w odniesieniu do działalności psychologa opisanych w art. 23 projektu. W konsekwencji prowadzenie przez psychologa badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie psychologii, a także działalności dydaktycznej w zakresie psychologii, niezgodnie np. z aktualnym stanem wiedzy psychologicznej może stanowić podstawę do pociągnięcia go do odpowiedzialności dyscyplinarnej – czytamy w opinii RPO.
Możliwe pogwałcenie konstytucyjnego prawa dysponowania swoją osobą
Podjęcie i wykonywanie świadczeń psychologicznych, zgodnie z ustawą, możliwe jest na podstawie pisemnej zgody ich odbiorcy, po uprzednim poinformowaniu go o jego prawach, a także celu i zakresie planowanych świadczeń. W przypadku pacjentów małoletnich, czy częściowo/całkowicie ubezwłasnowolnionych, zgodę na piśmie musi wyrazić przedstawiciel ustawowy.Zgoda nie jest wymagana, gdy obowiązek poddania się badaniu wynika z odrębnych przepisów. Ponadto po udzieleniu świadczeń psycholog informuje odbiorcę lub jego przedstawiciela ustawowego o ich wynikach.
– Projektodawca nie uwzględnił tu stopnia dojrzałości osoby małoletniej, a także faktycznych możliwości osoby ubezwłasnowolnionej odnośnie do wypowiedzenia się z rozeznaniem o świadczeniach psychologicznych, czy zrozumienia przez takie osoby informacji o prawach odbiorcy, celu, zakresie planowanych świadczeń, a także o uzyskanych wynikach – wskazuje RPO w projekcie.
Dodaje, że decyzja o skorzystaniu ze świadczeń psychologicznych jest przejawem realizacji prawa podmiotowego danej do dysponowania swoją osobą, które gwarantuje art. 47 Konstytucji RP. Ponadto, wskazuje, że co prawda stopień dojrzałości dziecka czy osoby ubezwłasnowolnionej czasami może nie pozwalać na podejmowanie samodzielnie decyzji, ale w niektórych sytuacjach może być wystarczający, aby decydować o udzielanych jej świadczeniach medycznych.
Psycholog nie zawsze powinien mieć możliwość odmowy udzielenia świadczenia?
Przepisy projektowanej ustawy dopuszczają możliwość odmowy udzielania świadczeń w sytuacjach wskazanych w Kodeksie Etyki Zawodowej. RPO krytykuje jednak, że nie pojawił się w niej żaden wyjątek, który zabrania lekarzowi odmowy leczenia, nawet przy wskazaniu innego psychologa, bo mogłoby to spowodować niebezpieczeństwo dla życia czy zdrowia. “Dlatego rozważenia wymaga wprowadzenie do projektu rozwiązań wychodzących naprzeciw tego rodzaju niebezpieczeństwu” – podkreśla Rzecznik.
Zwolnienie z obowiązku zachowania tajemnicy przy terapiach par
Konsultowana ustawa zawiera przepis odnoszący się do obowiązku zachowania tajemnicy przez psychologa, ale określa również wyjątki od niego. Jednym z nich jest sytuacja, gdy pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyrazi pisemną zgodę na ujawnienie tajemnicy, po uprzednim poinformowaniu go o skutkach jej ujawnienia.
Analiza spraw wpływających do RPO wskazuje, że problematyczne mogą okazać się sytuacje, w których psycholog udziela świadczeń więcej niż jednemu odbiorcy (np. podczas terapii par), a z obowiązku konfidencji zwolni go tylko jedna (np. w trakcie procesu rozwodowego). Dlatego celowe jest uregulowanie tej problematyki w sposób uwzględniający prawo do ochrony prywatności jednostki – tłumaczy Rzecznik.
Odpowiedzialność dyscyplinarna psychologa fragmentaryczna?
RPO wskazuje, że zawarte w projekcie ustawy regulacje dotyczące postępowania dyscyplinarnego psychologów są fragmentaryczne.
– W ogóle nie uregulowano kolejnych etapów postępowania dyscyplinarnego, projekt nie zawiera regulacji postępowania przed wszczęciem przez komisję dyscyplinarną postępowania dyscyplinarnego, choć w projekcie znajduje się odwołanie do postępowania wyjaśniającego. Nie jest też uregulowany status psychologa i pokrzywdzonego na tym etapie postępowania i przysługujące im prawa.
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS