Tego dnia 1767 została zawiązana konfederacja radomska
Konfederacja radomska była związkiem szlachty Rzeczypospolitej Obojga Narodów, zawiązanym 23 czerwca 1767 roku w Radomiu. Została zorganizowana pod osłoną wojsk rosyjskich, dowodzonych przez pułkownika Wasyla Karę. Celem konfederacji było zachowanie dawnej struktury państwowej Rzeczpospolitej i przeciwdziałanie próbom wzmocnienia władzy centralnej przez nowego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
W 1766 roku sejm Rzeczpospolitej odrzucił plan reform, który przyznawał prawa polityczne i obywatelskie „dysydentom” – czyli niekatolikom. Spowodowało to interwencję Prus i Rosji w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Działania mocarstw wsparły opozycję magnacką (Potockich), która sprzeciwiała się reformom króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i wpływom rodziny Czartoryskich.
Zawiązane 20 marca 1767 roku „dysydenckie” konfederacje toruńska i słucka, okazały się jednak niewystarczająco wpływowe. Katolicka szlachta i duchowieństwo zaczęły zawiązywać lokalne konfederacje w celu zapewnienia dominacji religii katolickiej, zachowania „swobód republikańskich”, w tym prawa do swobodnego wyboru króla bez odwoływania się do Rosji oraz obalenia Stanisława Augusta Poniatowskiego.
3 czerwca 1767 roku w Wielkim Księstwie Litewskim katoliccy konfederaci wybrali Stanisława Brzostowskiego na marszałka, a w Polsce Karola Stanisława Radziwiłła „Panie Kochanku”.
Niezadowolenie katolickiej szlachty stanowiło zagrożenie dla wpływów Rosji w Rzeczypospolitej. Zgodnie z sugestią rosyjskiego ambasadora Nikołaja W. Repnina zawarto sojusz z katolickimi konfederatami. Karol Radziwiłł otrzymał z powrotem majątki skonfiskowane w latach 1764-1766 i został marszałkiem Konfederacji Generalnej, która zjednoczyła katolików i „dysydentów”.
23 czerwca 1767 roku w Radomiu zebrało się 178 przedstawicieli konfederacji koronnej i konfederacji wielkiej litewskiej, którzy 14 sierpnia wybrali Karola Stanisława Radziwiłła na marszałka konfederacji radomskiej. Sekretarzem konfederacji został Marcin Matusiewicz.
Rosyjski ambasador Repnin zażądał, aby król Stanisław Augusta Poniatowski został marszałkiem konfederacji, a także nalegał, aby katolicy i „dysydenci” zostali uznani za równych. Faktycznym przywódcą konfederacji był sam Repnin, który poinstruował konfederatów, aby wysłali polskich delegatów do cesarzowej Katarzyny II z prośbą o gwarancje dla ustroju politycznego Rzeczpospolitej. Uważa się, że ten apel do cesarzowej został przygotowany przez samego Repnina.
5 października 1767 roku w Warszawie zebrał się sejm, który miał spełnić żądania Repnina. Jednak tylko pod groźbą użycia przemocy, wszystkie żądania Repnina, które zostały zawarte w projekcie nowego „pokoju wieczystego” z Rosją i w ustawie o „prawach kardynalnych” miały szasnę wejść z życie.
I tak się stało 5 listopada 1767 roku, kiedy to narzucone przez Rosjan zmiany zostały przyjęte przez sejm. Tego samego dnia wszystkie konfederacje zostały rozwiązane. Tak nachalna rosyjska ingerencja w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej doprowadziła do zawiązania konfederacji barskiej w 1768 roku i wybuchu wojny domowej.
Czytaj również:
Zgłoś naruszenie/Błąd
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS