NIK: koszt tzw. podatku inflacyjnego wyniósł 102,1 mld zł w 2023 roku

“Szczegółową kontrolą objęto dotacje i subwencje w łącznej kwocie
57,1 mld zł oraz wydatki wykonane w pozostałych grupach ekonomicznych w
wysokości 55,9 mld zł. Stwierdzono nieprawidłowości w dokonywaniu
wydatków budżetu państwa i budżetu środków europejskich w łącznej kwocie
4,2 mld zł, co stanowiło 3,7 proc. wydatków objętych badaniem. Podobnie
jak w roku poprzednim większość (ponad 77 proc.) tej kwoty stanowiły
nieprawidłowości w wydatkowaniu środków przez Agencję Uzbrojenia w
ramach części Obrona narodowa” – napisano.

Dodano, że istotne nieprawidłowości stwierdzono także w wydatkowaniu środków na działalność promocyjno-reklamową.

“Obejmowały one zwiększone i często niecelowe wydatki na działania
promocyjne i informacyjne w roku wyborczym, w tym wydatkowanie środków
publicznych na działania noszące znamiona kampanii wyborczej przez
wojewodów opolskiego i warmińsko-mazurskiego kandydujących w wyborach
parlamentarnych” – podkreślono.

“W 2023 r. Narodowy Bank Polski udzielił dwudziestu kredytów
lombardowych, w łącznej kwocie 73 mln zł, to jest o 10,8 mln zł więcej
niż w roku 2022 (62,2 mln zł). Zabezpieczeniem kredytów lombardowych
w większości przypadków były obligacje skarbowe. W sześciu przypadkach
były to również obligacje Banku Gospodarstwa Krajowego oraz po jednym
przypadku bony pieniężne, obligacje komunalne i obligacje Europejskiego
Banku Inwestycyjnego” – podała Izba.

“Wszystkie kredyty lombardowe udzielone przez Narodowy Bank Polski
w roku 2023 zostały spłacone w wymaganym terminie. Przychody z tytułu
odsetek Narodowego Banku Polskiego od kredytów lombardowych wyniosły
15,8 tys. zł” – dodano.

“Obniżki stóp były niespójne komunikacyjnie i niejednoznacznie uzasadnione”

“Decyzja Rady Polityki Pieniężnej o istotnej obniżce stóp
procentowych z września 2023 r. była zaskoczeniem dla uczestników rynku
oraz nie była spójna z prowadzoną wcześniej komunikacją Narodowego Banku
Polskiego odnośnie do czasu i warunków, od spełnienia których
uzależniano decyzje o obniżkach stóp procentowych. Rada Polityki
Pieniężnej nie uzasadniła jednoznacznie skali dokonanych obniżek” –
napisano w analizie wykonania budżetu państwa i założeń polityki
pieniężnej w 2023 r.”

“We wrześniu 2023 r. Rada podjęła decyzję o obniżce stóp procentowych
głównie w oparciu o dane dotyczące krótkookresowych procesów
inflacyjnych. Tym samym w mniejszym stopniu uwzględniła dane zawarte
w projekcjach inflacji i produktu krajowego brutto obejmujących dłuższy
przedział czasowy, w którym prognozowany wskaźnik CPI kształtował się
powyżej górnego przedziału odchyleń od celu inflacyjnego, nawet
w odległym horyzoncie czasowym” – dodano.

RPP obniżyła we wrześniu 2023 r. stopy o 75 pb., a w październiku o 25 pb.

NIK wskazuje, że podejmując decyzje o obniżkach stóp w 2023 r. RPP
wiedziała, że podbiją one inflację w horyzoncie projekcji i kształtować
mogłaby się wtedy powyżej górnego pasma odchyleń od celu.

“Jeżeli już w lipcu 2023 r. Rada Polityki Pieniężnej przewidywała
możliwość obniżki stóp procentowych, to w żaden sposób
nie zakomunikowała możliwości dokonania obniżki w aż tak wysokiej skali,
zwłaszcza że już z lipcowej projekcji inflacji i produktu krajowego
brutto Rada Polityki Pieniężnej posiadała informacje, że inflacja
na koniec horyzontu projekcji, w czwartym kwartale 2025 r. kształtować
się będzie na poziomie 3,3 proc., czyli powyżej celu inflacyjnego
Narodowego Banku Polskiego. Jednocześnie w tej samej projekcji zawarta
była informacja, że przy założeniu stóp procentowych zgodnych
z oczekiwaniami rynkowymi, przy obniżaniu się wskaźnika WIBOR3M z 6,77
proc. w trzecim kwartale 2023 r. do 4,37 proc. w czwartym kwartale
2025 r. (co wiązałoby się z obniżką stóp procentowych NBP) prognozowana
inflacja w czwartym kwartale 2025 r. miała kształtować się na poziomie
4,4 proc.” – podaje NIK.

Oznacza to zdaniem Izby, że we wrześniu 2023 r., biorąc pod uwagę
potencjalne obniżki stóp procentowych, Rada Polityki Pieniężnej
dysponowała prognozą wskazującą na to, iż w horyzoncie projekcji
inflacja będzie kształtowała się na wyższym poziomie niż przy zachowaniu
stałych stóp procentowych i wykraczała poza górny poziom odchyleń
od celu inflacyjnego.

“W ocenie Najwyższej Izby Kontroli, powyższe uwarunkowania poddają
w wątpliwość, czy Rada Polityki Pieniężnej w swoich decyzjach z września
i października 2023 r. opierała się głównie na danych odnoszących się
do realizacji głównego celu polityki pieniężnej, czy też uwzględniała
inne przesłanki, na które wprost nie wskazywała” – dodano.

“Ubiegłoroczny plan wydatków europejskich zrealizowany tylko w 60,9 proc.”

“Wydatki budżetu środków europejskich w 2023 r. wyniosły 75,1 mld zł.
Plan wydatków tego budżetu został zrealizowany zaledwie w 60,9 proc.,
na co istotny wpływ miało niewykonanie wydatków zaplanowanych na
realizację Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności” –
napisano.

Dodano, że gdyby wydatków KPO nie brać pod uwagę, stopień wykonania
planu wydatków budżetu środków europejskich wyniósłby 77,9 proc.

“Największy udział w tych wydatkach miały wydatki przeznaczone na
dokończenie realizacji krajowych i regionalnych programów operacyjnych w
ramach Umowy Partnerstwa 2014-2020, które wyniosły 47,3 mld zł” –
zaznaczono.

W porównaniu z wykonaniem w 2022 r., wydatki na krajowe programy
operacyjne były wyższe o 0,9 proc., a na programy regionalne – niższe o
3,4 proc.

Według NIK, drugą istotną pozycją w budżecie środków europejskich
stanowiły wydatki na Wspólną Politykę Rolną, które wyniosły 19,8 mld zł.

“Realizacja wydatków w ramach Wspólnej Polityki Rolnej była o 15,1
proc. niższa niż w roku 2022. Wydatki na realizację krajowych i
regionalnych programów operacyjnych Umowy Partnerstwa 2021-2027, czyli
ponoszone w ramach bieżącej perspektywy finansowej Unii Europejskiej,
wyniosły zaledwie 4,4 mld zł” – podkreślono.

Ponadto łączna liczba zawartych z beneficjentami umów i wydanych
decyzji o dofinansowanie projektów w ramach Umowy Partnerstwa 2014-2020
wyniosła 103,3 tys.

“Kwota dofinansowania ze środków Unii Europejskiej osiągnęła 363,1
mld zł, co stanowiło 103,6 proc. środków przyznanych Polsce na lata
2014-2026” – podsumowano.

jz/ tus/ gor/ ana/

Zgłoś naruszenie/Błąd