Wizerunek najstarszej pieczęci miasta Łańcuta

Wedle definicji z wikipedii pieczęć to znak własnościowy, wyciskany za pomocą stempla ( tłoku pieczętnego ). Stanowi świadectwo wiarygodności i autentyczności, nadaje moc prawną pismu lub dokumentowi. Jest też środkiem zabezpieczającym nienaruszalność zamkniętego pisma lub przedmiotu.

Łańcucka najstarsza pieczęć miejska przywieszona była do statutu czeladników cechu płócienniczego (dokument zachowany w Archiwum Państwowym w Rzeszowie). Jednak oryginalną woskową pieczęć ówczesnej łańcuckiej rady miejskiej, użytą do uwierzytelnienia dokumentu z 1406 roku uznaje się obecnie niestety za zaginioną.

Wizerunek tej pieczęci został jednak szczęśliwie utrwalony. Fotografia tego zabytku pojawiła się bowiem na okładce opracowania Zenona Szusta pt. “Średniowiecze Łańcuta” wydanej w 1957 roku, a także na okładce książki autorstwa Stanisława Cetnarskiego pt. “Miasto Łańcut. Z dziejów i własnych wspomnień” z 1937 roku. W tamtym czasie oryginalna pieczęć była dostępna autorom obu opracowań. Jednak zachowane na okładkach fotografie nie są zbyt dobrej jakości, co poważnie utrudniało rozszyfrowanie szczegółowego wizerunku patrona miasta Łańcuta, a także napisów widniejących w otoku pieczęci.

W ostatnim czasie badacz dziejów Łańcuta i regionu dr Andrzej Borcz zainicjował próbę ustalenia wizerunku znajdującego się na łańcuckiej, zaginionej pieczęci średniowiecznej. W wyniku zaangażowania kilku z pasjonatów udało się tę pracę zakończyć z sukcesem. Waldemar Natoński zauważył podobieństwo dobrze zachowanej pieczęci dołączonej do przywileju z 1576 roku (zdjęcie tej pieczęci zamieszczone zostało w wydanym niedawno “Przewodniku ilustrowanym – Miasto Łańcut”) do fotografii pieczęci widniejącej na okładce publikacji Zenona Szusta. Natomiast Krystian Tryniecki na prośbę dra Borcza postarał się o graficzne porównanie wizerunków i zapisów widniejących na obu pieczęciach i odtworzenie graficzne pieczęci z 1406 roku. W rezultacie podjętych prac porównawczych i analiz okazało się, że zarówno wizerunek św. Michała Archanioła, jak i napisy na obu pieczęciach (pomimo upływu ponad 150 lat) są identyczne. Zatem zastosowany został do ich wyciśnięcia ten sam, a raczej taki sam stempel (ten użyty w 1406 roku mógł zostać zużyty wskutek użytkowania w długim okresie czasu).

Na prośbę dra Borcza w sprawie napisów na otoku pieczęci (tzw. legendy) wypowiedział się autorytet w zakresie sfragistyki (nauki o pieczęciach) prof. Marcin Starzyński z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, który potwierdził, że na pieczęci znajduje się następujący zapis (tzw. legenda):

S[igillum] CIVITATIS LANDISHVTE RVSIE.

Zdaniem krakowskiego badacza cyt. “w odczytach nazw miejscowych pozostawia się znak ‘v’ bez dookreślania jego wartości fonetycznej”. Specjalista wskazał, że łańcucka pieczęć przywieszona niegdyś do dokumentu z 1406 roku była już obiektem badań w latach 50-tych ubiegłego wieku, a zaginęła prawdopodobnie około połowy lat 80-tych XX wieku.

Inicjator pomysłu ustalenia wizerunku widniejącego na najstarszej pieczęci miejskiej Łańcuta uważa, że należałoby odtworzyć zarówno dawną pieczęć jak i stempel (tłok pieczętny) i wykorzystywać te zrekonstruowane przedmioty do działań promocyjnych. Zachęcamy samorząd miasta Łańcuta do realizacji tego pomysłu.

Władze jednego z historycznych miast położonych w południowo-wschodniej części naszego kraju już zrealizowały podobne przedsięwzięcie, o czym można przeczytać pod poniższym linkiem:

https://podroze.onet.pl/polska/sandomierz-odtworzono-sredniowieczne-pieczecie-miasta/pxy24sb

Od łańcuckich płócienników do herbu miasta Łańcuta