Mówił. Czytał. Stąd wiedział, że jesteśmy groźni. Tego dowiemy się z powieści Marka Hendrykowskiego „Wiwat! Saga wielkopolska 1870-1920”. Czytanie powieści w dobie subskrybcji kanałów filmowych i zalewania przestrzeni wizualnej i akustycznej przez komercję jest jakby niemodne. A jednak namówię Was do książki.
Namówię, bo powodów jest mnóstwo. Po pierwsze – jest to książka nasza. Nie napisał scenariusza naturalizowany w Hollywood Japończyk. Autorem jest wielkopolanin z krwi i kości, najpierw student, potem profesor poznańskiej Alma Mater Marek Hendrykowski. Po drugie – jest to książka o nas. Nie o przygodach jakichś nieznanych nikomu kochanków czy królów. To powieść o pradziadkach czytelników i ich środowisku – ich znajomych z pracy, ze stowarzyszeń, ich towarzyszy broni. Po trzecie – akcja dzieje się u nas. Nie w Afryce (skądinąd ciekawej), ale w naszej Wielkopolsce, której częścią są Pałuki. I po czwarte – jest to książka o zwycięstwie. Nie o udowadnianiu, że zwycięstwem była ta czy inna przegrana. Autor bez skrupułów daje na stronę tytułową słowo „Wiwat!”. Powieść oczywiście ogarnia swą fabułą całą Wielkopolskę. Pałuckie miejsca, pałuckie postacie są w książce mocno obecne, ale oczywiście tylko jako część, nie jako główny element fabuły.
Narracja powieściowa oparta jest na bohaterach fikcyjnych, ale – jak w każdej dobrej powieści historycznej – pojawiają się na jej kartach także postacie realne. Wymieńmy kilku: Piotr Wawrzyniak – mogileński proboszcz, jeden z liderów polskiego ruchu gospodarczego, Jan Czochralski z Kcyni – wynalazca i naukowiec, Mieczysław Paluch z Trzemeszna, który dla Powstania Wielkopolskiego był tym, kim dla strajku w Stoczni Gdańskiej Bogdan Borusewicz, Stanisław Wachowiak – działacz społeczny, brat Anny Krzyckiej. Otto von Bismarck, Walt Disney, Józef Piłsudski, Władysław Zamoyski, Jan Sabała-Krzeptowski… jest nawet Diabeł Wenecki (choć Powstania Wielkopolskiego nie organizował).
Jak pisze o książce wydawca, „Marek Hendrykowski wskrzesza pamięć o minionym, osoba po osobie i epizod po epizodzie, opisując niezmiernie ważny, a mało znany okres dziejów Wielkopolski, obfitujący w dramatyczne wydarzenia i doniosłe przemiany. Uzyskujemy wgląd w czas, który w sposób nad wyraz widoczny i trwały zaznaczył się w dziejach miasta i regionu, kształtując dzisiejszy ich obraz i rzutując na genius loci oraz szczególny charakter tej części Polski.”
Ten charakter autor rozpisuje na dziesiątki powieściowych postaci, a na koniec przedstawia jeszcze w stanowiącym posłowie szkicu „Poznańskość jako forma duchowa”. Przeczytamy tam o wolności, jako podstawowej cesze, kształtującej tę formę duchową: „Wolność owa, głęboka i nieskłonna do uzewnętrznień, powtórzmy, wzięła się z jednostkowego i zbiorowego oporu, stawianego wszelkiej niewoli. Mowa o władzy narzuconej, uzurpatorskiej, wierzącej w swój wszechwładny i absolutnie niekwestionowany prymat nad danym społeczeństwem, które jej rządom i zarządzeniom podlega, narzucającej mu monopol myślenia i dogmat rzekomej nieomylności. Tego właśnie od pokoleń w tych stronach się nie toleruje. Władzy, która dzieli ludzi na lepszych i gorszych, tych drugich pozbawiając prawa do istnienia na równych zasadach”.
Powieść Marka Hendrykowskiego to obowiązkowa lektura dla wszystkich, którzy interesują się historią – od nauczycieli począwszy, na potomkach powstańców skończywszy. Nie zdołujemy się – jak po niejednym filmie. Nie zgłupiejemy – jak po niejednej audycji telewizyjnej. Nie znudzimy się – jak w czasie niejednego spektaklu kabaretowego.
Na rocznicę Powstania nalejmy szampana, otwórzmy książkę, krzyknijmy głośno tytuł i – czytajmy.
Dominik Księski
Marek Hendrykowski, „Wiwat! Saga wielkopolska 1870-1920”, Poznań 2023
Aktualizacja: 03/05/2024 19:05
Autor: Pałuki
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS