Rekiny znane są między innymi z tego, że mają bardzo wysoką odporność na różnego rodzaju choroby. Fakt ten od dawien dawna ciekawił badaczy. Po latach badań okazuje się, że w większości za niską wrażliwość na choroby rekinów odpowiada… ich wątroba. Stanowi ona prawie 1/3 masy ciała tych zwierząt i skrywa w sobie wiele cennych składników o działaniu prozdrowotnym, w tym słynny olej z wątroby rekina.
- Historia wykorzystania oleju z wątroby rekina
- Jak pozyskiwany jest olej z wątroby rekina?
- Co zawiera w sobie olej z wątroby rekina?
- Olej z wątroby rekina a nowotwory
- Wpływ oleju z wątroby rekina na układ sercowo-naczyniowy
- Olej z wątroby rekina a niedobory
- Olej z wątroby rekina a układ nerwowy
- Właściwości skwalenu z oleju z wątroby rekina
- Przeciwwskazania i wskazania do stosowania oleju z wątroby rekina
- Podsumowanie
Historia wykorzystania oleju z wątroby rekina
Od setek lat z oleju z wątroby rekina korzystali mieszkańcy północnej Europy – Norwegii, Szwecji. Jednak obecnie jest to produkt znany na całym świecie. Dawniej wykorzystywano go do wspomagania gojenia ran, a także w chorobach związanych z układem oddechowym czy trawiennym. W latach 50. XX wieku odkryto, że związki zwane alkiloglicerolami są bardzo pomocne w terapii nowotworów. Na początku pozyskiwano je ze szpiku kostnego, ich źródłem jest też mleko matki. Pomagały one (alkiloglicerole) w regeneracji i odbudowie właściwej liczebności białych krwinek, których populacja była zmniejszona przez zabiegi z zakresu chemioterapii. W tym czasie wykazano także, że olej z wątroby rekina to najbardziej zasobna w alkiloglicerole substancja naturalna i od lat 80. XX wieku nieprzerwanie rośnie popularność oleju z wątroby rekina na rynkach aptecznych i suplementacyjnych.
Jak pozyskiwany jest olej z wątroby rekina?
Choć wydawałoby się, że w celu pozyskania tego cennego surowca poświęca się ogromną liczbę rekinów, to jednak trzeba powiedzieć, że połów rekinów obejmuje także inne powody. Głównie łowi się je dla mięsa, płetw, chrząstki, skóry – a olej z ich wątroby jest pozyskiwany „przy okazji” – inaczej organy tych zwierząt nie byłyby w żaden sposób wykorzystane, a rezygnując z pozyskiwania oleju z wątroby rekina wcale nie zmniejszylibyśmy połowów tych zwierząt, niestety.
Po usunięciu wątroby z ciała zwierzęcia, poddaje się ją oczyszczaniu, a następnie podgrzewa do 80 stopni Celsjusza w towarzystwie związków mających na celu zwiększyć odparowywanie wody. Dzięki temu wskutek tego procesu otrzymuje się olej pozbawiony wody, który po filtracji poddaje się już obróbce przemysłowej związanej z przygotowaniem konkretnego produktu do sprzedaży. Taki świeży olej z wątroby rekina charakteryzuje się barwą od jasno żółtej do lekko brązowej, natomiast jego zapach i smak wskazują na to, że to olej rybi – ale nie jest to aromat znacznie narzucający się.
Zatem warto pamiętać, że pozyskanie tego cennego oleju to niejako skutek uboczny połowów rekinów, a dzięki temu mamy pewność, że mamy do czynienia z zupełnie naturalnym i bardzo wartościowym źródłem prozdrowotnych związków. No, właśnie – jakich związków?
Co zawiera w sobie olej z wątroby rekina?
Przede wszystkim jest to najlepsze naturalne źródło alkilogliceroli, ponadto zawiera on skwalen, wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 (EPA – eikozapentaenowy, DHA – dokozaheksaenowy), witaminę D, A, a także estry glicerolu, triglicerydy i alkohole tłuszczowe. Wszystkie te związki sprawiają, że olej z wątroby rekina może mieć faktyczne znaczenie w zachowaniu zdrowia człowieka.
Olej z wątroby rekina a nowotwory
W badaniu przeprowadzanym z udziałem aż 35 000 kobiet wykazano, że regularne stosowanie suplementów z olejem rybim (jako źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3) skutkowało zmniejszeniem ryzyka rozwoju raka piersi aż o około 30%! Z kolei w badaniach na myszach udowodniono działanie omega-3 w kierunku zmniejszania rozwoju raka prostaty, co skutkowało przedłużeniem życia badanych osobników. Oczywiście badania na zwierzętach nie mogą być przekładane na ludzi 1:1 w kontekście wyników, jednak dają one pewien kierunek i nadzieję na zastosowanie danych związków u człowieka. Tym niemniej, tłuszczom omega-3 przypisuje się rolę przeciwzapalną i przeciwutleniającą i prawdopodobnie to te właściwości przyczyniają się do ich działania antynowotworowego. Kwasy wielonienasycone omega-3 są o tyle istotne dla organizmu człowieka, że nie jest on w stanie samodzielnie ich syntetyzować i muszą być one dostarczane wraz z dietą. 100 g mięsa (a nie oleju) z rekina zawiera około 1 g tych kwasów tłuszczowych, a to już dawka wystarczająca na średnio 3 dni w porównaniu do zapotrzebowania. Warto podkreślić, że w oleju z wątroby rekina koncentracja omega-3 jest jeszcze wyższa.
Alkiloglicerole, jak wspomniano, przyczyniają się do zwiększenia produkcji białych krwinek, co przede wszystkim wpływa na polepszenie odporności organizmu. To szczególnie ważne w przebiegu chemioterapii i ogólnie terapii nowotworów, które znacznie obniżają liczbę tych krwinek w ustroju. Zaleca się w tym celu stosowanie 100 mg alkilogliceroli (1-2 kapsułki z olejem z wątroby rekina) trzy razy dziennie podczas posiłku ale uwaga, jest to tylko ogólna rekomendacja i ostatecznie powinien o tym decydować lekarz prowadzący danego pacjenta.
Wpływ oleju z wątroby rekina na układ sercowo-naczyniowy
Korzystny wpływ opisywanego oleju na serce i naczynia krwionośne także wiąże się z wysoką koncentracją omega-3. Zaleca się stosowanie doustne 1 g oleju rybiego dziennie wśród osób chorujących na zaburzenia układu sercowo-naczyniowego, szczególnie jeśli chodzi o hipertriglicerydemię, wysokie ciśnienie tętnicze krwi, a także w celach profilaktycznych wobec chorób serca.
Olej z wątroby rekina a niedobory
Wykazano, że stosowanie oleju z wątroby rekina może być pomocne w przypadku niedoborów witaminowych oraz w celu walki z objawami wynikającymi z tychże. Dotyczy to przede wszystkim witamin A i D. Jednak wykazano, że stosowanie tego oleju może niwelować ataksję (niezborność ruchów, zaburzenia koordynacji ruchowej ciała) towarzyszącą niedoborom witamin C i/lub E. Jednak należy uważać na zawartą w tym oleju witaminę A ponieważ jej stężenie jest stosunkowo wysokie (15 000 do 30 000 jednostek w 1 g!) – w przypadku suplementacji olejem z wątroby rekina lepiej jest unikać innych istotnych źródeł tej witaminy w diecie (np. podrobów, marchwi, dyni).
Olej z wątroby rekina a układ nerwowy
Wiele badań dowodzi korzystnego wpływu oleju z wątroby rekina na funkcjonowanie układu nerwowego oraz na redukcję ryzyka rozwoju chorób neurodegeneracyjnych i depresji. W latach 2004-2009 wykazano, że pacjenci z depresją próbujący popełnić samobójstwo mieli znacznie niższe stężenie kwasu eikozapentaenowego (EPA) we krwi, aniżeli osoby w grupie kontrolnej. Inne badania wskazały, że obecne w oleju rybim omega-3 przyczyniają się do wzrostu neuronów w części mózgu odpowiedzialnej za kontrolę zachowania człowieka (płat czołowy). Na przykład w badaniu, w którym więźniom podawano dietę bogatą w omega-3 i produkty rybne – wykazano, że grupa ta charakteryzowała się potem znaczącą niższym stopniem agresji. Z kolei w grupie osób, które stosowały leki anty psychotyczne, ale które jednocześnie po pewnym czasie przestały wykazywać poprawę stanu zdrowia, podawanie suplementu z olejem rybim poskutkowało dalszym progresem w procesie zdrowienia.
Właściwości skwalenu z oleju z wątroby rekina
Na razie tylko wspominaliśmy o tym, iż olej z wątroby rekina jest źródłem skwalenu. Ale co z tego wynika? Skwalen jest naturalnym związkiem tłuszczowym, znajduje się w ciele człowieka w układzie nerwowym, w skórze, tkance tłuszczowej oraz w ścianach naczyń krwionośnych. Dzięki niemu organizm może syntetyzować cholesterol, a także hormony steroidowe (w tym hormony płciowe).
Związki skwalenu stanowią aż około 40% oleju z wątroby rekina. Biorąc pod uwagę obecność tej substancji w ciele człowieka można z powodzeniem przypuszczać, że ma on duże znaczenie prozdrowotne. Owszem. Przede wszystkim ma on właściwości antynowotworowe. W wielu badaniach wykazano, że skwalen może hamować rozwój komórek nowotworowych, w tym nowotworów takich jak mięsak. Skwalen ma znaczącą rolę w modulowaniu odporności organizmu. Wykazano, że podawanie 25-100 mg skwalenu dziennie (w badaniach na zwierzętach) powodowało podwyższenie aktywności komórek odpornościowych – być może dlatego skwalen charakteryzuje się tak bezpośrednim działaniem przeciwnowotworowym.
Przeciwwskazania i wskazania do stosowania oleju z wątroby rekina
Nie wykazano dotychczas znaczących przeciwwskazań do stosowania oleju z wątroby rekina, choć badacze przyznają, że obecny w nim skwalen może podwyższać stężenie cholesterolu we krwi. Jeżeli jednak podczas suplementacji będziemy regularnie monitorować parametry gospodarki lipidowej, to bez problemu możemy stosować olej z uwagi na jego korzystne właściwości. Co do dawkowania opisywanego oleju – dawki lecznicze to około 3 g na dobę, zaś profilaktycznie można stosować 750 mg oleju z wątroby rekina dziennie.
Podsumowanie
Podsumowując, olej z wątroby rekina to niebywale cenny składnik. Z powodzeniem można zastąpić nim takie suplementy, jak na przykład zwykły tran. Olej z wątroby rekina także zawiera kwasy tłuszczowe omega-3, a jednocześnie jest naturalnym źródłem skwalenu oraz alkilogliceroli – związków o szerokim potencjale prozdrowotnym. Olej z wątroby rekina może być wykorzystywany pomocniczo w trakcie chemioterapii, ale i w obliczu obniżonej odporności czy podatności na infekcje bakteryjne, wirusowe oraz w okresach zwiększonej na nie zachorowalności. Należy jednak zachować ostrożność i nie przekraczać zalecanej porcji oleju z wątroby rekina w ciągu dnia, ponieważ zawiera on jednocześnie wysoką dawkę witaminy A.
Bibliografia
- Gupta P. i wsp.:; “HARK LIVER OIL: A REVIEW. ”; Asian Journal of Pharmaceutical Education and Research. Vol -1, Issue-2, October-December 2012.;
- Lewkowicz N. i wsp.; “Mechanizm działania i zastosowanie kliniczne oleju z wątroby rekina. ”; Pol. Merk. Lek., 2006, XX., 119, 598-601.;
- Kilincalp S. i wsp.; “Shark liver oil: hidden dangers.”; Annals of Hepatology. 2012; 11 (5): 728-730.;
- Todd i wsp.; “Modulation of prostate cancer genetic risk by omega-3 and omega-6 fatty acids. ”; Journal of Clinical Investigation, 2007; 117 (7): 1866–1875.;
- Marciniak-Łukasiak K.; “ROLA I ZNACZENIE KWASÓW TŁUSZCZOWYCH OMEGA-3. ŻYWNOŚĆ.”; Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 6 (79), 24 – 35.;
Zgłoś naruszenie/Błąd
Pozytywnie
Neutralnie 
Negatywnie
Lubię to!
Super
Ekscytujący 
Ciekawy
Smieszny
Smutny
Wściekły
Przerażony
Szokujący
Wzruszający
Rozczarowany
Zaskoczony
Prawda
Manipulacja
Fake news
Oryginalne źródło ZOBACZ
Dodaj kanał RSS
Musisz być zalogowanym aby zaproponować nowy kanal RSS